|
| |
| |
| |
Boekbespreking
Ed. Janssens: L'Instinct. Etudes de Psychologie animale. D'après W. Mc Dougall. (Questions disputées). - Desclée de Brouwer. Bruges. - Un vol. in-12 de X-194 pages. - 12 fr.
Heer William McDougall, hoogleeraar aan een Hoogeschool van Noord-Amerika, is vooral gespecialiseerd in de studie van het instinct bij den mensch en bij de dieren. In Noord-Amerika en Engeland staat hij zeer hoog aangeschreven. Bij ons is hij echter minder bekend. Om hem ingang te doen vinden in de wetenschappelijke kringen, en zelfs bij den gewonen lezer, geeft Hoogleeraar Ed. Janssens dit boek uit, waarin een der grondgedachten van McDougall in 't licht wordt gezet. En, na de princiepen, met de noodige voorbeelden, te hebben uiteengezet, laat hij er een klare, grondige kritiek op volgen, die al even interessant te volgen is dan het betoog van den Amerikaanschen geleerde.
T.
| |
Laurent Lombard: Face au Peloton. Préface de Jacques Péricard. (Coll. historiques 1914-1918). - Editions Vox Patriae. Stavelot.
Schrijver gaf reeds een reeks verhalen over dezen die onder de bezetting, met wonderbaren heldenmoed, den spioendienst op zich namen, ten bate der Verbondenen, en met honderden gefusiljeerd werden. Ditmaal komt zijn persoonlijk wedervaren aan de beurt. Gedurende ettelijke maanden in 1916, - hij was nog op 't college - was hij secretaris van een der spionnagediensten die, via Maastricht, inlichtingen aan het Hoofdkwartier bezorgden. Onverdroten kweet hij zijn gevaarlijken plicht, totdat hij aangehouden werd. Lange maanden bracht hij door in de gevangenis te Antwerpen, mishandeld, uitgehongerd, dag aan dag in 't verhoor genomen, uitgescholden en bedreigd om hem bekentenissen uit te lokken. Maar hij had gezworen dat hij zwijgen zou, en hield woord. Zijn toevlucht vond hij in het gebed, in zijn algeheel instemmen met Gods wil. Maar wie zal de zielekracht van dien 16-jarigen knaap ooit genoeg prijzen en bewonderen?
Een uitstekende lectuur voor jongeren, maar ook voor ouderen.
L.D.
| |
Joseph Ozer: La Légende Merveilleuse de Godefroid de Bouillon. Illustrations de J. Waterschoot. - Editions du Roitelet. Bruxelles. - 10 fr. pour 5 vol.
Een beknopte, boeiende levensschets van een der grootste figuren van heel onze geschiedenis. Uitstekende lectuur voor jongens en meisjes van negen tot vijftien jaar.
L.D.
| |
Louis Wilmet: Sous le Signe de Jean de Nivelles. Roman. (Histoire et folklore). - Editions Durendal. Bruxelles. - 20 fr. par an pour 5 vol.
Mev. Lacombe stelt alles in 't werk om haar twee dochters aan een man te helpen. Maar, al zijn ze nog zoo mooie, zoo lief en rijk, toch loopen ze telkens weer nieuwe ontgoochelingen op. Slechts na ettelijke jaren gaan ze een huwelijk aan, weermee de reden meer dan de hartstocht te maken heeft. Doch geluk en genegenheid wordt hun deel. Niet slecht wordt de rijkgeworden kleinburger getypeerd in dezen roman, die geen aanspraak maakt op hooge kunst, maar gerust door iedereen mag gelezen worden.
L.D.
| |
| |
| |
Jacques Dastières: Pireli, l'Oiseau d'Or. Illustrations de Pierre Ickx. - Ed. Roitelet. Bruxelles. - 10 fr. par an pour 5 vol.
Zoo mooi is Pireli, dat alle vogels hem als hun koning herkennen; en daarbij zoo wijs, dat hij de moeilijkste toestanden bevredigend en rechtvaardig weet op te lossen, zoowel als orde en tucht te handhaven. Een pleizierig kinderboekje.
L.D.
| |
P.M. Bernard: Petits Enfants. - Histoires récréatives. - P. Téqui, Paris. - 9 fr.
Vier broers en zusjes komen het kerstmisverlof bij hun ouders doorbrengen. Elke dag brengt het zijne mee: lachen en tranen. Een verzettelijk boek voor jongens en meisjes van 8 tot 12. Ze zullen ook Jeanne d'Arc en Bernadette Soubirous erin leeren kennen, zoowel als de kleine Anne de Guigné en Guy de Fontgalland, de zoo vroeg ontslapen kinderen, die reeds de deugden van grooten heiligen hadden.
L.D.
| |
Paul Claudel: Introduction au Livre de Ruth. Texte intégral de l'Ouvrage de l'Abbé Tardif de Moidrey. - Desclée de Brouwer et Cie. Paris. - Un vol. in-8o de 240 p. - 21 fr.
In zijn voorwoord onderzoekt Paul Claudel waarom de H. Schriftuur de figuratieve spraak en de parabel aanwendt eerder dan den directen zin, om ons Gods wil te veropenbaren. En als altijd vindt hij diepgaande woorden om zijn betoogen te steunen. Ook het werk van den franschen priester Tardif de Moidrey, geschreven in 't begin van vorige eeuw en bijna onmiddellijk in vergetelheid gevallen, is prachtig. Schrijver vergelijkt Ruth, de Moabitische vrouw, met de godsdienstige ziel die door beproeving en smart, in nederige onderworpenheid, haar weg volgt om tot volkomen vereeniging met de goddelijke liefde te geraken. Een werk van verheven schoonheid, eenvoudig en sober, dat bij alle mystieke zielen een diepen weerklank zal verwekken.
L.D.
| |
Hilaire Belloc: Pour mieux comprendre l'Angleterre contemporaine. Préface de P.Y. Eccles. - Desclée de Brouwer. Paris.
Schrijver karakteriseert het moderne Engeland volgender wijze: Engeland is aristocratisch, protestantsch, mercantiel. In enkele bladzijden, kort en klaar, met zijn gewonen logischen geest en ruimen blik, bewijst hij zijn stelsel en ontwikkelt zijn gedachte. Op treffende wijze toont hij aan hoe zich Engeland - sedert het zich van Rome afscheurde - heelemaal van zijn verleden losmaakte, en als afgesneden is van zijn oorsprong. Dit merkwaardig boekje is ingeleid door een korte, maar zeer interessante levensbeschrijving van Hilaire Belloc. Een boeiende, origineele figuur, een diepe, veel omvattende geest.
T.
| |
La Patrie et la Paix. Textes pontificaux traduits et commentés par Yves de la Brière, S.J. et P.M. Colbach, S.J. (Coll. ‘Cathedra Petri’). - 1 vol. de XII-453 pp. - Desclée de Brouwer. Bruges. - 25 fr.
Alle pauzelijke documenten betreffende oorlog en vrede, vaderlandsliefde, nationalisme, internationale betrekkingen, werden in dit boek gegroepeerd. Ze zijn ontleend aan de encyclieken, toespraken en brieven aan kardinalen en bisschoppen, van Leo XIII, Pius X, Benoit XV en Pius XI, en overzien dus een allerbelangrijkste tijdspanne van Leo XIII's bemiddeling tusschen Duitschland en Spanje, in 1885, betreffende de zaak der Carolinaeilanden, tot Pius XI's veroordeeling van het duitsch neo-paganisme. Een zaakrijk, doelmatig boek, dat de Katholieke princiepen klaar uiteen zet. In een tijd waar vaste princiepen soms zoo deerlijk schijnen te onbreken, is zulk werk kostbaar.
T.
| |
| |
| |
Jacques et Raïssa Maritain: Situation de la Poésie. (Coll. ‘Courrier des Iles’). - Desclée de Brouwer. Bruges. - 1 vol. de 168 p. - 15 fr.
Een boekje met twee studies van Mev. Raïssa Maritain en twee van Jacques Maritain. In de eerste ‘Sens et Non-Sens en Poésie’ onderzoekt Mev. Raïssa Maritain de subtiele betrekkingen tusschen den logischen en den poëtischen zin, en de affiniteit tusschen den contemplatieven mensch en den dichter. Grondiger bestudeert ze dit laatste punt in haar tweede artikel ‘Poésie et Mystique’. Van zijn kant onderzoekt Jacques Maritain in zijn essay over ‘La Connaissance poétique’ het conflict tusschen kunst en poëzie, wanneer deze met het geheimzinnige in aanraking komt; terwijl hij in ‘L'expérience du Poète’, - naar aanleiding van het werk van Marcel De Corte - de zoo moeilijk te bereiken natuur van die heelemaal origineele kennis tracht vast te stellen.
Een zeer wijsgeerig en diep doordacht, maar ook wel hier en daar, wat al te abstract en subtiel, boekje.
T.
| |
Francesco Nitti: La Désagrégation de l'Europe. - Essai sur des vérités impopulaires. - Editions Spes. Paris. - 25 fr.
Schrijver, de wel gekende staatsman, lange jaren minister vóór het fascisme, is een merkwaardig economist en financier. Zijn boeken zijn in alle talen vertaald. Een uitgesproken tegenstander is hij van anarchie, maar ook van 't zij welke dictatuur. Voor hem beteekent dictatuur niet alleen verlies van alle vrijheid, maar tevens snelle verarming van het land, door machtspolitiek, opjagen der oorlogstoerusting, imperialisme met brillant uiterlijk, maar daarachter geruïneerde financiën en armoede. Zijn voorbeelden moet hij niet ver zoeken. Over nationalisme en racisme, is hij al evenmin te spreken; niet meer dan over finantieele ‘plans’, die volgens hem altijd zijn ‘l'oeuvre d'hommes sans expérience et en proie aux illusions, quand ils ne sont pas l'oeuvre de démagogues et de charlatans’. Hij ziet het heil van Europa slechts in democratie en vrijheid. En wie zal hem hierin geen gelijk geven?
Veel waarheid is er in zijn betoog, al affirmeert hij soms meer dan hij bewijst. En zijn boek zal met belangstelling gelezen worden, al kan men al zijn uitspraken niet altijd aannemen, en al mist hij den breeden kijk, en de hooge gedachtenvlucht van Gonzague de Reynold.
| |
Cte Louis de Lichtervelde: Avant l'Orage (1911-1914). - L'Edition Universelle. Bruxelles. - 18 fr.
Schrijver was goed geplaatst - als secretaris van den toenmaligen Premier, graaf de Broqueville - om de politieke gebeurtenissen der jaren die den wereldoorlog voorafgingen, van dichtbij te volgen. De Regeering had een harden strijd te voeren voor de reorganisatie van het leger. Nauwelijks werd er overgegaan tot het uitvoeren der nieuw genomen maatregelen, toen de oorlog uitbrak. Levendig verrijzen ook de woelige debatten over de herziening der grondwet eenerzijds en de schoolkwestie anderzijds. Het was de tijd van het zoo gewraakte ‘bon scolaire’, dat den val van het ministerie Schollaert veroorzaakte. Het boek sluit op de onvergetelijke Kamerzitting van 3 Oogst 1914.
Interessant en leerrijk is het dit levendig geschilderd overzicht der vooroorlogsche politiek na te gaan, en aan de huidige gebeurtenissen te toetsen; meer dan een les kan er uit getrokken worden.
T.
| |
| |
| |
Robert d'Harcourt: Catholiques d'Allemagne. - Librairie Plon. Paris. - 24 fr.
Een boek dat niet genoeg kan aanbevolen worden aan dezen die, trots alles, een zekere bewondering voor Hitler en zijn regiem niet kunnen overwinnen. Met stijgende beklemdheid vordert men, hoofdstuk na hoofdstuk. Het opkomen van het nationaalsocialisme, zijn moeilijk begin, zijn onverwacht succes, dank aan den steun van von Papen en van het centrum; het verbluffend triomf van den Führer, en onmiddellijk daarop het afwerpen van het masker, het onder-de-voeten treden van alle beloften aangaande school en Kerk; het schaamteloos verkrachten van alle gegeven handteekeningen en aangegane verbintenissen. Het Concordaat en de onmeedoogenloos doorgevoerde kerkvervolging, de walgelijke processen tegen priesters en kloosterzusters, het altijd nauwer sluiten van de schroef waarin de Kerk verwurgd wordt. Het brutaal cynisme van heel het optreden van den Führer en zijn trawanten, wordt meesterlijk beschreven, alsook de al te dikwijls wankelende gedragslijn der hooge geestelijkheid die na eerst het nationaal-socialisme veroordeeld te hebben, na zijn triomf te vergeefs een tegemoetkomen gezocht heeft, om eindelijk weer fier haar beginselen hoog te houden. Hartverscheurend en tevens tergend is het lezen van den strijd tusschen de verhevenste spiritualiteit en het laagste materialisme.
Een prachtig, degelijk, ernstig gedocumenteerd boek.
T.
| |
Lt Colonel Honoraire J. Jobé, vétéran colonial: La Colonie belge. Avec une carte hors-texte. - Les Editions Nationales. Herstal. - 15 fr.
Ondanks de talrijke werken over Congo reeds verschenen, blijven velen in ons land, of wel zeer onwetend aangaande onze colonie, of wel behept met allerlei valsche opvattingen, veroorzaakt door zooveel laster, in vroeger jaren zoo overvloedig door vreemde pers in omloop gebracht. Geen beter boek dan dit om alle vooroordeel te niet te doen, en klaarheid voor iedereen te brengen. Beknopt en eenvoudig, maar met levendige overtuiging, geeft ons de schrijver de geschiedenis van Leopold II's wondere onderneming, en van zijn taai doorwerken, trots hinderpalen, tegenwerking, onbegrip; van de ontembare wilskracht en heldenmoed van zijn eerste medewerkers; van 's Konings onwrikbaren wil om zijn land met deze prachtcolonie te begiftigen, bijna tegen wil en dank. Ook de hoofdstukken over Congo's natuurrijkdommen, hun uitbating, en de zoo snel tot stand gekomen organisatie op alle gebied, zijn hoogst interessant. Men staat verstomd, eens te meer, voor de verhevenheid der opvatting, de grootschheid van het geleverd werk, den prachtigen uitslag.
Dit boek verdient bizonder aanbevolen, gelezen en verspreid te worden.
L.D.
| |
Joséphine Johnson: Novembre. Traduit de l'anglais par O. Micheli. - Stock. Paris. - 18 fr.
Al verschillen ze door heel de atmosfeer die erin heerscht, toch herinnert deze roman onweerstaanbaar aan ‘Campagne’, het prachtig boek van Raymonde Vincent. Zoowel als deze laatste, kent Joséphine Johnson het zware leven der landbouwers, en haar roman geeft hare bittere ervaring terug. Zij beschrijft den tragischen strijd van een landbouwersgezin, in Amerika. De hoeve is met een hypotheek erg bezwaard; al de magere winst dient om de schuld af te betalen. Dan komt de crisis, en daarbij de ramp van een ongewoon heeten en droogen zomer. Oogst, weiden, fruit, alles slaat tegen: de vrucht van jarenlang zwoegen gaat te niet. Alsof het nog niet genoeg was, worden ze nog dieper getroffen, door het sterven der moeder, en den zelfmoord der oudere dochter, de schoone, wispelturige Kerrin, in een vlaag van liefdeswanhoop plots krankzinnig geworden. Maar zij die overblijven zullen den strijd tegen het vijandig leven met taaien moed en nieuw opborrelende hoop voortzetten.
Een schoon, sober, sterk werk. Alle karakters, zoowel als heel het kader, zijn met vaste hand geteekend. Maar geen straal van bovennatuurlijk licht komt al die smart doorstralen.
L.D.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd