Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1937

[p. 237]

Boekbespreking

Camille Melloy: Blacky, Chien. Préface de Paulin Renault. Illustrations de Pierre Ickx. - Editions du Roitelet, pour les moins de 12 ans. Rue des Atrébates, 83. Bruxelles. - 10 fr. belges par an pour 5 livres illustrés.

Het boek ontleent zijn titel aan de eerste novelle van deze reeks novellen, schetsen, herinneringen, waarin men met genoegen de gemoedelijkheid, de fijnheid van toets, het dichterlijk gevoel terug vindt, die het talent van schrijver kenmerkt. Het voorwoord geeft een interessante en juiste karakteriseering van zijn temperament, van zijn ingeving en van zijn talent.

Zelfs groote menschen zullen het boek wel eens met genoegen ter hand nemen.

L.D.

Goetz Briefs: Le Prolétariat industriel. Traduit de l'allemand par Yves Simon. - Desclée de Brouwer et Cie, Paris.

Jacques Maritain zegt ons in zijn inleiding al het goede dat hij over deze studie denkt... ‘Ce livre fournit une exacte position du problème des classes. Il est entièrement franc de cet esprit de déterminisme, qui introduit tant de fausseté dans les exposés...’

Het zal den lezer verheugen talrijke vragen die ons allen zoo diep boeien, hier in een klare snthesis verzameld te vinden. Op welke wijze kan men, in een enkel individu, den proletariër, de vrijheid, het gemis aan eigendom, politieke rechten en socialen vrede tot elkaar brengen.

J.B.

Monique Levallet-Morital: Pour les vingt ans de Colette. - Desclée de Brouwer et Cie, Paris.

Een mooi boekje handelend over sexueele moraal, met al de menschelijke kieschheid en bevoegdheid geschreven. Voor moderne meisjes, raakt schrijfster aan alle moderne problemen, maar de gezonde, ware katholieke leer - deze van ‘De casti connubii’ - vindt men op alle bladzijden terug. Jonge meisjes, vrijgevochten uit vele conventies, zullen er een basis voor hun gedrag vinden.

J.B.

Sigrid Undset: Den trofaste Hustru. - Uitg. H. Aschehoug en C^o, Oslo, 1936.

De laatste roman van Sigrid Undset is weer een dezer machtige scheppingen van deze merkwaardige schrijfster, die telkens haar publiek verstomt.

Hier geen verfijning van taal, geen spel van fictie of poëzie - de harde, nuchtere werkelijkheid, en van het modernste leven. Want in de Scandinaafsche landen is heel het progres van comfort en wetenschappelijk welbehagen doorgedrongen, te gelijk met een ontbinding van 't familieleven door echtscheiding en hertrouwen, dat niets te benijden overlaat aan de meest ‘verklärten’. Juist dit probleem bestudeert deze diepgaande schrijfster - ligt dit probleem trouwens niet ten gronde van ons menschelijk bestaan? - en boeiend, ja spannend, is 't verhaal van die twee, Sigurd en Nathalie, die in schijn een gelukkig huwelijk leefden. Doch Sigurd is de eerste om naar iets anders uit te zien. Nathalie - ‘Thalie’ - is ‘de trouwe huisvrouw’. Zij heeft geen ander verlangen dan de voortzetting van haar geluk, maar voelt duister dat er iets hapert. Er zijn geen kinderen, tot beider

[p. 238]

spijt. De catastrophe gebeurt. Sigurd wordt verliefd op een jong meisje, Anna Gvard, die een kind van hem verwacht. Wanneer Thalie dat ontdekt, zet zij haar man aan met haat te divorceeren en met Anna te trouwen; maar deze is een buitenmeisje, haar ouders - zijn zij katholiek? - nemen niet aan dat zij met een gedivorceerd man zou samenleven. Zij nemen haar terug in huis. In den grond is Nathalie meest bezorgd om Sigurd, wiens geluk haat ter harte ligt, wien zij blijft beminnen. Vier jaar verloopen. Een jeugdvriend, Sverre, dartelt rond Thalie die hij beweert steeds geliefd te hebben. Op een oogenblik van depressie geeft zij toe, maar kan zich toch niet beslissen met hem te huwen.

Dat deel van het doek is minder stevig gebouwd, misschien wat lang, maar het einde herstelt alles. Nathalie vindt Sigurd op den buiten terug, met zijn kind, een meisje. De moeder, die hij nooit terugzag, is gestorven. Ook Sverre is dood. En het gewenschte gebeurt. Man en vrouw komen weer samen, met het dieper bewustzijn van het onverbreekbare van hun verbintenis, en, bij Sigurd, het heropleven van een Christelijke overtuiging die hij verschuldigd is aan den boerenstand zijner ouders.

Het is Sigurd Undset blijkbaar te doen om zoo wel het religieus probleem als dat van de eeuwige moraal in 't licht te stellen.

M.E.B.

Mr. J. Huyts: Geschiedenis van de Russische Revolutie, 1905-1936. - Wereldbibliotheek, N.V., Amsterdam, 1936.

De schrijver verklaart in de inleiding door welk bindend beginsel hij zich liet leiden bij het neerschrijven van deze geschiedenis van omstreeks 30 jaren. ‘De bolsjewiki worden niet als usurpatoren van de macht voorgesteld; er wordt ook niet geofferd aan het fetisjisme, dat zij natuurlijk gezegevierd hebben, omdat zij bolsjiwiki waren; hun zegepraal wordt daarin erkend, dat de geschiedenis in hen de macht vormde, door welke zij zich als keschiedenis voltrok, ook al gaat dit proces niet buiten den mensch om.’ We laten deze opvatting natuurlijk voor rekening van den schrijver; ze gaat trouwens regelrecht in tegen deze andere erkenning dat dit ‘boek niet met alle voorzorgen van zuiver wetenschappelijke arbeid kon geschreven worden, en dat het enkel de bedoeling was in algemeen leesbare vorm een samenvattend overzicht te geven van de wordingsgeschiedenis, het feit en de voorloopige afloop van de Russische revolutie’. Geschiedschrijving immers moet toch steeds wetenschappelijk verantwoord zijn!!! Wel geven we grif toe, dat een objectieve uiteenzetting door tal van oorzaken hier erg bemoeilijkt wordt, maar dit sluit een streven naar objectiviteit toch niet uit.

Met de opvatting de gebeurtenissen in 1905 als beginstadium te zien ben ik het eens; maar waarom vindt de lezer hier geen uiteenzetting van de sociale struktuur, van de problemen die toen de actie der regeering bemoeilijkten? En waarom niet gewezen op het tweede congres van de Russ. arbeiderspartij (1903), waar de eerste tegenstelling tusschen Georg Plechanow, de voorstander van de sociaal democratische partij met haar kleinere programma (menjsch aja) en Leinin, de man van de dictatuur, met zijn grootere programma (boljsch aja), tot uiting kwam?

Haast dag op dag kan men den groei van de revolutie in haar verre en nabije oorzaken volgen; de revolutie breekt uit; maar al dadelijk teekenen zich onder de deelnemers aan de revolutie de scherpste tegenstellingen af. Het wordt een grijpen en hergrijpen naar de macht; tot in 1918 leeft Rusland in een toestand van hoogspanning. Daarop volgt dan de uiteenzetting van den verderen uitbouw der revolutie in een vijftal hoofdstukken, die al zijn ze knap geschreven, toch niet altijd even critisch gehouden werden.

[p. 239]

Ziedaar zeer vluchtig de inhoud van dit boek dat om wille van de tal van ongelukkige zinswendingen, de duizend en een detail, wel eens saai wordt en niet erg vlot leest; er hoort werkelijk inspanning toe om het boek te lezen. Jammer ook dat elke aanteekening ontbreekt; wat zeggen b.v. aan den doorsnee lezer namen als sowchosy, kolchozy, ochrana, oborontsi, narodowoltsen.

De gebeurtenissen zijn bij bijgehouden tot 1936; maar wanneer de schrijver in het jaar 1920 gekomen is heeft hij over 31 hoofdstukken van 478 bladz. de voornaamste voorvallen uit de revolutie geschetst; voor de volgende 16 jaren, deze van de z.g.n. opbouw moeten we het stellen met amper 100 blz. Ook deze verhouding is niet gelukkig.

In zijn geheel zal dit boek met een gemengd gevoel gelezen worden. Al komen er hoogst belangwekkende bladzijden in voor, enkele der vooruitgestelde stellingen en uitspraken zullen terecht den lezer wantrouwig stemmen tegenover het geheel.

Dr. J.U.