Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1935

[p. 732]

Boekbespreking

Daniel Sargent: Thomas Moore. (Cll. ‘Les Iles’). Traduction de Maurice Rouneau. 1 vol. in-8 de 349 p. 4 illustrations. - Desclée de Brouwer et Cie. Paris. - 22 frs. belges.

Het beste boek misschien, over den grooten Engelschen humanist. Te Londen geboren in 1478, studeerde hij in de rechten, en weldra beroemd door zijn talent, zijn welsprekendheid, zijn uitmuntende doorzicht, en niet minder door zijn blijden humor, zijn levenslust, zijn beminnelijk karakter. Van top tot teen, een man der wereld, daarbij, met Erasmus, zijn vriend, de fijnste humanist van die eeuw, die zoovele fijne geesten kende; maar daarnevens, een diep geloovig katholiek, die nooit zijn gebeden of zijn vroegmis verzuimde, wat ook zijn bezigheden mochten zijn, die een haren boetekleed onder zijn rijk gewaad droeg, en zijn leven heelemaal aan zijn geloof aanpaste. Hij toonde het, toen hij als kanselier van Hendrik VIII op eens voor het dilemna stond: of wel tegen zijn geweten een onrechtvaardigen eed afleggen, ofwel de ongenade van den koning oploopen en deze met zijn leven boeten. Geen oogenblik aarzelde hij: zijn zieleheil was hem duurbaarder dan 's konings gunst.

Heerlijke figuur, die in dit schoon boek uitstekend tot zijn recht komt. Buitengewoon aantrekkelijk ook is het hoofdstuk gewijd aan zijn huisgezin, aan dat gastvrije huis waar niet alleen talrijke familieleden in onderlinge blijde genegenheid samen leefden, maar ook nog menige vrienden en kennissen maanden of zelfs jaren een aangenaam verblijf vonden.

Niet genoeg kunnen we dit boek aanbevelen.

L.D.

Oswald Spengler: Années décisives. L'Allemagne et le Développement du Monde. Traduit de l'allemand par Raïa Hadekel. - Mercure de France. - 15 fr.

Volgens schrijver is Duitschland het echte centrum der wereld, niet alleen terwille van zijn ligging aan het uiteinde van Azië - nu, onder politiek oogpunt, het gewichtigste werelddeel - maar vooral omdat de Duitschers een jong volk zijn, vol dynamische kracht, in staat om de ingewikkelde problema's van het ‘devenir mondial’ diep aan te voelen, te formuleeren en op te lossen; terwijl de andere volkeren meestal reeds te oud zijn om iets anders dan een vagen weerstand te kunnen bieden. De Duitschers hebben bij uitstek hetgeen hij ‘l'esprit prussien’ noemt, d.i. de krachtdadige, opbouwende geest, die geen hinderpalen kent. Maar Duitschland - en de wereld - verkeeren in gevaar.

Van waar kan de redding komen? Om het antwoord te vinden, bestudeert schrijver den politieken toestand, wijdt uit over nationalisme en romantisme in politiek, over den bedriegelijken vrede 1871-1914, over de groote mogendheden en de groote oorlogen, over de wereldomwenteling zoowel der blanke volkeren als der gekleurde volkeren. Zeer interessante vergelijkingen weet hij te maken tusschen den huidigen toestand en de gebeurtenissen ten tijde der Gracchen in het oude Rome. Over het Marxisme is hij niet aan te spreken. Dikwijls komt hij tot dezelfde gevolgtrekkingen als Gonzague de Reynold in zijn prachtig boek ‘L'Europe Tragique’, maar hij gaat minder diep, daar voor hem het bovennatuurlijke niet schijnt te bestaan.

Toch doet zijn boek veel vragen oprijzen, en verdient het gelezen te worden.

L.D.

[p. 733]

C.E. Ameye: Pour le Patrimoine. - Editions Jos. Vermaut, Courtrai. Paris.

Veva Vaenkins voelt zich als een vreemdelinge in haar eigen land. Haar voogd, een egoïstisch jonggezel heeft haar in buitenlandsche kostscholen laten opvoeden. Doch, meer dan zij het zelf weet, met alle vezels van haar wezen, is zij aan haar land gehecht, hierin aangemoedigd door Mev. Brandt en haar zoon Bernard, vrienden van wijlen haar ouders, die het Brakenveld bewonen, een landgoed dat aan dat van haar oom grenst, ginder in Vlaanderen, niet ver van de Fransche grens. Als de oorlog uitbreekt, neemt Bernard dienst in het leger, haar oom vlucht naar het buitenland, en Veva helpt Mev. Brandt om het hoofd aan den vijand te bieden. Weldra sterft Mev. Brandt, en Veva blijft heelemaal alleen, een twintigjarig meisje, om de twee eigendommen tegen de Duitschers te beschermen, hierin geholpen door den ouden wildstrooper Leboucq. Wanneer Bernard eindelijk terugkomt, blind en uitgeput van krachten, is alles vernield en verwoest. Alles, behalve de hoop, de vaste wil om een nieuw leven op de puinen te bouwen, en de liefde die haar zegevierend lied in hun hart zingt.

Een zeer schoone roman, stevig ineengezet, met goed getypeerde personages, en zoo boeiend dat men het in één adem uitleest.

L.D.

Paul Claudel: Salut à la Belgique. Uitgever Georges Thone, Luik.

Toen Claudel zijn eerste officieel bezoek aan Antwerpen bracht, sprak hij een rede uit die tot het schoonste behoort wat over deze stad is gezegd. De nobele toon van zijn woord, de zeldzame kracht van synthese en suggestie die hem eigen zijn slaagden er in het van ouds vertrouwde plots een luister bij te zetten ons onbekend. C. Huysmans droeg er zorg voor deze rede op het materiaal van het Plantin museum te doen drukken: het werd zelden waardiger gebruikt.

De uitgever van dit boek heeft de vier voornaamste redevoeringen die Claudel in België, tijdens zijn aanwezigheid als ambassadeur, uitsprak, bijeengebracht. Eené werd uitgesproken te Luik, twee zijn gericht aan de Belgische letterkundigen, de vierde is de Antwerpsche rede die ik als de beste en grootste beschouw. In elk dier speeches zijn elementen van blijvende waarde; felle flitsen der verbeelding, of kalme blijken van diep inzicht naast de gewone hoffelijkheden die niet méér dan tijdelijk en locaal belang bezitten.

Het boekje is met veel zorg gedrukt maar die zorg heeft al te groote inspanning gevergd: de mooie letter, de elegante bladspiegel wordt telkens bedorven door een enorm rood cijfer dat op komt aankondigen dat we op bladz. 9 of 10 zijn. Wat wordt de fantaisie hinderlijk als ze zonder gracie beweegt.

Vooraan heeft de uitgever een reproductie geplaatst van een teekening door Albert Servaes. Met al mijn vriendschap voor den teekenaar ben ik er niet in geslaagd in deze zwarte vlek eenig aesthetisch genot te putten. Vaag vermoed ik dat het de fatale rots van Marche-les-Dames verbeeldt.

M.G.

Stijn Streuvels: Russische Novellen. (M. Prischwin, S. Ssergejew-Zensky, M. Gorkif). - Uitg. De Regenboog, Antwerpen.

Daar is iets dat in al deze russische verhalen ons hart mee neemt op avontuur: dit is, achter de uiterlijke en uitgesproken realiteit der dingen, het onvatbare geheim, de ruimte die door geen grenzen wordt afgebakend. Het leven en het spel van aarde en hemel en duistere diepten.

Dr. L.D.S.