Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1935

[p. 343]

De psycholoog
(Een onwaarschijnlijke geschiedenis)

Drie mannen dongen naar de hand van hetzelfde jonge, mooie, rijke meisje. De eerste heette Axel en was twintig jaar oud: slank, gespierd, vurig, in vollen bloei der jeugd. De tweede, Reinout, was dertig: kloeke gestalte, helderen geest, een schoone, rijpe man. De derde was veertig, reeds ietwat zwaarlijvig en grijzend, maar van een gelegen ernst. Zijn naam was Marcus.

Daar de bekoorlijke, maar ietwat grillige Rowina er niet kon toe besluiten hare keuze bepaald op een der drie pretendenten te vestigen, zoo riep zij den een na den ander hare aanbidders bij zich opdat zij in gepaste bewoordingen hunne aanspraken zouden doen gelden. Hij, die het treffendst van zijn liefde wist te getuigen, zou haar tot vrouw krijgen. Wie ging het pleit winnen? De eerste werd Axel toegelaten, daarna Reinout; de laatste kwam Marcus. Na dit drievoudig onderhoud, dat slechts korten tijd in beslag nam, deelde de vader de drie wachtende minnaars het besluit zijner dochter mede. De mooie maagd schonk, te zamen met hare hand, zichzelf en hare rijkdommen weg aan den veertigjarige, den oudsten der drie mededingers.

Na de uitspraak, die onherroepelijk was, kwamen de drie kampers der liefde saam in een wijnhuis der stad. Daar de twee verliezers sportminnende jonge menschen waren, namen zij hunne nederlaag zonder bitterheid of afgunst en klonken welgemeend en hartelijk op den triomf van hun ouderen gezel, die, van zijn kant, zijn onverhoopt geluk droeg zonder verwaandheid, met dien nobelen eenvoud welke ontspringt uit een diepe ervaring van de menschen en het leven. Toen zij gedronken hadden, zegde de veertigjarige: ‘Mijn vrienden, ik dank u voor uwe goede wenschen, welke

[p. 344]

ik oprecht en welgemeend weet. Ik zie echter aan uwe gespannen gezichten dat gij erg nieuwsgierig zijt om te weten hoe ik het aan boord gelegd heb om u, die in vele opzichten zooveel op mij voor hebt, in dit ongelijk gevecht te verslaan. Ik ben ten volle bereid uwe begrijpelijke nieuwsgierigheid op dit punt te bevredigen, op voorwaarde nochtans dat gij beiden mij eerst eerlijk vertelt wat gij haar, die nu mijn verloofde is, gezegd hebt, om hare gunst en keuze te winnen. Axel was het hiermee onmiddellijk eens. Na een lichte aarzeling stemde ook Reinout in de opgelegde voorwaarde toe.

‘Toen ik, begon Axel vrijwillig eerst, alleen bij Rowina toegelaten werd, heb ik haar niets anders gezegd dan dat ze mij moest nemen daar ik alleen alle eigenschappen bezat om haar zoo gelukkig te maken als zij dit verdient.’ ‘Gij hebt gehandeld zooals ik dit verwachtte, sprak Marcus glimlachend, met al de voortvarende zelfgenoegzaamheid der jeugd. Maar uwe zelfzucht, uw zelf-zien heeft u verloren. En gij?’ wendde hij zich tot Reinout. Deze wachtte een oogenblik als kostte het hem moeite te antwoorden. Maar hij overwon spoedig zijn terughouding en vertelde: ‘Ik heb Rowina gezegd dat zij geen van u beiden moest nemen: Axel niet omdat hij te jong en onervaren is, U niet omdat...’ Hij zweeg plots en kleurde. ‘Omdat ik te oud en te zwak ben’ vulde Marcus rustig aan. Reinout knikte verlegen. ‘Gij hebt verstandiger gehandeld dan Axel, vervolgde Marcus. Gij hebt vermeden uw eigen lof te zingen, maar uw gebrek aan ridderlijkheid tegenover uwe medekampers heeft Rowina zonder twijfel ongunstig jegens u moeten stemmen en hare keuze in mijn voordeel beinvloed.’

- Maar hoe dan, riepen Axel en Reinout als uit één mond, hebt gij uwe aanspraken verdedigd? Wat hebt gij Rowina gezegd?’ Marcus genoot een oogenblik zacht monkelend van hunne ongeduldige nieuwsgierigheid en zegde toen: ‘De ouderdom, die mijn neerlaag moest zijn, heeft mij de zege gegeven, doordat hij mij wijzer maakte dan u. Ik bedacht namelijk dat de mensch in 't algemeen en de vrouw in 't bijzonder, slechts noodgedwongen een goeden raad

[p. 345]

opvolgt en er eer toe geneigd is het tegenovergestelde te doen van wat men hem of haar wil opleggen. Daarom heb ik mij wijselijk onthouden haar aan te raden mij te nemen. Deed ik dat wel dan sprak ik meteen mijn eigen vonnis uit. En wel verre van iets ongunstigs over mijn beide, gevaarlijke mededingers los te laten, ried ik haar aan goed na te denken en... een van u beiden te nemen.’

‘Maar hoe...’ wilde Axel haastig en ongeloovig onderbreken. Ongestoord vervolgde Marcus. ‘Hierdoor bereikte ik een dubbel doel. Ik gaf haar een raad waarvan ik bijna zeker was dat zij hem, zelf-willend als zij is, waarschijnlijk niet volgen zou, en ik wist dat de ridderlijkheid die ik alzoo tegenover mijn tegenstanders aan den dag legde, zelfs op het gemoed van dit schoone, geprezen en rijke meisje, niet zonder invloed blijven zou. Daarna vergat ik niet haar door woord, blik en gebaar, duidelijk, onloochenbaar, maar verholen, schuchter, eerbiedig te doen zien hoezeer ik haar liefhad, hoe zwaar mij deze opoffering van haar schoone zelf viel. Want ik moest vermijden hare jonkvrouwelijke ijdelheid te kwetsen door den indruk te wekken alsof ik gemakkelijk, zonder hartpijn of treurnis, van haar afstand doen kon. En ziedaar, mijn jonge vrienden, besloot Marcus zijn roemer heffend, het heele geheim van mijn welgelukken.’

Axel en Reinout dankten hun ouderen kameraad voor de les in levenswijsheid die hij hun gegeven had. Daarop scheidden de drie mannen met een handdruk.

Den nadenkenden lezer wien deze eenvoudige geschiedenis te onwaarschijnlijk mocht voorkomen, weze er op aandachtig gemaakt dat Rowina rijk was, dus volstrekt vrij in hare keuze stond, zich door geene bijkomende gedachten van louter stoffelijken aard moest laten leiden bij het nemen van haar verrassend besluit. Dat overigens de twijfelaars zich gerust stellen: dit verhaal is slechts een legende, geschreven ter onzekere vertroosting van eenzame, oud-wordende mannen. In werkelijkheid verkiezen jonge meisjes, zij wezen dan arm of rijk, schoon of alledaagsch, boven de rijpe mannelijkheid en het helder verstand der mannen van dertig, ver

[p. 346]

boven de stille, in smart-verworven wijsheid der veertigjarigen, nog immer de elegantie, de danskunst en de krachtige leden der jonge mannen van twintig.

frans de wilde.