Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1934

[p. 854]

Uit ‘Amei, een kinderleven’
Het hondje van den verloren zoon
door Ruth Schaumann.

Telkens, als het verlof daar is, komt ook Amei bij de grootouders in huis.

Dat huis davert van binnen als een hart, dag en nacht, van den molen die al maar door aan het malen is. De molen staat dicht bij het huis, zooals de man bij de vrouw. Zij leeft van zijn arbeid en leven en zij waakt over zijn werk en slaap, en de molen maalt koren tot meel, en meel tot brood.

Den eersten vacantienacht kan Amei nooit in slaap geraken; ze ligt te luisteren naar het daveren van het huis en zij droomt van vele velden vol rijpende aren, waarin het brood nog wast en sluimert. En de aren ruischen en golven tegen een onwerkelijk zijden hemel, vele heuvelen op en neder, tot Amei eindelijk, tegen den morgen aan, in slaap wordt gewiegd. Maar de volgende nachten is Amei reeds aan dat daveren gewend; ook aan den reuk van meel en zemelen, die alle vertrekken vult en aan heel den huisraad kleeft; 's nachts nog meer dan bij dag.

Wanneer Amei het molenhuis binnenkomt, kreunt daar boven, ten einde den engen, smallen trap, de glazen deur open aan haar povere machinerie, om daarna weer vanzelf dicht te kunnen vallen. En in de deuropening verschijnt de gestalte van grootmoeder.

Grootmoeder heeft altijd hetzelfde grauwe kleed aan, altijd hetzelfde geelwitte mutsje op met het zwarte lint over het ronde voorhoofd, altijd de soliede broche van barnsteen, op den hoogen kraag onder de kleine, harde kin en immer roept ze van in de deuropening als begroeting tot Amei die den donkeren, lastigen trap opklimt; ga toch stil Amei; leer toch eens stil gaan.

Amei doet altijd zoo haar best om stil te gaan; maar ze is nog zoo klein en lomp; het is nooit stil genoeg.

- Ge zult het nooit leeren, zegt grootmoeder, en kust het kleine voorhoofd van Amei, dat op het hare gelijkt. En de kus smaakt als een verbranden geneverbessentak.

[p. 855]

Het is altijd vespertijd wanneer Amei in het molenhuis aankomt; en de tafel staat gedekt met zooveel kostelijke en lekkere dingen, als Amei nog nergens heeft gezien. En in het midden staat een groote koek; Amei bekijkt hem teeder en over haar wezentje speelt een verlegen, verlangende glimlach. Maar grootmoeder maant ernstig: eerst boterhammen, Amei.

Grootmoeders boterhammen zijn groot; en tot den uitersten rand zijn ze met boter gesmeerd; niet te dik en niet te dun; juist van pas.

Amei knabbelt; netjes zonder te smakken. Daarom duurt het lang en over den rand van den boterham heen, kijken hare oogen naar den koek; als twee hongerige, meewarige vinken op een vensterbank in het hartje van den winter. Ze vergeet te kauwen; hare oogen staan verbaasd te kijken: de koek is nooit zoo heerlijk geweest als vandaag.

Lieve koek; schoone koek...

- Hebt ge geen honger meer, Amei?

- Toch wel.

- Eet dan.

Amei bijt felle beten, om met den boterham klaar te zijn, voor ze geen honger meer heeft.

- Niet smakken, Amei.

Uit het gloeiende handje valt een stukje korst onder de tafel. Ameis lippen roeren zich ijverig. Hare handen zijn leeg!

- Een stukje koek, Amei?

- Ja, Grootmoeder.

- Groot of klein?

Heel even speelt een glimlach achter grootmoeders koele gezicht. Maar Amei is nog te klein om door muren heen te kijken en zwijgt. Want antwoordt ze ‘een groot stuk’ dan zal het weer zijn van: dat gulzig meisje. En ‘een klein’ mag ze ook niet vragen; want liegen is verboden.

Het stuk dat de zwijgende Amei krijgt is niet groot en niet klein; het is volgens Ameis jaren. En dat is nog maar weinig.

De koek is heel lekker; maar de boterham was zoo voedzaam. De kleine dikke Amei zucht met een bezwaard gemoed. Als ze eens groot is - maar wanneer zal dat ooit komen - dan eet ze direkt koek en niet eerst...

- Hebt ge genoeg, Amei?

[p. 856]

- Ja, ja...

- Ga dan maar; vóór ge drukte maakt.

En Amei glijdt van haar stoel. De glazen deur valt weer aemechtig in slot, de treden kreunen onder de kleine stevige kinderschoenen, en dan: plomp! gelijk een visch die in zijn element springt. O, die drukke Amei.

Daarmee is Amei weg en ze krijgen haar niet meer te zien vóór het avond is en grootmoeder haar pap in de voorkamer op tafel zet.

Ze roepen achter Amei op het hof; ze roepen achter haar in den tuin; ze roepen hier, en ze roepen daar; maar Amei antwoordt niet. Nu beginnen ze te zoeken. Grootmoeder kermt over dat wilde kind. Ongetwijfeld zit ze in den achtertuin, waar die gebarsten molensteen ligt. Halmen zijn er tusschen opgeschoten, die zingen, gij hebt ons gemalen, maar we leven toch. Amei is daar inderdaad geweest, kort na den koffie; ze had daar op den molensteen gezeten, naast den zwijnhoeder Lambert en ze had hem gezegd: Ja, Lambert dat ge daar weer zijt; en Lambert had daarop geantwoord: Ja, Amei, en gij ook. Amei en Lambert zijn twee dikke vrienden. Lambert is oud en zijn korte beenen staan zoo krom, dat de kippen en eenden meenen dat de open staldeur daar over het hof gaat en ze loopen er zoo doorheen.

- Wilt ge de biggetjes eens zien, Amei?

Maar Amei was alweer verder. Ze had vele vrienden op de hoeve; en ze mocht toch niet den eenen voor den anderen ontstemmen.

Rond den verwarden haarbos van Ludolf, den timmerman komen de duiven gefladderd. Zij kirren en lachen en doen, waar ze maar drinken of eten vinden, zonder vrees voor het monument van een neus op Ludolfs gezicht.

- Zijt ge niet bang? vraagt Amei.

- Waarom?

- Dat uw neus eens onder de schaaf te recht komt...

- Nee, zegt Ludolf, ik ben genoeg geschaafd; geef maar acht op u zelf.

De schaaf is weer aan schaveren, krollen vallen op den grond, een duif zit te kirren onder den bek van een doffer, het ruikt naar kinnebak en pruimtabak; en Ameis helder kleedje is al verdwenen tusschen de boomen van het broek.

Ze is bij al de maalders geweest.

Ze is bij den hovenier geweest en bij zijn vrouw, die goede sukkel,

[p. 857]

die onder haar reuze-zonnehoed geknield zit in een meer van onkruid.

Amei is ook bij de zwanen geweest; ze heeft ook op haar knieën gezeten voor den rijpenden perzikboom; niet om ervan te snoepen, alleen maar om te kijken hoe hij rijpt; eenvoudig om het te leeren, - de twee kuiltjes van haar knieën staan nog in het zand gedrukt.

Amei is ook bij de rabarber geweest.

En men heeft haar kleedje gezien bij de kippennesten.

In het kantoor heeft ze lief de bedienden gegroet; nog liever dan de familie; maar het liefst het hondje van meneer Immergrun: Spinett. Hij slaapt in een diepe papiermand op oude offerten van gerst en maïs; en wanneer ge roept: Spinett, wipt hij direkt uit zijn mand en zijn ooren trillen.

En ze hebben Amei ook gezien bij den gemeentevijver, die destijds een engelsche haven is geweest en zoo ondiep is dat er nauwelijks een kind in zou verdrinken.

Maar Amei is tot alles in staat; men kan bij haar nooit weten.

De molenknechten springen in de boot en zoeken den vijver af. Zij staren naar de armzalige diepte; soms blijft de riem steken in het slijk, of haalt een leege doos op die weer terug in het water verdwijnt; kikkervisschen kwaken tegen den oever.

Grootmoeder roept niet; ze stapt stil en bedaard door den tuin. Wie kan door de wanden van haar aangezicht heen kijken?

De kantoorbedienden vegen hun pen af, stroopen de zwarte mouwen af en krijgen met moeite het blauwe lint los dat Amei uit haar eigen haren heeft getrokken en om den hals van Spinette gestrikt. Ze lachen even; dan kijken ze weer ernstig.

Over het water klinkt nog altijd het geroep van de molenknechten.

Maar Amei zit bij den verloren zoon...

Daar boven in de kamer, waar Amei niet komen mag, waar grootmoeder de rekeningen klasseert en 's avonds een lange moeilijke reussite legt, ligt Amei op het tapijt met haar hoofd op het geopend boek. Daarin staat hij: de verloren zoon. Hij zit daar tusschen de zwijnen. Niet zooals Lambert tusschen zijn dieren. De verloren zoon is jong en ziet er treurig uit en zijn donker kleed is aan flarden. De wind steekt op en blaast door de gaten. Maar de verloren zoon heeft geen ander kleed en rilt van de koude. Vroeger had hij vele, rijke kleeren, en er was vroolijk gezelschap rond hem, geen zwijnen, geen zeugen en beeren en biggen; en hij had een lief hondje dat hem overal achterna liep. Maar nu hebben hem allen verlaten, zelfs

[p. 858]

zijn hondje is weggeloopen; de wind fluit; de zwijnen wroeten in draf; hij is alléen.

Ameis oogen beginnen te gloeien, nu worden ze vochtig; ze zou het blad moeten omkeeren; maar kàn niet. Arme, verloren zoon.

Ware ten minste zijn hondje bij hem gebleven; zijn lieve witte hondje; haast zoo lief als Spinett. Maar nu zou het grijs en vuil geweest zijn; wie zou er wit kunnen blijven tusschen zwijnen. Maar het zou ten minste warm zijn en de magere voeten van den verloren zoon zijn naakt. Naakt midden in den winter. Het zou met zijn kleine muil aan den rok van den verloren zoon trekken: kom naar huis! Want het hondje dat met hem van huis is weggeloopen, kent ook den weg naar huis terug. Het rukt en trekt en wenkt. Het is nog slechts een hoopje knoken onder een vieze huid. De verloren zoon ziet hoe hij zich moeite geeft. Arm hondje. Wat verlangt ge van mij; ik heb immers niets. Het hondje blaft; zooals het vroeger liep te blaffen door den wijngaard en om het witte huis van den vader dien hij verliet. En de verloren zoon herhaalt: Vader. Het hondje is stil geworden; alsof het nu had wat het verlangde. Vader, zegt de Verloren Zoon, voor de zwijnen; zij knorren; ze hebben zich lekker verzaad aan den trog.

En zoodra de nacht valt, staat de verloren zoon op en gaat heen.

Het hondje loopt naast hem. Er is niets schrikkelijker dan de gang door den nacht.

Zij gaan vele bergen over, nog donker in de morgenschemering; zij gaan langs een stad op een heuvel tusschen de bergen; en het wordt middag, eer de verloren zoon en zijn hondje daar op de hoogte staan. Onder de wingerds staat een huis; en daar staat een oud man op den drempel van het huis. En voor zijn voeten klimmen zeven treden naar boven. Maar - al was iedere trede een snijdend zwaard -, vader... zegt de verloren zoon.

Aan de onderste trede is het hondje blijven liggen; verder geraakt hij niet. Wat daar op de bovenste trede geschiedt, gaat buiten hem om; het is maar een dom en vies hondje; en het is moe.

Wauw, zegt Amei in haar slaap; en zoo vinden ze haar liggen met haar voorhoofdje op het reusachtig boek; - het Woord des Woords. Wauw, zegt Amei tevreden, in droom, en nog eens, heel zacht en bezorgd: wauw, zooals het hondje van den verloren zoon.