Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1934

[p. 3]

[1934/1]

Majorkaansche Olyven
door Albert Helman.

In overoude tijden toen de heer Jezus Christus nog op deze aarde wandelde en dagelijks de menschen met nieuwe wonderen verblijdde, waren alle olijfboomen recht en slank als jonge populieren. Meer dan in alle andere planten schepte hij behagen in hun zachtgebruinde stam en in het teedere grijsgroen van hun dichte bladerkroon. Hij hield van 't nederig, door weer en wind gebogen gras, omdat hij daarin had gelegen toen hij werd geboren in de kribbe tusschen os en ezel. Ook van de hooge dunne dadelpalmen hield hij, omdat hij daaronder had gerust bij 't vluchten naar Egypte, en de palmen zich eerbiedig tot aan Josef's voeten hadden gebogen, opdat hij hun vruchten zonder moeite plukken kon. En later, toen hij als een knaap van veertien jaar de eerste ontroeringen der lente voelde, kreeg hij ook het rood van zware, stille beuken lief, en veegde hij dikwijls tersluiks een traan weg, daar deze boomen hem herinnerden aan het zware kruis dat hij nog dragen moest, en het roode sap dat uit vijf wonden vlieten zou.

In droevige gepeinzen liep hij verder, tot zijn blik getroffen werd door 't breede blad van simpele vijgeboomen en de glimlach wederkeerde op zijn zoet gelaat, omdat hij in zijn geest reeds zag, hoe Zacheus in zoo'n boom klom om met groot geloof den meester te aanschouwen.

Als hij echter zorgeloos, een nederig mensch als wij, de velden zegenend doorliep, was 't in de statige olijfboom dat zijn oog het meest behagen schiep. Het fijn boorduursel van de lovers leek op kanten kleeden die Maria knoopte, en de stammen waren recht alsof ze aan Josef's schaafbank waren bijgewerkt. Hij kon ze nooit voorbijgaan deze gaarden, zonder even neer te zitten in hun schaduw, en bij 't geuren van hun vele groene vruchtjes God-den-Vader dank te zeggen, dat hij deze boomen tot de mooiste had gemaakt die de aarde kent.

Meer dan menschen, meer dan dieren moet hij, de begrijper der geheimste sprankels van gevoel en denken, planten, woordelooze

[p. 4]

staâgebloeiers hebben liefgehad. En in heel Nazareth was er niet één olijfboom, die hij niet had bewonderd en bemind, en op een blauwe Zondagmorgen had gezegend.

Later, toen zijn prediking begon, genoot hij vaak zijn avondlijke rust in stille, lommerrijke olijftuinen. Bijwijlen zat hij in een verre hoek te bidden, dan weer liep hij langs de heuvels, zinnend op de woorden die hij morgen zeggen zou, en in gedachten streelden zijn witte vingeren de stammen der olijven, die dan huiverden, alsof een zachte zuidenwind ze had beroerd. En kan zóó groote liefde onbeantwoord blijven? De olijven hebben hem allen gekend, alsof hij ook een plant en een der hunnen was geweest.

Het laatste jaar was zwaar voor hem, de nacht onrustig, vol van booze droomen, omdat hij reeds het naderen voelde van het bittere lijden en de kruisdood, en voor zijn geest reeds openging het bloedige tafereel van Golgotha. Dan waren huis en muren hem te eng en bleef hij nachtenlang bij zijn geliefde boomen in de tuinen van zijn vrienden. En de fijne loovers wuifden kalmte en een koelte vol aromen, tot hij eindelijk in slaap viel en verkwikt werd voor de nieuwe dag. Wanneer de apostelen hem zochten na zonsondergang, als hij gewoon was zijn gebed te spreken, dan zeiden ze altijd: ‘Zeker is hij weer bij zijn geliefde olijven.’

Hoe kon het anders, of zijn schreden richtten zich naar een olijftuin, in de nacht toen aller lijden hoogtepunt een aanvang nam. Een groote hitte had de stad verzengd, en slechts een weinig koelte was tusschen de boomen op de heuvel blijven hangen. Loom en zwaar volgden de stappen der apostelen hun Meester in de windelooze nacht. Ze waren moe en zetten zich onder het lommer bij een plaats, vanwaar zij grijze dalen, heel de wereld in een melkwitte nevel konden zien.

Maar Jezus kon niet blijven zitten; groote onrust was in hem, omdat hij 't lijden voelde naderen, met groote dreigend-zware stappen, en het verschgezaagde kruishout rook, en in de verte meende reeds het schreien van Maria te vernemen en reeds in zijn handen 't branden voelde van de nagelwonden, om zijn hoofd de steken van een doornenband. Met groote angst liep hij tusschen de boomen, wankelend alsof hij reeds de kruisbalk torste. En aan de stammen der olijven moest hij zich staande houden, aan hun twijgen grepen zich zijn handen vast, wanneer hij voelde dat hij vallen zou. Er kwamen groote tranen uit zijn oogen, hij zweette bloed en water,

[p. 5]

en vertwijfeld hield hij in zijn saamgekrampte handen het afgerukte groen der starre, duistere boomen.

Nimmer heeft een mensch zoo groote doodsangst uitgestaan, als Jezus in die nachtelijke tuin. De apostelen sliepen, schrokken pas bij 't naderen van soldaten met flambouwen wakker. Want ook Judas wist, dat niet de apostelen, maar de olijfboomen de trouwste vrienden van den Christus waren.

In de vroege Vrijdagmorgen, toen zich Nicodemus naar Pilatus' woning spoedde, schrok hij bij het zien van zijn olijfberg. Onherkenbaar waren zij verminkt, de vroegere trotsche boomen. Kromgetrokken en verwrongen in de kronkelende bochten van ontzaglijke angst, een doodstrijd vol ontzetting waren zij. Sommige gespleten, uitgemergeld, dor, met slechts de grijsbestofte bladeren omhoogstaand, alsof de haren van een mensch ten berge rezen bij het zien van een ontzettend schouwspel. Kreupele boomen waren het geworden, boomen die gesidderd en zich verwrongen hadden in een machteloos meêlij met hun besten vriend. Zijn doodsangst en zijn strijd met naderende smartfantomen had zich aan hen meegedeeld. Zij hadden met hem meegeleefd terwijl de apostelen sliepen.

Sindsdien zijn de olijven leelijk, knoestig, smartverwrongen. Nimmermeer, na duizend jaar, vergeten zij 't ontzettend schouwspel van dien éénen nacht. Hoe ouder ze zijn, des te verscher is hun heugenis daaraan, in des te wreeder bochten worden zij verkronkeld.

De apostelen hebben ze op Paaschzaterdag met diepe schaamte aanschouwd, en ter vermaning op hun reizen overal de planten meegenomen. Paulus en Jacobus, bij hun prediking op Majorka, plantten ze daar. En allerwegen op de heuvels kunt ge hun verwrongen, oude, bloedelooze stammen zien, die in de verte lijken op in angst zich wringende gestalten, en die, wanneer ge dichterbij komt, duistere holen hebben, duister als de zonden waarvoor Jezus stierf.