Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1933

[p. 489]

[1933/7]

Joakim's thuiskomst
door Johannes Jórgensen.

I.

De oude heer Zacharias, de rijkste wijnberg-eigenaar van Hebron, zat aan zijn schrijftafel en vulde een check in op een bank in Babylon. Geen kleinigheid - 100 talenten, uit te betalen aan zijn zoon, Mr. Joakim ben Zacharias, in de straat die leidt naar den tempel van Astarte, Babylon.

De deur ging open - instinctmatig legde de oude heer Zacharias het laatste nummer van den ‘Hebronsche Courant’ over den nog niet heelemaal ingevulden check. Maar vrouwe Sara's scherpe blik speurde dadelijk het tipje van het papier, dat onder het dagblad uitstak.

‘Zendt ge weer een check naar Joakim?’ vroeg de wederhelft van den ouden heer Zacharias.

De oude heer Zacharias streek verlegen over zijn baard.

‘Ja, Sara!’ bekende hij eindelijk.

‘Laat eens zien?.... 100 talenten! Dat is een heele som, Zacharias! Waar denkt ge die vandaan te halen?’

‘We konden misschien den kleinen wijnberg verkoopen - die daar ligt langs den weg naar Beersaba...’ sloeg de oude heer Zacharias voorzichtig voor.

Vrouwe Sara aarzelde even, en bekeek haar man zonder iets te zeggen. De oude heer Zacharias frommelde aan den check. Buiten in de straat ging een waterdrager voorbij en ventte frisch water - de kleine koperen bekers rammelden tegen de met water gevulde geitenhuid. Zoo gingen eenige minuten.

‘Lijk ge wilt, Zacharias’ zei toen vrouwe Sara koud-weg.

Toen de oude Heer Zacharias eindelijk weer alleen was, vulde hij den check verder in. Het gebeurde met een zucht, maar, het gebeurde, Sara kon zeggen wat ze wilde - of beter gezegd, niets zeggen. Joakim was toch vleesch van zijn vleesch, bloed van zijn bloed - en als hij nu moederziel alleen stond ginder verre in die groote, vreemde stad - en schulden gemaakt had - en de politie

[p. 490]

hem op de hielen zat - en niemand had die hem steunen kon - wie was dan in de eerste plaats verplicht hem te helpen, zooniet zijn eigen vader?

De oude heer Zacharias haalde Joakim's brief te voorschijn. ‘Mijn goede, lieve vader’ zoo begon hij. Hoewel hij hem bijna van buiten kende las hij hem nog eens door. De arme, arme jongen - hij moest en hij zou geholpen worden - was het geluk van zijn kind hem niet meer waard dan een armzaligen wijnberg?

Wel was het waar - Sara had het meer dan eens gezegd, daarom oordeelde ze dat het nutteloos was hetzelfde te blijven herhalen, - wel was het waar dat dit de eerste check niet was die gezonden werd aan den jongen heer Joakim ben Zacharias in Babylon... De oude heer Zacharias zou dan ook een brief schrijven, - een goeden, hartelijken brief - alles aan zijn Joakim klaar uiteen zetten - dat hij wel heel graag zou voortgaan hem te helpen - maar of het toch niet een beetje anders kon worden - de eene wijnberg na den anderen werd verkocht - er bleef haast niets meer over van het groote eigendom van vóór dertig jaren, toen de kleine Joakim ter wereld kwam - ‘en ge wilt toch uwen ouden vader niet tot den bedelstaf brengen, nietwaar mijn beste Joakim?’

II.

Er kwam een jong Israëliet gegaan langs den weg die leidt van Babylon naar Hebron. - Hij kwam de tuinen van Salomo voorbij - eens het schoonste, heerlijkste buitengoed aan den westkant der Jordaan - nu groeiden er slechts dorens en kreupelhout - in de puinen woonden nu adders en hagedissen.

Het was een heete dag, de weg was lang en stofferig - had hij maar een rijdier. Ach! toen hij woonde in Babylon, de gelukkige, lustige jongelingsjaren in Babylon, toen bezat hij muildieren en kleppers, en een van de fijnste dromedarissen van heel de stad bezat hij - die loopen kon, snel als de wind over de woestijn...

Maar nu ging hij te voet - en zijn sandalen waren dóór - de eene riem was gebroken en de stukken aaneen gelapt - wat was die weg toch lang en vermoeiend - het was hem totaal ontgaan dat het zoovele kilometer was van Jeruzalem tot Hebron.

Bij de bron van den diaak Philippos ging hij zitten, dronk van

[p. 491]

het water, en haalde dan het nieuwe Testament te voorschijn. Het verhaal van den Verloren Zoon las hij natuurlijk - de Verloren zoon - en zijn vreugdevolle thuiskomst. De vader, die hem kwam te gemoet geloopen, het gemeste kalf dat geslacht werd, wijl hij zelf kon baden, gezalfd werd - dan komt moeder met het nieuwe gewaad, en vader komt met den ring - in plaats van den ring die Joakim al lang verpand heeft in Babylon - een nacht dat hij geld vandoen had om naar den tempel van Astarte te gaan.... Ja, die oude vader Zacharias (Joachim is geroerd bij de gedachte) - die goede oude vader!

Gesterkt door de rust, door den frisschen dronk en de aangename gedachten, steekt de jonge man zijn Nieuw Testament op zak - stapt weer flinker door - en krijgt kort nadien Hebron in 't zicht. Hoog boven de vierkante blokken der huizen verheft zich de moskee met Abraham's graf - Abraham - El Khalil - ‘de vriend Gods!’ Lang is het geleden sinds Joakim ben Zacharias nog aan El Khalil gedacht heeft.

‘Maar wie we daar hebben!’ roept plots een man die in de stadspoort zit en praat met drie, vier anderen. - ‘Zijt gij dat, Joakim? Welkom thuis!’

Joakim blijft staan, herkent den andere niet goed. Het is een jonge man, van zijn ouderdom. De anderen zijn oude, plechtige Sheiks, die onverstoorbaar hun aandacht blijven wijden aan hun waterpijp.

‘We zijn toch samen naar school geweest en hebben samen Aleph Beth geleerd bij Rabbi Mozes!’ insisteert de man; hij heeft zich nu opgericht en geeft Joakim de hand. En nu dunkt het Joakim ook dat hij den ouden schoolmakker moet kennen. ‘Zijt gij Ruben niet?’ vraagt hij. Ja, 't is Ruben - arm in arm stappen de twee jonge lieden Hebron binnen. Groote veranderingen zijn er niet gebeurd - ‘en gijlie hebt nog altijd die gekke gewoonte de wijnstokken over den grond te laten kruipen lijk pompoenen!’ merkt Joakim., licht verachtelijk. ‘In Babylon worden ze omhoog geleid.’ ‘Ja, de zwevende tuinen’ valt Ruben ijverig in - hij wil toonen dat hij ook wel iets afweet van aardrijkskunde.

Maar plots blijft Ruben staan.

‘Ja, dat met uw vader, dat weet ge toch?’ vraagt hij voorzichtig.

‘Met mijn vader? Wat is er met hem? Hij is toch niet dood?’

De onrust sloeg Joachim ben Zacharias om 't hart bij de gedachte. Ge gaat toch niet sterven juist als uw verloren zoon weer thuis komt! Zoo iets doet een gecultiveerd mensch nu eenmaal niet. Dat is tactloos

[p. 492]

- dat is eenvoudig-weg harteloos! En zoo oud is vader toch ook niei - rond de 65!

‘Nee..’ zegt Ruben langzaam. ‘Dood is hij niet. Was hij het maar!’

Nu wordt Joakim ben Zacharias kwaad.

‘Mag ik u verzoeken voor uw raadsels verschoond te blijven!’ snauwt hij Ruben toe. - ‘Waar zijn mijn ouders?’

‘Ja, uw moeder rust in vrede. Ze stierf twee jaren geleden. We zegden juist verleden Sabbatdag Kadosch voor haar.’

‘En vader?’

‘Uw vader?’ (Ruben ademt diep). ‘Uw vader - ja, ge weet wel dat uw verblijf in Babylon - ja, veel geld gekost heeft....’

‘Nu, veel geld - dat hangt er van af hoe ge 't opneemt. Vader is toch rijk...’

‘Uw vader was rijk, wilt ge zeggen!’ zegt Ruben plots, heel ernstig.

‘Was rijk!’ roept Joakim. ‘Heeft hij dan gespeculeerd, domme streken uitgehaald, liefjes onderhouden? Ja, dat was nog juist iets voor hem, dien ouden huichelaar!’

‘Joakim,’ zegt Ruben, en nu is hij zoo ernstig als wanneer hij van dienst is in de synagoog en de rabbijnen den Thora-rol toerijkt, ‘Joakim, uw vader heeft moeten verkoopen al wat hij bezat, om uw schulden te kunnen betalen in Babylon. Uw moeder heeft dat zich zoo aangetrokken dat ze er den dood bij gehaald heeft.’

Een oogenblik staat Joakim ben Zacharias onbeweeglijk. Dan wordt hij rood tot in den hals.

‘Dat zal ik hem betaald zetten, den oude!’ roept hij. ‘Waar zit hij nu? In 't oud-mannenhuis?’

‘Ja,’ antwoordt Ruben langzaam, ‘uw vader is in 't oud-mannenhuis.’

Maar Joakim ben Zacharias luistert al niet meer. Zonder afscheid te nemen haast hij zich in de richting van het oud-mannenhuis.

't Is een schoone dag, en al de oude mannetjes zitten in de zon op een bank tegen den muur. Een rei kromgebogen, gerimpelde, witgebaarde ouderlingen, erbarmelijk om aanzien. Een van hen staat recht - overschaduwt de oogen met de hand - doet een paar schreden - wankelt - breidt de armen uit...

‘Joakim, mijn zoon, zijt ge eindelijk gekomen!’

Joakim ben Zacharias vertraagt zijn gang, nadert langzaam zijn

[p. 493]

vader. Maar hij werpt zich niet in de uitgestrekte armen, gaat enkel heel dicht tot bij den ouden man.

‘Nu, is het zóó dat ge me ontvangt!’ sist hij hem in 't aangezicht. - ‘Hier kom ik thuis als verloren zoon, en zóó hebt gij alles verkorven! Waarvan moet ik nu leven? Ge zijt me 'ne fijne vader, gij!’

En uit heel zijn verergerde ziel spuwt hij den oude in 't gelaat.