Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1932

[p. 108]

Boekennieuws

Arnold Bennett: L'Escalier de Riceyman. Traduit de l'Anglais par Maurice Remon. Préface de André Maurois. Librairie Stock, Paris.

Riceyman Steps, dat hier in vertaling wordt geboden, is een van de laatste en van literair standpunt uit onbetwistbaar een van de beste werken van Arnold Bennett. Het is een studie van Londons midden standsleven, indringend, geestig en scherp uitgebeeld.

We hebben dit werk reeds vroeger in dit tijdschrift besproken.

W.B.

Maurice Baring. Daphné Adeane. - Préface de André Maurois. - Librairie Stock. Paris. - 15 fr.

Voorzeker een der schoonste romans, die sedert den oorlog in Engeland verschenen zijn. Schrijver, een gewezen diplomaat, een katholiek, reeds gekend als de schrijver van een aantal mooie, fijne werkjes, ontpopte zich plots als een rasromancier, en gaf kort op een drie groote romans ‘C’, ‘Cat's Cradle’ en ‘Daphné Adeane’, dat nu in Fransche vertaling verschijnt. Een zonderling boek, waarvan de heldin sinds jaren gestorven is. Toch is zij den heelen tijd, om zoo te zeggen, onzichtbaar tegenwoordig, en zweeft haar aandenken over heel den roman. Om zulk thema uit te werken is er niet weinig talent noodig! Misschien is ‘Daphné Adeane’ geen meesterstuk van allereersten rang: misschien is het hier en daar wat langdradig, of is het terugkeeren van Michaël Choyce, op het einde wat geforceerd, maar dat schaadt geenszins aan de schoonheid van 't geheel. Maurice Baring heeft ons een uiterst fijn en sober, eenvoudig en waar roman gegeven, heelemaal in halve tinten, zonder eenige opgeschroefdheid of gemaaktheid. Niets is geappuyeerd, en toch vindt men er echte tragiek, zooals het gewoon leven van ieder mensch soms tragisch is, al blijft het in schijn alledaags. Meesterlijk beschrijft Maurice Baring die zoo afgewisselde typen, Hyacinth, Fanny, Michaël, Lea Dettrich, Francis Greene, en de reactie van die verwikkelde zielen op malkaar, het geboren worden en uitsterven van liefde en smart, van hartstocht en vergetelheid, van zonde en boete. Geen preekerigheid, geen tendenz, het weergeven van het leven zooals het is, maar toch eindigt het boek op de verheerlijking van 't sacrificie dat zijn balsem meebrengt, ‘tandis que tout acte d'égoïsme n'apporte qu'un arrière-goût de feu, de fumée, de poussière et de cendre.’ Het werk van een echt kunstenaar.

L.D.

Mary Webb: Sarn. - Introduction de Jacques de Lacretelle. - Grasset. Paris. - 18 fr.

Schrijfster, geboren in Shropshire tegen Wales, was dochter van een schoolmeester. Ze huwde insgelijks een schoolmeester, die zijn ambt liet varen, om aan landbouw te doen. Zij zelve ging haar waar naar de stad verkoopen. In 1915 schreef zij haar eersten roman ‘Golden Arrow’. 't Succes spoorde hen aan den buiten te verlaten, en zich in de omstreken van Londen te vestigen. Toch was het in grooten geldelijken nood, dat ze haar drie volgende romans uitgaf, waarvan de laatste ‘Precious Bane’ in 1924 geschreven, eindelijk in Fransche vertaling verschijnt onder den titel ‘Sarn’. Slechts na haar dood in 1927, op 36 jarigen leeftijd, werd haar naam beroemd; en Minister Baldwin in een aanspraak in 't Parlement, sprak er van als een der grootste romans der Engelsche letterkunde. En met recht. Het is een machtig boek, vol kleur en leven, met vast geteekende karakters, en meesterlijk weergeven van den heerlijken buiten en het landelijk leven in Shropshire, van de licht en schaduwkanten van die boeren die ze zoo goed gekend heeft, en voor ons ten voeten uit uitbeeldt, soms in meer dan natuurlijke grootte. Eenige komen ons voor als ontembare natuurkrachten, half wild en barbaarsch nog. Een wonderschoon boek, vol scheppende kracht en poëzie. De vertaling is goed, al is het om zoo te zeggen onmogelijk den onuitputtelijken woordenschat en de rijke nuanceering van het origineele weer te geven.

L.D.

Concordia Merrel: L'Amour enchaîné. - Traduit de l'anglais par E. de Saint-Segond. - Librairie Plon. Paris. - 15 fr.

Een heel verzettelijk roman, vol handeling en verwikkelingen. Maud Collier wordt ten onrechte beticht een belangrijk zakentelegram onderschept te hebben, tot

[p. 109]

ernstig nadeel van David Quayne. Een onvoorzichtige belofte belet haar zich te veront schuldigen. Ze lijdt des te meer dat zij David Quayne bemint. Stil aan evenwel, wordt hare onschuld erkend, en ze krijgen malkaar. Het boek steekt goed ineen en is zeer onderhoudend, zooals zulke Engelsche romans doorgaans zijn. Alle jongeren zullen het gretig lezen. 't Is aangename ontspanningslectuur.

L.D.

Maurice Baring: La Princesse Blanche. (Cat's Cradle). - Préface de Charles du Bos. - Librairie Stock. Paris. - 24 fr.

Een boek dat boeit, en toch den lezer onvoldaan laat. Er hapert iets aan, trots het groot talent van den schrijver, zijn diepe menschenkennis, zijn uitstekend schetsen van de hoogere Engelsche wereld en cosmopolitische kringen waarin hij thuis hoort, zijn wondere gaven van romanschrijver. Door en door kent hij die overbeschaafde menschen, en de drama's die soms achter den glimlach dier begenadigden schuilen, en men voelt dat er uit zijn boek een meesterwerk had kunnen groeien. Maar de kracht ontbreekt, de scherpe, vaste lijn. Nooit komt er een climax, nooit wordt het hart door onweerstaanbare ontroering gekneld, den geest door een gevoel van schoonheid schielijk overweldigd. Daarom is het boek te lang en uitgerokken; het mist concentratie, en de schuld hiervan ligt in 's schrijvers procédé van zijn verhaal regelmatig en glib te laten vloeien, als water uit een kraan Zoo krijgen we te kennen, in al zijne minste bijzonderheden, heel het lange leven van Princes Blanche die, geboren voor het geluk en voor de liefde, toch niets kent dan beproeving en lijden, een slachtoffer van hare eigene bekoringsmacht. En misschien is die centrale figuur niet omvangrijk genoeg, om heel dat lange boek van meer dan 600 blz. te dragen. En dan wat heeft hare bekeering met haar diepe leven te stellen? Welke terugslag heeft die stap op de verdere ontwikkeling van haar wezen, van haar plicht-opvatting, of van de ernstige beslissingen van haar gevoelsleven? Weinig of geen, en dat is nog eene leemte.

Toch blijft het boek boeiend tot de laatste bladzijde.

L.D.

Robert Louis Stevenson: The black Arrow. - Bernhard Tauchnitz. Leipzig. - 2 m.

Deze roman speelt ten tijde van den oorlog der twee Rozen, en is vol avonturen te zee en te lande. Natuurlijk ontsnapt Dick, de held, aan al de verschrikkelijke gevaren, die zijn leven alle oogenblikken komen bedreigen; en dank aan zijn onversaagden moed gelukt hij er eindelijk in zijne verloofde te verlossen, en weer in 't bezit te komen zijner fortuin, die beiden de prooi waren geworden van den eerloozen, hebzuchtigen Lord.

Dit boek zal alle jongeren - en zelfs menige ouderen - boeien.

L.D.

Lew. Wallace: Ben Hur. Illustrations de Lecoultre. (Coll. ‘Pour tous’). - Alfred Mame et Fils. Tours. Paris. - 36 fr. cart.

Ben-Hur is bekend; vertaald in alle talen, en daarbij nog alom verspreid door den cinema, die de weidsche pracht van het Oostersch en Romeinsch kader uitstekend teruggeeft. De roman zelf is van natuur om alle jongeren en vele anderen te boeien: hij speelt ten tijde van Christus, doch, gelukkig, heeft schrijver het Evangelisch verhaal slechts sober benuttigd: het is altijd gevaarlijk aan 't Evangelie te komen. Doch den strijd tusschen Joodsche en Romeinsche mentaliteit, evenals het langzaam tot besef komen van sommige Joden tot de echte natuur van Jezus' Koningschap, het kiemen en groeien der christelijke gedachte, geeft hij zeer goed weer.

De Fransche vertaling is zeer goed.

L.D.

Sheila Kaye-Smith: The Village Doctor. - Bernhard Tauchnitz. Leipzig.

Een mooi roman, boeiend geschreven, zooals doorgaans alle romans van Sheila Kaye-Smith. Een jonge dokter, uitgeput door het werk in de ‘slums’ van Londen, gaat zich in een afgelegen dorpje vestigen. Weldra wordt hij verliefd op een boerenmeisje, Laura, die echter den boerenstand veracht en een dame wil worden. Al bemint zij een anderen, toch trouwt zij met den dokter, die een heer is; en weldra is het miserie, want dien anderen kan ze maar niet vergeten. Wat volgt is licht te raden. Eindelijk toch, na veel lijden en doen lijden, komt Laura tot klaarder besef van hare schuld en van haren plicht, en keert terug naar den al te inschikkelijken echtgenoot, voor wien

[p. 110]

ze op den langen duur eerbied krijgt. Van zijn kant begrijpt hij wat er te kort kwam in Zijne liefde voor haar. Een kind zal alles goed maken.

Dit boek, geen meesterwerk, is echter vol fijne waarneming van boeren zeden en mentaliteit. Schrijfster kent de buitenmenschen met hun goede en kwade eigenschappen, hun driften en deugden, hun schoone en hun kleine kanten, uitmuntend, en weet de menschen die ze schept op wonderlijke wijze te doen leven.

L.D.

The Collected Poems of G.K.C. Chesterton. - Ed. Cecil Palmer, Chandnstreet, 49, Londen W.C. 2, Pr. 10-6 s.

Chesterton is een type in de engelsche literatuur. Hij bezit een verrassende knapheid en veelzijdigheid en een vaak verbluffende virtuositeit. Hij hanteert een vers, zooals hij een paradoks hanteert. Het komt altijd terecht. Het best is hij wellicht als dichter in zijn: ‘Ballad of the white Horse’, maar ook zijn andere balladen en verzenbundels getuigen van zijn sprankelende en gevoelige dichterlijkheid. Wij gaven in dit nummer een paar verzen uit de reeks ‘Wine, water and Song’, die door Anton Van Duinkerke tot frissche nederlandsche gedichten werden omgezet.

Dr. L.D.S.

Thomas Hardy: A Pair of blue eyes, 2 vol. - Bernhard Tauchnitz. Leipzig. - 2 m. per vol.

Schrijver wist een roman ineen te zetten, en de belangstelling van den lezer wakker te houden, en met ieder hoofdstuk te doen stijgen. Ook hier boeit ons de liefderoman van de mooie Elfride, zoo jong, zoo onervaren en beminnelijk, die in 't begin haar eigen hart niet kent, en eene opflakkerende meisjesverliefdheid voor echte liefde neemt. De onvoorzichtige stap dien ze in een oogenblik van verblinding waagt, zal haar duur komen te staan. Wien zal ze huwen: Stephen Smith, wien ze haar trouw heeft beloofd, of Harry Knight, die haar leert begrijpen wat echte liefde is? Hoe zal er klaarheid komen in die droevige liefdegeschiedenis, nog hachelijker gemaakt door de kwaadaardige intriges der verbitterde Mrs. Jethway? De lenteatmosfeer der eerste bladzijden, waarover de onschuldige glimlach der prille jeugd zweeft, maakt weldra plaats voor twijfel, lijden en wanhoop, verdenking, scheuring en scheiden. En wanneer Harry Knight eindelijk klaar ziet, en de onrechtvaardigheid zijner verdenkingen wil goed maken, dan is het te laat, het drama is afgespeeld, en Elfride is er het slachtoffer van geworden.

Een echt liefderoman, zooals Thomas Hardy die kon schrijven.

L.D.

Aldous Huxley: Contrepoint. - Roman traduit de l'anglais par Jules Castier. Préface de André Maurois. 2 vol. (Feux croisés. Ames et Terres étrangères). - Librairie Plon. Paris. - 30 fr.

Een der meest besproken Engelsche romans van dezen tijd, en voorzeker een werk dat van talent en kracht getuigt. Geen roman in den klassieken zin van 't woord: 't is te zeggen eene voortloopende geschiedenis met begin, climax, en einde; maar een periode uit het leven en den zieletoestand van een zeker aantal menschen op een gegeven oogenblik. En wat ons getoond wordt is een droevig schouwspel. Eens te meer legt dit boek getuigenis af van de algeheele ontreddering door den wereldoorlog in de Engelsche maatschappij teweeg gebracht. De spanning der vier bloedige jaren, met al wat de oorlog aan veranderingen in het gemakkelijk dagelijksch leven meebracht, ging de moreele krachten te boven van velen die geen levensstuur in handen hadden, sterk genoeg om ze door de omwoelde levensbaren te leiden. Bij den eersten schok brak het af, en liet ze in het donkere rondtasten. Geen moreel princiepen, geen bovennatuurlijk leven meer. Volkomen amoralisme; volkomen heidendom, en, erger nog, gewild heidendom, drift, overspel, gehoorzamen aan alle instincten, al wat de klok slaat, in dezen roman. De christelijke deugden van kuischheid, nederigheid, zelfverloochening worden door de helden van ‘Contrepoint’, als onwaardig van een menschelijk wezen, verguisd en veracht en vooral St-Franciscus moet het bekoopen: En toch hoort men soms door al het brutale, door al het zinnelijke, een klank van echte ‘menschelijkheid’, die treft en aangrijpt, en zelfs ontvouwt zich een enkelen keer een vluchtig vergezicht naar iets hoogers, boven het stoffelijke, wanneer Spandull, enkele oogenblikken voor zijn dood, naar het ‘Danklied’ uit Beethovens XV^e kwartet luistert. En dat is eene schoone bladzijde.

L.D.

[p. 111]

n.v. drukk. erasmus, ledeberg-gent