|
| |
| |
| |
Boekbespreking
Dr. Heintz Klamroth: AEgypten. - Das uralte kultur- und moderne Reiseland. - Mit 24 Tafelbildern und einer Uebersichtskarte. Verlag Herder & Co., Freiburg.
Dr. H. Klamroth die langen tijd vertoefde in Egypte, heeft gepoogd het wezen der oude Egyptische kultuur en Egyptenaren te verklaren uit de bezondere geaardheid van het Egyptische landschap. Daar is een tweespalt in het leven en wezen van dit volk, zooals ook het landschap een dubbel en tegenstrijdig karakter bezit: de strijd tusschen gloeiende woestenijen en vruchtbare vlakten. Dit land is arm aan ruischende wouden en zingende vogelen; en de menschen zelf hebben geen lied in den mond. Zwijgen en eenzaamheid hangt over landschap en leven. Het is een boeiend boek.
Dr. J.D.S.
| |
K.R. Gallas: Fransch-Nederlandsch, Ned.-Fr. Schoolwoordenboek, 3e druk. Pr. 5,90 gl. - J.B. Wolters, Groningen.
K. ten Bruggenkate: Engelsch woordenboek, 1e deel, Engelsch-Nederlandsch, 2e Vermeerderde uitgave. 2 deelen in 2 banden. Pr. 7,50 gl. Elk deel afz. 3,75 gl. - J.B. Wolters, Groningen.
Zoo volgen de uitgaven van deze onmisbare modelwoordenboeken elkaar op. En dit zal zoo voortgaan.
W.B.
| |
Lode Baekelmans: De Doolaard in de weidsche stad. - Uitg. L.J. Janssens en Zoon, Antwerpen.
Id.: De Idealisten. - Uitg. Van Kampen en Zoon, Amsterdam.
‘Ik beschreef niemand boosaardig, verklaart Baekelmans als slot van zijn Idealisten, wel glimlachte ik of was verteederd terwijl ik getrouw naar het leven probeerde te teekenen’. Dat kan voor heel het werk van Baekelmans gelden. Baekelmans heeft te veel gemoed om eenige boosaardigheid te misdrijven en zijn goede, meedoogende en begrijpende hart lokt hem telkens weer naar den roezigen havenkant; of het gaat genoeglijk kuieren midden de burgerlijke gezelligheid van het Antwerpen zijner jeugd. Voor het overige verwijzen we naar de uitvoerige studie die J. Eeckhout hem drie jaar geleden wijdde in dit tijdschrift.
D.W.
| |
Wouter Hulstijn: Bouw zelf uw toestel. - Uitg. Kosmos, Amsterdam, 9,10 gl.
Dit is een eenvoudige handleiding voor ieder die zonder veel moeite een 1-2-3-4 lamps of een ultra korte golf radiotoestel wil bouwen. Het boek is met vele platen versierd.
W.B.
| |
G.K. Chesterton: Het eeuwig Twistgesprek. Vertaald door Caspar Hendriks. Uitg. N.V.P. Brand, Hilversum.
Dit is de vertaling van het verrassend geestige en paradoxale boek ‘The Ball and the Cross’. De vertaling is zeer verzorgd.
W.B.
| |
Prof. Dr. P.N. Van Kampen: De Geographische verspreiding der Dieren. - Uitg. Wereldbibliotheek, Amsterdam.
Deze studie heeft voor doel de wetten te leeren kennen die de verspreiding der dieren over de aarde beheerschen, en de oorzaken daarvan op te sporen. Vele illustraties versieren dit interessante werk.
W.B.
| |
A. Van Hoonacker: Grondbeginselen der Moraalfilosofie. - Uitg. Geloofsverdediging en De Standaard.
Dit werk van den stoeren leuvenschen professor, die zoovele jaren de moraalfilosofie heeft onderwezen, hoeft geen verdere aanbeveling.
| |
Als het Wintert... Uitg. Nederlandsche Boekhuis, Tilburg.
Typographisch staat dit katholieke Winterboek nog mijlen ten achter bij zijn voorganger en voorbeeld van de Wereldbibliotheek, vooral de reproducties zouden met beter inzicht moeten gekozen worden en vooral beter uitgevoerd. Maar de inhoud verdient
| |
| |
allen lof. Er is proza van Marie Koenen - een fijnzinnige vertelling uit het leven van Jeanne d'Arc, - van Antoon Coolen, F. de Sinclair, Jan Nieuwenhuis, Willem Matsys, Caroline van Dommelen; eveneens een fragment uit den merkwaardigen roman: Het Wassende water, van Herman de Man.
Het is een gezellig en onderhoudend winterboek, dat trouwens slechts 1,50 gl. kost.
D.W.B.
| |
Etha Fles: Tien jaren in Rome. Uitg. W.J. Thieme & Co, Zutphen, 405 blz.
Dit boek is niet bedoeld als een gids voor Romegangers. Vooraf gaat, bij wijze van inleiding, een uitvoerig stuk over het uitzicht en het karakter der heilige stad, en over het wezen van den Romein. Dan volgen fragmenten uit de brieven en de dagboeken der schrijfster. Kuierend door Rome's straten vertelt E. Fles, eenvoudig en gemoedelijk van Rome's verleden en grootheid; en terwijl ze de gebeurtenissen noteert die ze beleefde of zich voltrekken zag in deze tien jaren, zien we de ontzaglijke evolutie gebeuren en zich ontwikkelen, die Italië na den oorlog heeft doorgemaakt, van de communistische anarchie, tot de vestiging en den uitbouw der facistische dictatuur. Er is weinig synthese in dit boek; de stijl is tam en de beeldspraak een beetje onfrisch geworden; maar het is een onderhoudend relaas van een tienjarig verblijf te Rome, dat is en blijven zal het hart der wereld.
De uitgave is met een overvloed van mooie platen versierd.
Dr. L.D.S.
| |
Winterboek van de Wereldbibliotheek (1929-1930).
Dit is reeds het achtste Winterboek van de Wereldbibliotheek en het is wellicht het mooiste. Typographisch is het een model van boekdrukkunst; vooral de autotypieën in vier kleuren naar schilderijen van Jacob Maris, Jan Van Goyens, Albert Cuyp, Vincent Van Gogh, Frans Hals, M. Hobbema, J. Van Ruisdael en Rembrandt, zijn een zuivere, zachte weelde.
Het boek bevat bijdragen van Dr. Ritter, Fr. Mynssen, Diet Kramer, Dirk Schäfer, Just Havelaar, Raden Mas Noto Soeroto, S. Goudsmit, N. Van der Schaaf, S. Van Praag, Hélène Swarth, Kees van Bruggen, A.J. Smeding en L. Simons.
W.B.
| |
Cyriel Buysse: Stemmingen. Tweede druk. Uitg. C.A.J. Van Dishoeck, N.V.
We hebben niet het recht van een kunstenaar aldoor meesterwerken te verlangen. Elk groot kunstwerk moet zijn broeitijd hebben en kunnen rijpen. Maar tusschen twee oogsten liggen momenten van literair verpoozen. Tusschenspelen, stemmingen, losse gedichten, schetsen. Zoo heeft Buysse de stemmingen geschreven, zonder inspanning; alleen uit behoefte zijn vluchtige gevoelens en verlangens vast te leggen op 't papier. Maar wie het gemoed van Buysse kennen wil, mag deze bundel korte notities niet ongelezen laten.
Dr. L.D.S.
| |
Cyriel Buysse en M.L.A. Barnardiston: Wat wij in Spanje en Marokko zagen. Uitg. C.A.J. Van Dishoeck, N.V. Bussum.
Wanneer Buysse weer eens de wintersche eenzaamheid en gure vlagen wil ontvluchten, laat hij dan gerust weer de reis aanvaarden in het vriendelijke gezelschap van mevrouw Barnardiston; maar wanneer hij, thuisgekeerd, eraan denkt zijn wedervaren aan 't papier toe te vertrouwen, laat hij 't dan alleen en onder zijn eigen verantwoordelijkheid doen. Want deze tijdelijke collaboratie is geen gewin geweest voor dit reisverhaal. Neen, een reisverhaal is het niet eens. 't Zijn losse schetsen en notas; gemoedelijk, natuurlijk en vlot; althans voor zoover de mannelijke woordvoerder van het reisgezelschap aan het woord is.
Dr. L.D.S.
| |
Dr. Petrus Klotz, O.S.B.: Fünf Aequatorlängen um die Erde. Erlebnisse und Eindrücke eines Weltreisenden. I Vom Nil zum Kap II Unter Tempeln und Pagoden. Talrijke illustraties. Prijs, deel I, 2,50 M.; deel II, 5.20 M. Uitg. Herder & Co Freiburg in Breisgau.
In 1912 is pater Klotz, met de welwillende instemming en den vaderlijken zegen van zijn Abt op reis getogen... Een zoon van St-Benediktus als reiscorrespondent voor negen bladen, drie Oostenrijksche, vijf duitsche en een Amerikaansch. Toen hij in 1916 weer voor de poort der abdij stond had hij den heelen aardbol omgezworven. Toen hij
| |
| |
echter als ‘eine Gabe an Freunde der Natur und der schlichten Menschlichkeit’ den overvloed zijner notas tot een doorloopend verhaal bewerken wilde, werden hem met de abtelijke waardigheid ook de abtelijke plichten en beslommeringen op de schouders gelegd. Daaraan is het te wijten dat deze reisverhalen zooveel jaren na 't beeindigen van den tocht om de wereld in druk verschenen.
Pater Klotz vertelt van zijn wedervaren met een eerlijken eenvoud en gemoedelijkheid. Met spannende belangstelling volgen we hem aldus op zijn avontuurlijke tochten: de eerste dwars door Afrika, van Egypte langs den Nijl en Congo naar Kapestad; de tweede dwars door Indië, Java, Ceylan, China en Corea.
Dr. L.D.S.
| |
L. Doorsman en J. Van der Klei: Plantengroei en Bloei. Leesboek voor de hoogste klassen der lagere school. I Inheemsche planten. Uitg. J.B. Wolters, Groningen. Prijs: 0,85 gl.
Een lust voor geest en oog.
B.
| |
Dr. S. Koperberg: Romeinsche Cultuur.
Een bondig en zakelijk overzicht van ongeveer twaalf eeuwen romeinsche cultuur, van ± 750 v. Christus tot ± 450 na Christus. Vele platen en teekeningen illustreeren dit leerzaam handboek.
B.
| |
Rosamond Lehmann: Poussière (Dusty Answer). Traduit de l'anglais par Jean Talva. - Plon. Paris - 12 fr.
Heel het begin van dezen roman is echt mooi en frisch, vol dichterlijke fantazie, vol opborrelend leven. Maar allengskens wordt hij banaler; het boek verliest zijne fijne bekoorlijkheid, en wordt gewoner. Over heel het werk, trouwens, ligt er eene atmosfeer van zinnelijkheid, soms iets ongezond, een volstrekt gemis aan moreele wet, aan plichten verantwoordelijkheidsgevoel. Het is heidensch, zooals zoovele andere romans in de hedendaagsche Engelsche letterkunde. En 't is jammer, want uit den mooien inzet, had een meesterwerk kunnen groeien. Judith Earle, in heel haar kinderjaren, kent geen grooter geluk, dan te spelen met de kinderen die nu en dan enkele weken komen doorbrengen op het buitengoed dat aan haar tuin grenst. Ze komen en gaan, nauwelijks weet ze wie ze zijn. Maar de kinderjaren gaan voorbij, en als zij ze na jaren terugziet, is zij achttien jaar, en weldra voelt ze dat ze op Roddy verliefd is: Roddy die altijd nieuwe sensaties najaagt, en niet weet wat echte liefde is. Natuurlijk wordt zij zijn slachtoffer en onmiddellijk door hem verlaten. In hare ontreddering, tracht ze de liefde te aanvaarden van Martin en van Julien, maar ze kan niet. Roddy zal ze nooit vergeten. Trots het onloochenbaar talent van de schrijfster, is het boek te lang: werden de eindelooze gesprekken gesnoeid, en sommige episoden - bijvoorbeeld een goed deel van Judith's studeerjaren te Cambridge - het boek zou er veel bij winnen.
T.
| |
Dr. Bernhard Villinger: Die Arktis ruft. Mit Hundeschlitten und Kamera durch Spitzbergen und Grönland. 31 Tafelbildern und 3 Ubersichtskarten. Verlag Herder & Co Freiburg in Breisgau. Pr. 3,40 M., in Leinwand, 4,50 M.
Wie eenmaal de stem van het hoogste Noorden vernam, kent geen rust of duur meer vóór hij daarheen kan stevenen. Dr. Villinger werd niet gedreven door louter wetenschappelijke motieven, zooals Dr. Lange Koch, wiens boeiend boek over Groenland we in het Novembernummer hebben besproken; Dr. Villinger is in de eerste plaats een verwoede Ski-looper die met eere zijn vaderlandsche kleuren, zoowel in het Noorden als in de Zwitsersche bergen heeft verdedigd. En toen hem de uitnoodiging bereikte om deel te nemen aan eene hulpexpeditie om verloren landgenooten op te sporen, vonden zijn gezonde drift voor het ski-sport en zijne hulpvaardigheid een gretig aanvaarde doel. Dat was de inzet van zijne avontuurlijke tochten om en op Spitsbergen en langs de oostkust van Groenland, die soms een strijd werden op leven en dood.
Het is een eenvoudig, eerlijk verhaal dat u ononderbroken boeit en vaak den adem beklemt.
Dr. Villinger werd aanzocht om deel te nemen aan de Zeppelin-expeditie naar de Noordpool, die in het voorjaar 1930 door Fridtjof Nansen zal geleid worden.
Dr. V.
| |
| |
| |
Hélène Swarth: Morgenrood. Feestuitgave in beperkte oplaag. Uitg. Wereldbibliotheek, Amsterdam.
Toen, een zestal jaren geleden, Pol de Mont gehuldigd werd, heeft de 65-jarige jubilaris zichzelf verblijd met het beste geschenk met hetwelk een dichter zich vereeren kan: een nieuwen verzen-bundel, die nog een verrassing bracht. Want deze bundel ‘Zomervlammen’ was het soms zwoele, maar rijpste en gaafste werk van dezen Brabantschen zanger.
Een verrassing heeft het ‘Morgenrood’ van Hélène Swarth ons niet gebracht. Het zou ons ook verbaasd hebben; nadat we jaren naeen, met een gelijkmatigheid die soms ons ongeduld heeft geprikkeld, hare gedichten zagen verschijnen in De Nieuwe Gids, tusschen de ononderbroken Binnengedachten van Willem Kloos en de buitengedachten van J. Redingius. Het is wat we verwacht hadden dat het zijn zou. De 70-jarige Buysse stelt zijn ‘Memoires’ te boek in rustig, sappig proza; Hélène Swarth zingt nog eenmaal van haar kinderleven en meisjesjaren, met een zoete welluidendheid en een technische vaardigheid, die onverzwakt gebleven is. Het is dezelfde atmosfeer van droom en ontgoocheling, van bloemengeur en maneschijn als veertig jaar geleden; en ik geloof ook niet dat morgen nog een enkel gedicht zelfstandig in mijne herinnering zal voortleven. Maar ik zal de sfeer nog voelen en de stem herkennen die onze ontwakende jeugd eenmaal hebben bekoord. Eigenlijk zijn we schandelijk ondankbaar tegenover Hélène Swarth, die het zware vergrijp begaan heeft het nederlandsche volk en het vlaamsche incluus, een hinderlijken last van vrouwelijke schoonheid op de schouders te leggen.
A.V.C.
| |
Achilles Mussche: Cyriel Buysse, eene studie met portret en bandversiering door Frans Masereel. Uitg. Van Rysselberghe en Rombaut, Gent.
Geen dithyrambe; maar een eerlijke poging om het werk van Buysse te plaatsen in het midden en de atmosfeer waaruit het is gegroeid; de grondeigenschappen ervan te belichten en als besluit daaruit een drievoudige les te halen voor het schrijvende Vlaanderen. ‘Veel is, in Buysse's werk, met het naturalisme mee veranderd, - erkent Mussche - doch een aantal boeken van Buysse leven voorgoed in onze literatuur en dat geeft ons de zekerheid dat er in zijn werk elementen van blijvende waarde zijn, waarop de vlaamsche roman van de toekomst zich kan inspireeren’.
Mussche heeft de zwakheden of gebreken van Buysse noch verbloemd noch vergoelijkt en hij heeft bij de waarde bepaling van dezen onuitputtelijken verteller - vergeleken bij de buitenlandsche romanciers - geen geweld aangedaan. Maar hij heeft hem de eere gegeven die hem toekwam: een stem te hebben gegeven aan den geestelijken en stoffelijken nood van het beperkte vlaamsche wereldje dat zijn blik bestreek, en te zijn sedert jaren: de rassigste verteller van Vlaanderen.
A.V.C.
| |
Dr. Hans Schrepfer: Finnland. Natur, Mensch, Landschaft. Mit 28 Abbildungen und 10 Karten. Verlag Herder & Co, Freiburg i. Breisgau. Pr. Kard. 5.80 M. in Leinwand, 5,80 M.
Deze zakelijk en zorgvuldig geschreven studie van den Freiburgschen hoogleeraar Dr. H. Schrepfer geeft een uitstekend en volledig beeld van Finlands volk, natuur en landschap. Het is niet het verhaal van een tocht vol gevaar en avontuur, zooals in ‘Um Grönlands Norden’ van Dr. Lange Koch, of ‘Die Arktis ruft’ van Dr. Villemer; het is een wetenschappelijke studie, over de geologie van dit reusachtig ‘land der duizend meren’ en over het leven en de bedrijvigheid van het Finsche volk, dat pas enkele jaren geleden zich bevrijden kon van de vreemde heerschappij.
Wie Linankoski's Lied van de Vuurroode Bloem gelezen heeft, zal met belangstelling dit overzichtelijke werk van Dr. Schrepfer ter hand nemen. Het is prachtig geïllustreerd.
Dr. V.
| |
M. Nissen: Der Rembrandtdeutsche Julius Langbehn. 28bis 33 Tausend. Verlag Herder u. Co Pr. 7,50 M.
Dat van dit levensbeeld van den merkwaardigen schrijver van Rembrandt als Erzicher, reeds zoovele duizenden bereikte bewijst tegelijk voor de innemende bescheiden, doch merkwaardige figuur van Julius Langbehn en voor zijn pieteitvollen biograaf. Jul. Langbehn is een der belangrijkste figuren van heel het duitsche geestesleven gedurende
| |
| |
de tweede helft der vorige eeuw. Maar zijn dood heeft den invloed van dezen edelen man niet afgesloten. ‘Ich teile mit den Verfasser die Uberzeuging - getuigt Mgr. Keppler - dasz die Mission Langbehns mit seinem Tode nicht abgeschossen ist, dasz er auch uns und unserer Zeit noch viel zu sagen had.’
Geen wellicht heeft met zulke klare vastheid en bezielde beslistheid den verderfelijken geest aangeklaagd die Duitschland ten verderve voeren moest en ook werkelijk gevoerd heeft tot de ineenstorting van militaristischen en materialistischen hoogmoed. En heden nog blijft het woord van Langbehn als een dreigende waarschuwing en als een bezielde wekroep over Duitschland gaan.
Het uitvoerig werk van M. Nissen over Langbehn's ontwikkelingsgang en apostolaat zal ongetwijfeld nog vele oplagen beleven.
Dr. V.
| |
Suzanne Martinon: Le silence enchanté. - Plon. Paris.
Twee zusters: Alice, zelfzuchtig en lichtzinnig, huwt, verwaarloost man, kind, huishouden, en denkt slechts aan wereldsch succes. Christiane, deugdzaam en ernstig, neemt hare plaats in aan 't hoofd van 't huishouden, maar ook in 't hart van 't kind, en stilaan van Robert, den bedrogen echtgenoot. Want, men kon er zich aan verwachten, Alice heeft een minnaar, en haar man gelukt er in er een stellig bewijs van in handen te krijgen. Daarmee gewapend, zal hij de echtscheiding vragen, en een nieuw leven aangaan met de nu aanbeden Christiane, die hem sedert jaren trouwe, diepe liefde toedraagt. Samen zullen ze gelukkig zijn! En wat kan men nog meer vragen?
Onweerstaanbaar doet dit boek denken aan ‘Frou-Frou’, van Meilhac en Halévy, dat op 't einde van verleden eeuw zooveel succes behaalde: het onderwerp is ongeveer hetzelfde: maar hoe verschillend de bewerking, en hoe poverkes komt de roman nevens het tooneelstuk te staan! Hij had er voorzeker alles bijgewonnen niet gedrukt te worden.
T.
| |
Conrad Haussmann, membre du Parti démocrate Allemand, secrétaire d'Etat dans le Cabinet Max de Bade, Vice-Président de l'Assemblée Nationale, Président de la Commission de la Constitution de Weimar: Journal d'un Député au Reichstag pendant la Guerre et la Révolution. Traduit de l'Allemand par Henri Simondet, agrégé de l'Université. (Coll. de Mémoires, Etudes et Documents pour servir à l'Histoire de la guerre mondiale). - Payot, Paris, 30 fr.
Dit boek is een der belangrijkste werken, tot hiertoe in die uitstekende verzameling verschenen. Conrad Haussmann, een Wurtemberger, aanzag den oorlog als eene nationale ramp, waarvan eene slecht gevoerde politiek de schuld droeg. Doch, uit loyalisme en plichtsgevoel, ondersteunde hij de regeering. Te dien einde liet hij zijn democratische werking ter zijde, totdat hij het gevaar inzag der noodlottige bedrijvigheid van het hoog militair bevel en zijn aanhang, die een veroveringsoorlog wilden voeren, en België in het Reich inlijven. Hij begreep dat deze tendens moest tegengewerkt worden met, op politiek gebied, eene meer democratische richting in te gaan. Weldra ook zocht hij de Regeering naar vredesonderhandelingen te sturen, oordeelend dat deze moesten aangeknoopt worden, wanneer Duitschland nog sterk stond op militair gebied. Doch hij vond geen gehoor bij het militair gezag, en zoo moest hij het oogenblik beleven, van Duitschlands nederlaag, en van een gedwongen wapenstilstand, die geen acht-en-veertig uren meer mocht worden verdaagd.
Conrad was een eerlijk en rechtschapen man, vrij van persoonlijke eerzucht. En toch, in dat lijvig boek van meer dan 350 blz., samengesteld uit zijn dagboek en zijne private brieven waarin hij zijne gedachte vrij uitspreekt, komt geen enkele beschouwing over den moreelen kant van den oorlog, geen woord van blaam of zelfs twijfel over Duitschlands optreden, over het overrompelen van België, of de gruwelen door het Duitsche leger in ons land gepleegd. Geen hooger gedachte in heel het boek.
En toch is het voor ons uiterst belangrijk, omdat wij er duidelijk in zien, met welke onoverkomelijke moeilijkheden Duitschland - trots zijne zoo volmaakte voorbereiding - van meet af te kampen had; en hoe België de spil was van heel den reusachtigen strijd. Daarbij zijn er ook enkele zinnen in, aangaande den Raad van Vlaanderen, die licht werpen over de betrekking van dien Raad met de Duitsche Regeering, en klaar aantoonen hoe deze hem slechts als een instrument voor eigene doeleinden gebruikte.
L.D.
| |
| |
| |
Dr. Ferd. Sassen: Geschiedenis der Patristische en Middeleeuwsche Wijsbegeerte (Philosophische Bibliotheek). - Standaard-Boekhandel, Antwerpen, Brussel, Leuven; Dekker en van de Vegt, Nijmegen, Utrecht; 1928.
Een merkwaardig en buitengewoon goed geslaagd werk. 't Valt immers niet licht in 't nauw bestek van 260 blz. de ontwikkeling der wijsgeerige gedachte bij de Kerkvaders en in 't christelijke Westen tot in de XVe eeuw samen te vatten. Plaatsgebrek zal er toe leiden dat men bij oppervlakkige en niets zeggende algemeenheden blijft, ofwel, indien men naar meer wetenschappelijke nauwgezetheid streeft, zal men noodgedwongen de levende geschiedenis vervangen door een dorre opsomming van namen, datums, titels van geschriften en benamingen van leerstelsels. Prof. Sassen heeft 't een en 't ander euvel weten te vermijden. In zijn boek vindt men wel, beknopt maar nauwkeurig en zoo volledig mogelijk aangeteekend, alle positieve gegevens aangaande de meeste schrijvers en denkers, hun voornaamste werken, en hun uiterlijke rol in Kerk, School of Samenleving. Hier moet zelfs opgemerkt worden hoe meesterlijk de auteur de met den dag omvangrijker wordende litteratuur betreffende de middeleeuwsche Scholastiek beheerscht, hoe hij op de hoogte is van de laatste nieuwontdekte bijzonderheden op dat ruim gebied. Maar al die schijnbaar opeengestapelde feiten, die massa historische merkwaardigheden komen in een helder licht te staan, krijgen kleur en beteekenis door de kernachtige, met vaste hand geschetste inleidingen, waarin een algemeen overzicht gegeven wordt van de hoofdrichtingen van elke periode of van de leidende beginselen der verschillende wijsgeerige Scholen. Neem daarbij de samenvattende beschouwingen over rol en invloed van Augustinus en van de grootste denkers der Middeleeuwen, over oorsprong en verloop der voornaamste geestesstroomingen door de eeuwen heen; meteen, de bondige aanteekeningen waarin de ontwikkelingsgang der bijzonderste leerstukken wordt nagewezen, - en U zal licht begrijpen dat dit kort werk iets meer is dan een degelijk repertorium met nauwkeurig uitgelezen en zorgzaam verzameld historisch materiaal: een echt geschiedkundig gewrocht van
iemand die een helder en diepgaand inzicht heeft in de wijsgeerige gedachte der Kerkvaders en Scholastieken en dat op bijzonder duidelijke wijze weet mee te deelen. Geheel het boek is immers in sobere en sierlijke taal geschreven; de voorstelling eenvoudig en klaar.
A. Mansion.
| |
Mgr. Laveille: Margaretha Sinclair, uit het Fransch door E.H.M. van Voorst tot Voorst, S.J. Malmberg N.V. 's Hertogenbosch.
Dit is een boeiend boek over een allerbekoorlijkst onderwerp. Margaretha Sinclair is als een tweede H. Theresia van Lisieux, maar dit geurig ‘bloempje’ ontlook op Schotschen bodem, in het zoo dichterlijke en pittoreske Edinburgh, en haar Keltische oorspronkelijkheid heeft zij nooit vaarwel gezegd noch in de beproevingen van haar arbeidstersleven, noch in de boetpleging en versterving van klooster of ziekebed. Haar stralende glimlach is wel zeker de karakteristiek van haar gelaat en van haar leven. Alwie belang stelt in de jeugdige heilige-figuur kan niet beter doen dan het mooie boek te lezen.
M.E.B.
| |
Albert Henry: Dans l'Antre du Cyclope. - Croquis administratifs. Premiere série. Vromant et Cie. - Bruxelles, 15 fr.
Is dit waarlijk een boek geschreven om de lezer eens hartelijk te doen lachen, zooals een bijgevoegd berichtje beweert? Misschien is dat waar wat de eerste novelle ‘La Grève des Fonctionnaires’ betreft, die echt vermakelijk is. De drie andere echter, hekelen met bittere zwartgalligheid de kleine kanten der administratieve wereld, terwijl de beambten die ons voorgesteld worden, allen of nagenoeg allen, dommerikken of schurken zijn. Talent is er voorzeker in die bladzijden; maar de satire is al te zwaar en streeft zijn doel voorbij.
T.
| |
Camille Melloy: Le Parfum des Buis. Poèmes. Editions de la ‘Revue des Poètes’. Librairie Académique, Perrin et Cie. Paris, 12 fr.
Reeds heeft schrijver, onze landgenoot, verscheidene verzen- en prozabundels uitgegeven, waarvan ‘Le soleil sur le Village’ verschenen in 1923, voorzeker een der mooiste is. De pas verschenen bundel ‘Le Parfum des Buis’ moet niet voor de vorige
| |
| |
onderdoen. Het is dezelfde fijnheid van toets, dezelfde teere innigheid, dezelfde losse lenigheid van vers. ‘Le son pur de cristal des minutes heureuses
‘Vibre, - et meurt aussitôt, tel un souffle dans l'air...
Zulke fijne verzen komen dikwijls voor in dien bundel van herinneringen uit de zoete kinderjaren, van heimwee naar 't geluk dat op aarde niet te vinden is, van dichterlijke bespiegelingen over 't aardsche leven en 't hiernamaals... Groote kracht of diepte zijn er in die verzen niet te vinden, maar veel bekoorlijkheid, veel gemoedelijke teerheid en echte poezie. Hoe jammer dat onze landgenoot, die zoo fijngevoelig het Vlaamsche land bezingt, waar zijne bakermat stond, de Vlaamsche taal niet gebruikt om zijne dichterziel uit te zingen! Zijne kunst zou er heel waarschijnlijk in innigheid en diepte aan winnen.
L.D.
| |
J.W. von Goethe, Faust, mit 49 Bildern von Prof. Hans Wildermann. Gustav Bosse Verlag, Regensburg.
Een prachtuitgave die niet het bezwaar heeft van onhandig te zijn. Het is het gewone octavo-formaat, maar wat een juweel van een uitgave! Onvergelijkelijke omslag, kleine voorname letter en 49 volstrekt merkwaardige illustraties. In zulken vorm moet een meesterwerk der wereldliteratuur gepresenteerd worden.
| |
Jozef Cornelissen, Nederlandsche volkshumor op stad en dorp, land en volk. De Sikkel, Kruishofstraat 223, Antwerpen.
Bevat spot- en bijnamen, spotrijmen, spotvertellingen, volksetymologische sagen, spreekwoorden en zegswijzen enz. naar hun oorsprong en beteekenis verklaard. Bevat een reuzenarbeid van documentatie en een schat van folkloristische gegevens. Moge niet alleen in specialisten handen terecht komen, maar een trouwe vriend worden in alle private en openbare bibliotheken opdat wij allen ons volk blijven aanvoelen... Moge het tweede deel vlug volgen.
W.
| |
Werk van Louis Couperus, uitgekozen en ingeleid door Dr A.J. De Jong en Jacob Hiegentlich. L.J. Veen, Amsterdam.
Ware 't alleen maar om de zeer goede Couperus-studie die de bloemlezing voorafgaat, nog zouden wij deze uitgave blij moeten begroeten. Maar er is meer: een zeer goed gekozen bloemlezing uit Couperus' werk. De fragmenten geven een treffende karakteristiek van Couperus' oeuvre en van zijn persoonlijkheid. Wat bizonder aanstaat: het is niet, na de dood van den auteur, een boek om hem te verheerlijken: wat hier geschreven staat zal misschien over honderd jaar nog gelden als definitief oordeel over Louis Couperus.
| |
Dr. C. Meuleman en Jacqueline Lamers. - Hoogveld, Van Knop tot Bloesem, J.-J. Romen en Zonen, Roermond, ing. f. 3.90.
Een prachtig boek dat niet genoeg kan aanbevolen worden, een der allerbeste die wij kennen over huwelijksleven, zwangerschap en zuigelingenverpleging. Het is ontstaan uit samenwerking van een vrouwenarts en van een moeder. Deze eerste schrijft als arts over het huwelijk, de zwangerschap en de zuigelingenverpleging. De tweede schrijft over de opvoeding en geestelijke leiding van het kind. Voor alle toekomstige moeders, voor alle moeders is dit prachtwerk een rijk en nuttig bezit. Moge het op tienduizenden exemplaren verspreid worden.
V.D.W.
| |
Anna Hers, Het beugeljong, Van Holkema en Warendorf, Amsterdam.
Het beugeljong is een gebrekkig kind, dat is minder erg, maar haar moeder maakt het te bont: ze gaat er vandoor om met een ander, enz. De ziekte van Beugeljong is aanleiding om moeder te doen terugkomen. Maar dat is niet genoeg om dit overigens goed geschreven kinderboek voor onze kinderen aanbevelenswaardig te maken.
V.D.W.
| |
Hendrika Kuyper van Oordt, De wrok van Diederik Spijkerboer. U.M. Holland, Amsterdam.
Een onderwerp voor een novelle en er zou daar werkelijk wat van te maken zijn. Het gaat hier minder over boer Diederik dan over zijn nichtje Berendje. Maar de schrijf- | |
| |
ster heeft jammer genoeg wat precieus willen doen en de kracht van haar stukje wast uit in een hoop waterscheuten. Het geheel valt vrij onnatuurlijk uit.
W.
| |
Wilma, Albert en Diencke. U.M. Holland, Amsterdam.
Een protestantsch stichtelijk verhaal. Albert is een brave jongen die het ver brengt en Diencke zijn jeugdvriendinnetje die hem ten huwelijk weigert, brengt het niet ver. Albert blijft een goeden invloed uitoefenen op het ongelukkig Diencke en maakt later zijn levensdoel van de opvoeding van Diencke's zoon Hendrik. Het verhaaltje is goed geschreven.
W.
| |
Zonder naam. Het boek der uitvindingen. W. De Haan, Utrecht.
Indien de titel niet zoo grootsch klonk zou dit boek eigenlijk meevallen. Het is nl. niet het boek der uitvindingen maar een boek over enkele, en op verre na nog niet de grootste, uitvindingen. En die worden behandeld op een even interessant-speelsche als oppervlakkige manier. Er is geen kwestie van dat ge u een beetje op de hoogte kunt stellen van de moderne uitvindingen. Ge wordt enkel eenige avonden, boeiend, onderhouden naar aanleiding van enkele uitvindingen. Maar ook dat heeft zijn nut.
D.V.W.
| |
Mien Labberton. Zondag, J.-M. Meulenhoff, Amsterdam.
Voor katholieken is dit boek niet geschreven. Zij verrichten hun zondagplicht vooreerst in de kerk, hebben de Sacramenten en een schat van geloofswaarheden die hun troost geven en moed en ideaal. Daarbenevens hebben zij een overrijke literatuur van vrome boeken. Dit boek is geschreven voor hen die dat alles missen, behalve de behoefte eraan. Voor hen tot wie het zich richt, kan het zeer nuttig en heilzaam worden.
| |
Jan Amos Comenius, Het labyrinth der wereld en het paradijs des harten. Kemink en Zoon, Utrecht.
Ware Comenius een Vlaming en geen Tsjech, zijn werk zou zonder twijfel door de Zeven Sinjoren heruitgegeven worden. Dat wil zeggen: dit schotschrift schermt in de lucht voor den modernen lezer die in de maatschappij van nu de wantoestanden niet vindt waartegen Comenius destijds vocht. Maar dat doet niets af aan de historische beteekenis van dit document, een der groote, helaas protestantische, uitingen van het Tsjechische volk op den laatsten dag van zijn zelfstandigheid, na twee eeuwen bloeiende kultuur. Van de literaire kwaliteiten gaat natuurlijk veel verloren door een vertaling in modern Nederlandsch. De klassieke stijl valt ons wel wat ingewikkeld en zwaar uit. De uitgave is een model en alleszins interessant is de Comeniusstudie van R.A.B. Oosterhuis als slot van het boek.
| |
Dr A. Foyer, De Suikerziekte, J.M. Meulenhoff, Amsterdam.
Over de verschijnselen, de algemeene voorschriften ter behandeling en over insuline. Degelijk vulgarisatieboekje voor ontwikkelden.
| |
C.M. Vreugdenhil, Uit Freekjes leven, J.M. Meulenhoff, Amsterdam.
We gaan onder in de kinderboeken die zelf ook rap zullen ondergaan, maar een boek als dit blijft boven. Over een kind, niet voor kinderen vertelt Vreugdenhil zonder literair omhaal. En weet haar stof te ontdoen van de sentimentaliteit die menig dergelijk werk doet gelijken op een uitstalraam van communicantjes in de ‘Vierge Noire’. Freekje blijft een eenvoudig kinderlijk kindje, wel een beetje zoet-hollandsch, maar toch jongen van 't aloud slag. En in zoo'n leventje gebeurt genoeg om er 230 bladzijden vlot over te schrijven.
| |
H.G. Cannegieter, Tusschen twaalf en twintig, Hollandia-drukkerij, Baarn.
In ‘Prille Vrees en Vreugd’ werd Willem maar twaalf jaar. Hier heeft hij 270 blzn noodig om er twintig te worden. Dus nog een roman of drie - tenzij Willem vroegtijdig sterft - eer we weten wat er van den jongen nog gewordt. Hij is wat bedeesd en heel niet flink natuurlijk - anders kon men over hem geen boek schrijven - maar natuurlijk heeft hij een diepere ziel en zijn geest is ongewoon. Gelukkig wordt de auteur niet al te sentimenteel over zijn sentimenteelen jongen. Moge Willem het ver brengen en de schrijver wat met hem opschieten.
| |
| |
| |
O'Flanders, De ziel van Ierland, bloemlezing. Lannoo, Thielt fr. 14.
Een schoone bloemlezing ter verheerlijking van Ierland's vroomheid en heldenmoed. De verzamelaar, Nobertijn van Tongerloo hadde evenwel teksten kunnen zanten die in literair opzicht hooger staan dan de devotieblaadjes die hier nu en dan geciteerd worden.
| |
Martha Ostenso, De dolle Carews, vert. F.C. Dominicus, De Ploeg, Utrecht.
Hoe de adellijke Carews de arme prairiebewoners van Minnesota verdrukken tot de jongste Carew onder hen zich een vrouw kiest die hem... beschaaft. Technisch een flink boek.
| |
Prof. Dr G.A. Van Den Bergh van Eysinga, De wereld van het Nieuwe Testament, uitgeversmij De Wachttoren, Huis ter Heide (U).
Voor Dr V.D. Bergh, bizonder hoogleeraar aan de Universiteit van Utrecht, is het Christendom het resultaat van vele invloeden, veelzijdig geschakeerd, Joodsche en heidensche. De goddelijke openbaring, het eenige kenmerk, sluit hij totaal uit. Alleen deskundigen zullen zich aan dit werk interesseeren.
V.D.H.
| |
Prof. Dr G. Kerchensteiner, Gezag en Vrijheid als beginsel van opvoeding. Vert. uit het Duitsch door Mr J.L. Gunning. Uitgave W.J. Thiepe, Zutphen.
Schrijver bestudeert de schijnbare tegenstelling tusschen gezag en vrijheid, den groei van beide in de historie, de verschillende vormen van het gezag, zijn dragers en symbolen, de ontwikkeling van autoriteitsgevoel en autoriteitszin onder de menschen. Wel wijkt hij bij dit alles op vele punten af van de katholieke opvatting wat niet uitsluit dat zijn boek voor geestelijk rijpe en ontwikkelde lezers veel belangrijks bevat.
J.B.
| |
Panaït Istrati, Kyra Kyralina vertaling A.M. De Jong, Uitgeverij, Kosmos, Amsterdam.
Zeker overbodig Panaït Istrati nog te leeren kennen. Istrati beschouwt dit boek als zijn beste en mirakuleuzer wijze zijn het de lezers daarvoor ditmaal met den auteur eens. Niemand die de jongelingsjaren achter den rug heeft en eenigszins literair op de hoogte wil blijven mag dit boek ongelezen laten.
D.W.
| |
R.H. Benson. De God der wereld, vert. door Henriette van der Waarden. Uitg. Het Nederlandsch Boekhuis, Tilburg.
‘The Lord of the World’ heeft destijds zooveel stof doen opjagen dat iedereen het boek gelezen heeft en dat het maar verwondert pas nu een nederlandsche vertaling te zien verschijnen. Deze is goed geslaagd en haar bijval is verzekerd temeer omdat het Boekhuis er ditmaal eens een luxueuse, smaakvolle uitgave van heeft gemaakt. Het is nu de tijd niet meer om dezen meesterlijken roman over het einde der wereld uitvoerig te bespreken, maar wie hem nog niet bezit schaffe hem zich nu aan en wie er over denkt iemand een fraai geschenk te doen aarzele niet. ‘De God der wereld’ is daarvoor uitgelezen onder duizende.
D.W.
| |
Otto Cohausz, S.J. In Jezus' gevolg, uit het Duitsch vertaald R.K. Jongensweeshuis, Tilburg.
Dit 50te nummer der ‘Opvoedkundige brochurenreeks’ bevat ‘overwegingen voor allen die onderwijs geven’ speciaal evenwel voor onderwijzeressen. Paedagogie wordt hier niet een dor-intellectualistische wetenschap. Jezus wordt tot voorbeeld van de onderwijzeres gesteld: Hij was de volmaakte opvoeder. Deze ver van oppervlakkige overwegingen zijn oorspronkelijk en pakkend. Warm aan te bevelen.
| |
Ludwig Auer. Nieuwe wegen naar het oude doel, vert. Sig. Rombouts, R.K. Jongensweeshuis, Tilburg.
Het wetenschappelijk gehalte van Auer's paedagogie wettigt deze vertaling niet maar zooveel te schooner is Auer's heerlijke katholieke levensopvatting. Hij is niet de man
| |
| |
van de letter en de paragraaf. Zijn boek leest men als een autobiografischen roman van een roerend eenvoudig, overtuigd geloovig model-opvoeder. De uitgave is goed verzorgd.
| |
Sigrid Undset. Kristin Lavransdochter III (Het Kruis) Lente. Resp. vert. door Dr. A. Sniethlage en N. Basenau Goemans, Uitgeverij Meulenhoff, Amsterdam.
Na de meesterlijke Undset-studie van Bukdahl, den noorschen criticus in ons Skandinavië-nummer, hebben wij hier niets nieuws meer te vertellen. Voor onze lezers volstaat het bericht dat het derde deel der groote trilogie en het eerste succeswerk van Undset in vertaling verschenen. Zij zullen wel toegrijpen.
| |
M.A.A.H. de Beaufort, Vijftig jaren uit onze geschiedenis 1868-1918. Uit P.N. Van Kampen en Zoon 2 dln fl. 8.
Geen volledige geschiedenis van dit tijdvak, maar belichting van belangrijke gebeurtenissen en strijdvragen uit het staatkundig en parlementair leven na 1868, bedoeld als voortzetting van het door W.H. De Beaufort opgezette, maar onvoltooid gebleven werk, waarvan de verschenen fragmenten (1863-69) zijn opgenomen in zijne ‘Nieuwe geschiedkundige opstellen.’
Dr J.V.
| |
Joh. Willem Schotman. Het pulverend land der eeuwen. P.N. Van Kampen en Zoon. Amsterdam.
Dit is het tweede deel van Schotman's ‘Het vermolmde Boeddhabeeld’. Het eerste deel, ‘Het eiland der zwevende arenden’ wekte nogal kritiek, vooral van Henri Borel. Dit deel is dan ook meer offensief van toon. Zooals Borel China gezien heeft zien het dichterlijke Amerikaansche nufjes (hoe rijmt men dichterlijk en amerikaansch te zaam) heet het. Overigens erkent schrijver dat hij geen objectief wetenschappelijk werk schrijft maar de evolutie van zijn persoonlijke denkwijze tijdens een zesjarig verblijf in China als arts. Dat echter dit subjectivisme niet louter in de lucht hangt blijkt uit de instemming welke zeer vele in China reeds lang wonende Europeanen met dit werk hebben betuigd. Dit fraai geillustreerd werk in Kollewijns is waard dat we 't warm aanbevelen.
| |
Anna Olander, Elsa Zegwarsdochter tot Helmersholm uit het Zweedsch door A. Lukkien, uitg. J.N. Voorhoeve, Den Haag.
Elsa met haar moeder de laatste van 't geslacht, wordt finantieel-geruineerd en moet de familie bezitting verlaten. In Stockholm wordt zij toevallig bevrijd van een ongeluk door den nieuwen bezitter van 't vaderlijk goed. En zij trouwt met hem. Een goede middelmatige roman.
| |
Anna Van Gogh Kaulbach. Tot het Moederschap, P.N. Van Kampen en Zoon.
Een vinnig pleidooi voor de ongehuwde moeder. Een meisje uit den middenstand wordt bedrogen door een jongeman uit Indie. In den eersten angst doodt zij haar kind. De dokter klaagt haar niet aan maar eischt dat zij, als straf, vroedvrouw zal worden. Dagelijks wordt zij daar aan haar misdaad herinnerd, een wroeging die haar totaal ontreddert. Zij vlucht, trouwt met een jeugdvriend en vindt in 't moederschap haar verloren evenwicht terug. Een gewone Anna-Van-Gogh-Kaulbach-roman, burgerlijk en technisch slap. Moreel gesproken kunnen wij met verscheidene conclusies instemmen, maar de geest is niet de onze.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd