Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1928

[p. 27]

Bij de 25ste verjaring van Dr. Schaepmans dood.

Vijf-en-twintg jaar reeds dat hij ons verliet! Dat, als van een dalende zon, zijne stralen slonken, ginds, achter den machtigen Sint-Pieter, onder wiens schaduw zijn stoffelijk hulsel rusten zou. Had zijn geest daar niet gehuisd, al de dagen van zijn bedrijvig leven?

Dr. Schaepman - de geniale, de gemoedelijke. De machtige kneder van menschen en gedachten. De trouwe vriend. De verliefde op schoonheid en duchtige kampioen der waarheid. Kan de liefde in knotsen en botsen zich openbaren, dan heeft deze krachtige de teederste liefde aan den dag gelegd, want zijn striemende slagen spaarden niemand, noch geduchte vijanden noch te lauwe vrienden: vrienden en vijanden van de kerk vooral niet. Heeft ieder Dante een Beatrice, dan was die van den priester-dichter de Bruid Christi zelf - de Kerk. In een kuras van orthodoxie was deze moderne denker gehuld; de schild der waarheid bedekte zijn borst, en zijn riddersporen blonken van 't edelste goud van 't ideaal.

Maar, was hij uitwendig, als in staal en ijzer uitgedoscht, wat brandde het hart innerlijk van een laaiend vuur: het vuur van een blank geloof, gediend door een ijzeren wil, een scherpen geest, ja, de bliksemflitsen van 't genie.

Dertig jaren juist heb ik Dr. Schaepman gekend - van 1873 tot aan zijn sterven: 21 Januari 1903. Jonge priester, nog niet zoo lang uit het Seminarie, maar reeds met roem geaureoleerd, heb ik - jong twintigjarig meisje, dat ik toen was - hem in Antwerpen zien aankomen, voor het Algemeen Nederlandsch Congres, dat er in Augustus zou plaats nemen. Mijn oom, Frédéric Belpaire, en zijn vriend Oomen, waren in Holland katholieke krachten gaan bijroepen, beducht als zij ervoor waren dat anders ‘het geuzenelement’ alleen aan 't woord zou komen.

Nog zie ik de hooge gestalte, de rechte schouders van den jongen priester, toen hij de woonkamer binnentrad. Reeds bejaard scheen hij er uit met zijn kalen schedel, zijn stijve houding. Maar het duurde niet lang, of zijn jeugd brak door in het vuurwerk zijner zetten en plagerijen.

[p. 28]

Want van eerst af was hij van den huize - dit huis, dat hij weldra als het zijne beschouwde. ‘Je viens à la maison’, schreef hij telkens aan oom Frédéric om zijn komst te melden. - Daar het fransch de omgangstaal der familie was, kon de Dokter daar zijne meesterlijke kennis dezer spraak luchten. - Soms echter heette het: ‘L'hôtel du Quam bonum’. Allusie op de spreuk die nog rond de Madonna, op de hooge trap prijkt: Ecce quam bonum, et quam jucundum habitare fratres in unum. En of het daar goed en vroolijk toeging, tusschen die vier zusters, met de kinderen en klein-kinderen, de ontelbare artisten, vrienden! Vroolijk vooral, wanneer Dr. Schaepman aan de lange tafel aanzat. Dan hield het niet op van lachen, schertsen, schermutselen. Met mijn schoonbroeder, Paul Mansion, den strengen mathematicus, discussiën zonder eind. Met de oudere dames, plagerijen. Voor iedereen had hij een naam: onze tante, Mw Strens, het hoofd der familie, was Mme l'Abesse; oom Frédéric: Jupiter; de dichteresse van den kring: Sapho.

Na 't eten, 's avonds, kwamen al de kinderen rond hem geschaard - want een kindervriend bij uitnemendheid was die geniale mensch - en dan begon de pret! Printen verklaren, met de paardjes (een soort loto) spelen; en de vurigste van allen om zijn paardje te zien winnen, was de ernstige dokter.

Daarna ving het kaartspel der grooten aan, het boston waaronder de Dokter ‘Mme Betty’ - onze moeder - plaagde; haar schijven wegstoppend, haar voorhoudend dat zij verloren was. Tot haar wanhoop, want ook zij was er op gesteld om te winnen.

Na 't spel bleef Schaepman nog lange uren in samenspraak met zijn gastheer, over allerhande onderwerpen.

Want hij kwam bij ons om te rusten en te verademen, in den beginne van den last van 't professoraat, later van de zorg en de drukte van 't politiek leven.

Wat al flitsen aan humor en diepen ernst, zelfs door de luchtige samenspraak aan tafel! Nooit heb ik zoo den indruk van 't genie gehad als door Dr. Schaepman. Door één woord kon hij eindelooze vergezichten openen.

Jong en schuchter als ik toen was, had ik in 't eerst maar weinig omgang met hem, en toen hij zich met mijn litterair werk begon in te laten, was ik als met schrik bevangen. Hij kwam mij zoo ontzaggelijk voor! En zijn spot was zoo vlijmend. Het scheen mij of ik, geestelijk gesproken, onder 't ontleedmes kwam. Doch met de jaren kwam er,

[p. 29]

natuurlijk, wijziging in de betrekkingen, en wij groeiden tot echte vrienden.

Het bewijs is dat hij mij noodigde om hem op zijn laatste reis te vergezellen: ‘Venez avec moi: nous ferons Benoit et Scolastique’, staat in den laatsten brief, dien ik van hem ontving.

In den grond, was zijn hart even rijk en mild, als zijn geest hoog en sterk was. Een begenadigde van God is hij door 't leven gegaan, trouw aan zijn ideaal, zelf-vergeten en offervaardig. - Bij dat eerste kwaarteeuw na zijne verdwijning pasten eenige woorden van dankbaarheid en liefde van

M.E. Belpaire,