Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1925

[p. 94]

Varia

Bij Kurt Wolff, Verslag München, verscheen, eenige maanden geleden: ‘Umbra Vitae’, een bundel nagelaten gedichten van den in 1912 op 25-jarigen leeftijd verdronken dichter Georg Heym uit Hirschberg in Silezië. Hij was een volgeling van Baudelaire, en een der eerste dichters van de expressionnistische school. De verzamelaar E.L. Kirchner teekende voor den tektst, 47 mooie houtsneden; 't is een, onder alle opzichten, keurig verzorgd bundeltje.

Uit Engeland wordt gemeld dat de zoon van den stichter van het Zionisme, Hans Herzl, op 19 October l.l. in de katholieke kerk werd opgenomen. Het mag wel een zonderling geval genoemd worden dat de zoon van den man, die het Jodendom in Palestina wederom tot zijn vroegeren luister en tot zijn macht van voorheen wou terug voeren en heel zijn leven daaraan wijdde, nu als vaandelvluchtigen in de katholieke kerk zijn geluk komt zoeken.

De uitgever Gabalda te Parijs heeft onlangs de publikatie begonnen van een verzameling ‘Moralistes chrétiens’ door bevoegdheden van eersten rang, met het doel te doen kennen de kristelijke zedeleer zooals ze is, en zooals haar ook begrepen en verklaard hebben de groote moralisten - wijsgeeren en H. Vaders - der Kerk. Deze verzameling wil én aan de vijanden én aan de vrienden der kristelijke zedeleer werken in handen geven waar ze die leer in al haar zuiverheid vinden kunnen. Tot nu toe verschenen vier deelen: ‘St-Thomas’, ‘Pascal’, ‘St-Jean Chrysostome’ en ‘St-Basile’. Binnen kort is het de beurt aan St-Augustin, St-Jérôme, Nicole, Bosquet, St-François de Sales, etc. Heerlijke inleidingen en menigvuldige allerhande nota's. Voor de reeds verschenen volumen had de kritiek slechts woorden van lof.

Van den Roemeen Panait Istrati verscheen bij Rieder en Cie te Parijs, een 2e bundel novellen: ‘Oncle Anghel’ (Les récits d'Adrien Zograffi). Deze ‘Balkansche Gorki’ werd voor een goed jaar in de fransche letterwereld geintroduceerd - in het maandschrift Europe - door niemand minder dan Romain Rolland die hem ‘ontdekte’ in 1921 even nadat Panait, in een aanval van wanhoop, zich de keel had doorgesneden; hij kon echter gered worden en genas. Deze zonderlinge ‘globe-trotter’, in 1884 te Braïla geboren, leidde het meest avontuurvolle, armzalig vagebondenleven en moest honderden ambachten uitoefenen om niet te verhongeren. Hij is een geboren verteller die in sommige zijner novellen de russische grootmeesters voorbij streeft. Rolland kon hem doen besluiten zijn vertellingen te bundelen en uit te geven. De eerste bundel dien hij publiek maakte - ook bij Rieder - is ‘Kyra Kyralina’. Hij schrijft in 't fransch dat hij zich zelf aanleerde, heelemaal alleen, op zevenjarigen leeftijd, door het lezen der fransche klassieken. Zoo hij zijn krachtigen, aan verbeelding rijken stijl weet te verzachten, zal hij in de fransche litteratuur eenmaal een der eerste plaatsen innemen.

In de ‘Osservatore Romano’ publiceert een katholiek priester zeer intereessante herinneringen aan den Sovjetdiktator Lenin, met wien hij vele jaren - beiden waren toen journalist te Parijs - zeer intiem bevriend was. In zijn laatste ziekte kon die priester herhaalde malen Lenin bezoeken en had hij met hem belangrijke diskussies. Over de katholieke kerk liet de Roode leider zich eens uit

[p. 95]

als volgt: ‘De menschheid gaat noodzakelijk naar het Sovjetsysteem toe; dat is nog maar een kwestie van tijd. Binnen honderd jaren bestaat er geen andere regeeringsvorm meer onder de beschaafde volkeren. Toch zal, op de puinhoopen der tegenwoordige regeeringen, de katholieke kerk nog steeds voortleven, omdat in haar stelselmatig de vorming voltrokken wordt van hen die geroepen zijn anderen te leiden. Men komt niet als bisschop of paus ter wereld, zooals men prins, koning of keizer geboren wordt; maar om een leider en bestuurder in de katholieke kerk te worden, moet men bewijzen zijner bekwaamheid gegeven hebben. In deze wijze inrichting ligt de groote, zedelijke kracht van het katholicisme, dat daarom sinds 2000 jaren alle stormen weerstaat, en onoverwinnelijk is ook in de toekomst. De kracht van uwe kerk is heel en al 'n moreele kracht, geen dwang. Maar de menschheid heeft beiden noodig. En daarom zie ik duidelijk in dat er binnen een eeuw nog slechts één regeeringsvorm zal zijn: het Sovjetisme, en slechts één enkele godsdienst: de katholieke, Uw ideaal zal werkelijkheid worden even goed als het mijne... jammer maar, dat wij twee er dan niet meer zullen zijn!...’

KAREL VAN DE WOESTYNE GEHULDIGD. - Karel van de Woestyne, die sinds eenige jaren te Oostende woonde, keert terug naar zijn vaderstad, naar Gent. Zijn Oostendsche vrienden hebben hem een afscheid-banket aangeboden waarop een aantal vrienden van den dichter, ook uit andere steden, aanwezig waren. Daan Boens huldigde Van de Woestyne namens de jongere letterkundigen, Dr Van Puyvelde namens de Akademie, James Emsor, namens de Oostendsche vrienden.

DE GEMEENSCHAP, het tijdschrift van de Hollandsche jongeren die zich hebben losgemaakt van Roeping, is verschenen en verdient onze aandacht. In ons maandelijksch overzicht van tijdschriften zullen wij er geregeld een korten inhoud van meedeelen.

BOEKZAAL der geheele wereld. - ‘Boekenschouw’ kon er heusch niet meer door, al gaat P. Gielen beproeven het tijdschrift recht en in leven te houden. Maar ‘Het Nederlandsch Boekhuis’ heeft al gezorgd voor een veel degelijkeren gids: ‘De Boekzaal’. De twee eerste nummers zijn verschenen en zien er in elk opdicht uitstekend uit.

‘De Boekzaal’ - aldus de Inleiding - zal gewijd zijn aan bibliographie in den meest uitgebreiden zin des woords en binnen zijn werkkring betrekken het internationale domein van den geest in al zijn imponeerende veelzijdigheid. Zijn voelarmen uitstrekkend naar alle waarden van kennis en beschaving en louter literaire voorlichting te eenzijdig achtend, ten dienste van de samenleving en individu, beweegt het zich op sociologisch, philologisch, theologisch, historisch, literair en psychisch gebied. - Deze voorlichtingsdienst kan best vergeleken worden met de snelle en correcte beursnoteeringen over de hausse en baisse op de effekten-markt. Vooraf gaan artikelen van Dr. Sassen, M. Poelhekke, Wies Moens, B. Verhoeven, G. Knuvelder e.a.; volgen de boekbesprekingen, en ten slotte interessante knipsels Uit boek en blad en Verscheidenheden.

Naast de vlaamsche Boekengids, onmisbaar.