Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1919

[p. 883]

[1919/10]

Joergensen's jongste werk

De zesde en laatste bundel van Joergensen's autobiographie: ‘Mijns levens legende’, is zooeven van de pers gekomen, onder den titel: ‘Guds Kvaern’, ‘Gods Molen’.

De inleidende bladzijden zijn zoo schoon dat ik den drang niet kan weerstaan ze voor de lezers onzer Warande te vertalen:

Envoi.

I.

‘Het is de rook der fabrieken niet, die den gezichteinder omnevelt -

het is geen gele, vuile rook van verbrande kolen, die langzaam en onophoudend uit hooge schouwen opwelt -

het is de lichte, blauwe, fijne rooknevel van de houtstapels,

de groote stapels die dag en nacht branden in de bergbosschen,

rookzuilen in den dag, vuurzuilen in den nacht -

die branden in de bergbosschen, nu als voor twee eeuwen,

[p. 884]

toen Hannibal hier voorbij trok, op weg uit Gallia Cisalpina naar Fiesole en het Trasimener-meer,

toen zijn laatste olifant op het ijskoude Falterona overleed.

_* * _*

De rook verblauwt, de hittenevel vergrauwt, de morgen helt naar den middag.

'k Zit hier hoog, den rug geleund tegen een grijzen rotsblok, de nagelbeslaagde schoenen rustend op den mosbegroeiden wortel van een machtigen olm.

Groote mieren loopen ijverig over geluwend loof, de eerste alpviolen zijn in bloem,

en vogelen kwetteren zwak in het donkere, morgenkille bosch,

een verslenst blad valt.

_* * _*

Beneden in de diepte liggen zonverwarmde, verslenst-gele weiden, waar schapen grazen en bleten,

nog dieper beneden zijn groote, donkergroene kastanjebosschen,

het diepst van al in het bebouwde dal glanzend witte steden - hunne namen klinken als zilveren klokskens: Poppi, Bibbiena, Dama, Sarno, Chitignano...

_* * _*

En hoog achter de steden, hoog over het dal rijst de lange keten van Pratomagno,

lilas teekent zich haar kam den hemel langs, hoog langs hare helling stijgt eenzame rook van een houthakkersvuur, rank als de rook van een krater. -

En achter Pratomagno ligt Val d' Arno en ligt Firenze...

[p. 885]

II.

't Is op een zomermorgen en op den berg Alverne dat ik deze regels schrijf. 1300 meters boven de zee, tusschen de Tiberbron en de bron van de Arno, midden in deze ‘wilde Apennijnen’, die Schack Staffeldt bezong, maar nimmer zag:

in de wilde Apennijnen,
bij een eenzame waterbron...

Zij vielen mij te binnen deze verzen van den grooten Deenschen dichter (hij is onze Leopardi, gelijk Ingemann onze Manzoni is en Drachmann onze d'Annunzio) toen ik een dezer dagen, een namiddag, bijna een avond, eenzaam gewandeld kwam langs een diepe rotskloof, waar het loopende water stil ruischte tusschen bruine rotsen. Ik bleef staan - de stilte was zoo diep - slechts hoog in de blauwe lucht, hoog boven de reeds vergaande en rotsbruine beukenbosschen van den Alvernerberg, stonden twee valken langzaam te kringelen en kreten hunnen scherpen, barschen kreet. En in de kille schaduw, terwijl de nacht onverbiddelijk aankwam, slokte het water als een eenzaam, hopeloos geween...

III.

Iedereen komt waar hij wezenlijk komen wil.

Ik heb dat verklaard, toen ik begon te schrijven aan dat lange boek, en ik herhaal het nu het af is en 't manuscript van deze zes bundels voor mij ligt. Remy de Gourmont zeide eens op zijne spottende wijze: ‘Het onaangename is dat, als men de waarheid zoekt, men ze ook vindt’ - waaruit volgt dat alwie wenscht voor 't aanschijn der waarheid niet te staan, zich best zou afhouden er naar te zoeken!

Maar dat is niet enkel waar van de waarheid - dat geldt

[p. 886]

ook voor alle andere (daarmee samenhangende) woorden van 't leven. Ook het geluk vindt men, als men het zoekt - men vindt den vrede, men vindt het leven. Of anders vindt men ongeluk, onzaligheid, dood. Men vindt de eenzame bron in de verlaten Apennijnen, of de bron die springt met lesschend water tot het eeuwig leven.

Dat is het wat ik met mijn boek wilde zeggen tot allen. Tot hen, die nog staan voor 't begin huns levens, op de tweede of derde trede van de zeven trappen - pueritia, adolescentia - wilde ik zeggen: ‘Zie voor u! Want gij komt waar gij wilt!’ En tot hen die staan op de latere, laatste treden - virilitas, senectus - wilde ik zeggen: ‘Zie rond u! Gij zijt waar gij zult blijven! Het bestaan dat gij hebt, het leven dat gij leeft - kwaad of goed, schreeuwend en stootend als het boulevard van een grootstad, of stil en zalig als een rozentuin - dat is uw zelfs eigen werk. Dat is uw straf - en dat is uw loon. Want de uitdrukking is het van uw zelfs eigen innerlijksten wil - dat is de uitwerking van uw ideaal.

IV.

Zoo zend ik dus dat boek de wereld in - en zend het van uit den berg, waar een van de sterkste menschen die ooit hebben geleefd, ertoe kwam te worden wat hij altijd had willen zijn - ‘gelijkvormig aan Christus’, ‘gekruist met Christus’. 't Was hier op den Alvernerberg dat Frans van Assisi (gelijk Dante zegt) ‘geteekend werd met Christus' laatsten zegel’. Hier, op een Septembernacht van 't jaar 1224, ontving de kleine arme man van Assisi de vijf roode zegels der heilige Wonden tot teeken en bewijs dat Christus de Gekruiste sedert lange jaren zijn hoogste liefde was geweest en eindelijk alleenheerschend leefde in zijn hart...

[p. 887]

En zooals het geschiedde met den heiligen Frans, geschiedt het ook met ons zondaars. Allen worden wij wat wij zijn willen. Ons lot is een vrucht van ons hart. Mijn leven is mijn loon; het is mijn straf en het vonnis over mij.

Alvernerberg, September 1918.

J.J.’

De fijne dichter bij Joergensen groeit meer en meer tot grondige denker.

M.E. Belpaire.