Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 12

[p. 587]

† Guido Gezelle.

Bij 't afdrukken der laatste bladzijden van de Dietsche Warande, gelijk die in 't jaar 1855 werd gesticht, ontvangen wij het treurig bericht van het plotselijk overlijden van onzen vriend en alouden medestander, den genialen dichter, den waardigen priester Guido Gezelle.

Wie eerbied heeft voor een zelfstandig karakter, voor eenen geest, welke bewust van het doel dat hij wil bereiken, rustig en stil, standvastig en bescheiden, edelmoedig en volksgezind, met ijzeren vlijt en onwrikbaren moed begaafd, het oog steeds op God gericht, voorwaarts streeft, - al wie zulk streven, zulke gaven hoogschat, moet met diepe droefheid het verlies van dezen dichterlijken priester beweenen. Zijn geheele levensloop, ja, al wat hij dichtte en trachtte is doorademd van den zich steeds gelijk blijvenden edelen geest, onderworpen in het lijden, moedig in het offer.

Wij weten niet wat wij in Gezelle meer moeten bewonderen: de kalmte, de zielerust, waarmede hij de beproevingen opvatte, voortgevloeid uit de omstandigheden, waarmede de Voorzienigheid zijn daarzijn had omgeven, of de schitterende dichtersgaven die hem sierden, en die hem gelegenheid boden, alle zijne zielsaandoeningen in lyrische tonen te doen klinken en aan het ontroerde, het geschokte gemoed troost en hoop te schenken, blinkende als kris-

[p. 588]

tallen en nog meer levenwekkend dan deze, naarmate de zonnestralen van het genie aan de de gemoedsaandoeningen een zielvoller glans van uitdrukking hadden verleend.

Guido Gezelle stond van jongs af aan pal tegenover eenen zekeren verdorven tijdgeest in kunst en taal. Was die geest conventioneel, ‘renaissance’ gezind, aristocratisch, zoowel Gezelle's dichtkunst als zijne taalbegrippen waren het tegenovergestelde.

Bleven de meest geroemde dichters niet vrij van eene opgedrongen, zoogenaamd classische beschaving, Gezelle erkende in de kunst alleen zulke beschaving, die van de natuur des volks en van de christen begrippen uitgaat.

Pleegden de geleerden eene taal, waarvan de aard opgedrongen hofvormen ademt - Gezelle pleegde zulk eene, die op historische gronden berustende, den aard des volks en zijne overleveringen afspiegelt. Kortom, in taal- en dichtkunst, was hem de natuurlijke aanleg eens onbedorven christens punt van uitgang, hoofd beginsel, wet.

Wij treden hier in geene beschouwing hoe dit streven in sommige zijner uitingen ‘onpractisch’ moge schijnen...

Elke heldendaad, elke beweging van geestdrift, elk streven naar het hoogste en beste heeft ten langen leste eene zoogenaamde ‘onpractische’ zijde.

Wordt Gezelle daarvoor misprezen? Welnu, hij trooste zich (ware hij nog in leven!) met de gedachte dat in de geheele geschiedenis van het menschdom, nimmer iets grootsch en waars tot stand is gebracht, of de aanleggers en stichters daarvan zijn in zekere mate de Martelaars geweest van hun streven naar het hoogste doel.

R.I.P.