Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 9

[p. 306]

Omroeper.

Letterkunde.

XXIII^ste Taal- en Letterkundig Congres. - ‘In zijne laatste zitting heeft het bureel van het aanstaande Nederlandsch Taal- et Letterkundig Congres van Antwerpen bepaald besloten Gudrun, het werk van Rodenbach, dat in 1874 in den stadsprijskamp van Tooneel- en Letterkunde bekroond werd, te doen opvoeren. Wegens onvoorziene omstandigheden zal waarschijnlijk de Herbergprinses van Jan Blockx niet kunnen doorgaan; men zou dan de Congresleden, benevens op de vertooning van Gudrun, ook op eene uitvoering van Tannhäuser, door het Nederlandsch Lyrisch Tooneel, uitnoodigen.

De belangstelling in het Congres wordt te Antwerpen van dag tot dag levendiger; wij gelooven te kunnen verzekeren dat de ontvangst der Congresleden feestelijk en grootsch zal wezen.

Ook buiten Antwerpen ontmoet deze plechtigheid meer en meer bijval. Niet alleen Gent, maar ook Brugge en Brussel beloven talrijk vertegenwoordigd te zijn. Wat Noord-Nederland aangaat, dat treedt op loffelijke wijze toe. Niet alleen, in gehalte, maar ook in hoeveelheid zijn die bijtredingen - bijzonderlijk uit Amsterdam, Arnhem en den Haag - zeer verheugend.’

(Medegedeeld.)

Mystiek. - Flanor en W.G. van Nouhuys twisten in den Ned. Spectator n^o 13, vlgg. over de waarde van hetgeen met een germaansch woord Mystiek wordt genoemd. Het zou goed zijn indien die heeren eens eerst duidelijk omschreven wat zij door het woord Mystiek verstaan. Dan zou de twist veel gemakkelijker en nuttiger worden. Eene bijdrage tot het begrip van het woord leveren de Studiën op godsdienstig, wetenschappelijk en letterkundig gebied, in aflevering 1 van 1896.

Van dr. R.A. Kollewijn's Bilderdijk, zijn leven en zijn werken (twee deelen met zeven portretten) heeft de firma v. Holkema en Warendorf, te Amsterdam een tweede goedkoope uitgave ondernomen.

Koninklijke Vlaamsche Academie. - Zitting van Maart: Voordracht der lijkrede ter eere van Frans Willems (Sermon). Opdracht van gedichten aan de gravin van Vlaanderen (Hiel). De heer Alberdingk Thijm wordt verzocht een levensschets van wijlen het lid Moltzer, de heer Sermon eene van Nuyens, kan. Daems die van Fr. Willems te schrijven. Het borstbeeld van Maria Doolaeghe is door de regeering aan den beeldhouwer Braecke voor de Academie besteld.

Zitting van April. Keuze van drie leden ter voorstelling van candidaten voor de opengevallen plaatsen. Bijdrage van den heer Génard

[p. 307]

betreffende de Geschiedenis der kerk van Hoogstraten, opgesteld door de heeren Adriaensens en Segers. De heer Gust. Segers diaagt een opstel voor Over het nationalismus van Vondel met een aantal merkwaardige opmerkingen. De jaarlijksche plechtige zitting wordt in Augustus gesteld. Men hoopt dan over een ruimer lokaal voor de gasten te kunnen beschikken.

Koninkiijke Akademie. - Zitting van April: Voordracht van D^r W. Pleyte over de aloude brug van Zuileghem, waarvan de oorsprong opklimt tot de oudste eeuw onzer jaartelling. Voordracht van den heer Verdam over den ‘Haagschen bijbel’.

Beeldende kunst.

P. Génard - Het ligt in den geest der Dietsche Warande jonge kunstenaars van ernstig streven niet met de loep eener strenge kritiek, maar met beschermende vriendenhand op te beuren en aan te moedigen. Daarom veroorlooft zich de ondergeteekende voor de volgende regelen eene plaats te verzoeken.

Voor eenige jaren gaf een Antwerpsche student der Leuvensche Hoogeschool een werk uit, dat onmiddellijk de aandacht der oudheidkundigen en kunstliefhebbers tot zich trok. De jongeling was de heer P.P. Génard, zoon van de medewerker aan de D. War., Antwerpens geleerden eere-archivaris. Het werk was getiteld: De Belgische Wapenkenner. Het getuigde niet alleen van eene zeldzame beheersching eener bij uitstek moeilijke stof; de talrijke afbeeldingen, waarmede het verrijkt is, duidden ten overvloede aan, dat de vervaardiger ervan zich op de schilderkunst zou toeleggen. Dit is inderdaad zoo gebeurd. Voor eenige dagen hadden wij het genoegen het atelier van den heer Génard te bezoeken. Vier schilderijen waren toen geeindigd, die weldra tentoongesteld zullen worden. In de eerste plaats trof ons het levensgroote portret van den vader des schilders. Niet alleen is het waarlijk treffend van gelijkenis: de zoete, sympathieke uitdrukking van het model springt onmiddellijk in het oog. De kleerstoffen zijn juist weergegeven; vooral de pelsen zijn inderdaad schoon geschilderd. Behalve een stilleven, even keurig van vorm als juist van toon, hebben wij twee landschappen: Eene hoeve te Oostmalle en De Kozakkenhoeve. Het eerste is van geringer afmetingen dan het tweede; de voorgevel der boerenwoning, het strooien dak met zijne grijsgrauwe tonen; de werf met de putkuip, de blauwe hemel, het ademt alles stille vreugde en reine poëzie. Het tafereeltje is inderdaad flink geteekend en zwierig geschilderd. De Kozakkenhoeve, insgelijks te Oostmalle, is een zeer schoon herfstlandschap. Hier verraadt de schilder een diep gevoel voor natuurschoonheid: het frissche groen der zoden en der boomkronen, waar de herfst zijne bruine tinten reeds doorweeft, is

[p. 308]

even waar als bekoorlijk: de staat van verval der hoeve is uiterst gelukkig weergegeven.

Wij wenschen den heer Génard eene schitterende kunstenaarsloopbaan, en roepen hem toe:

Is 't voorspel goed,

Hoe kan het naspel dolen!

G.S.

Beurzen ten behoeve van kunstenaars. - De kommissie voor stichtingen van studiebenrzen van Brabant herinnert dat drie beurzen van 4,000 fr. ieder zijn toe te wijzen aan beeldhouwers, historieschilders en bouwkundigen die, tijdens de tentoonstelling van 1897, te Brussel, door een standbeeld, een schilderij of een bouwkundig gewrocht, zullen bewezen hebben dat zij op merkwaardige wijze zijn begaafd. Die beurzen worden toegekend voor een tijdbestek van drie jaar, om aan de titularissen toe te laten hunne kunstopvoeding te volmaken, door het bezoek van de groote inrichtingen in den vreemde.

Tentoonstelling. - Volledige lijst van Nederlands inzenders op de internationale kunsttentoonstelling te Berlijn:

Schilders: Mej. A. Abrahams, Apol, Arntzenius, Van de Sande Bakhuysen, Bauer, Baukema, Blommers, mevr. Bilders-Van Bosse, De Bock, Briét, Du Chattel, Breitner, Bosboom, Le Comte, Dake, Eerelman, Egmond, Frankfort, Gabriel, Govaerts, Gorter, Haak, Graadt v. Roggen, Hamel, Haverman, Heyl, Henkes, mevr. 's Jacob-Hogendorp, Hoppe, J. Israéls, W. Jansen, Jansen-Grothe, Kleyntjes, Klinkenberg, Koldewers, Koster, Kramer, v. Maasdijk, W. Maris, Ter Meulen, v. Mastenbroek, Mondriaan, Melis, W. Muller, G. Muller, J. Maris, W. Martens, Mauve, mevr. Mesdag-v. Calcar, mevr. Mesdag-Van Houten, Taco Mesdag, H.W. Mesdag, mej. Pruys v.d. Hoeven, Nakken, Oppenoorth, Poggenbeek, Rip, Sadée, Schildt, Schipperus, mej. Th. Schwartze, Sluiter, Smissaert, Schaap, Storm van 's Gravesande, Tholen, Voerman, Veldheer, v.d. Waay, mej. Wandsheer, Weezel, Eriens, Windt, Witsen, Wijsmuller, Wouters, ook Verster, Prins en Van Soest.

Beeldhouwers: A. Hesselink, B.v. Hove, mej. Georgine Schwartze, mej. M. Bosch-Reitz.

Bouwkunst.

De kostbare muur met zijn mozaïekwerk, dien men op den Hoogen Wal, te 's Gravenhage, aan het St. Jozefsgesticht en den tuin van stadswege heeft aangebracht, zal voor een goed deel aan het oog onttrokken worden, daar men er een heele reeks van tepenveren vóor heeft geplant, die daar een aangename afwisseling zullen geven.

Nu moet nog de klimop komen tegen den even fraaien muur op den Prinsessewal; alles tot behoud van onze bouwkunst!

[p. 309]

Standbeelden-nieuws.

Het maken van het standbeeld van Constantijn Huygens is door de commissie opgedragen aan Odé.

De beroemde Belgische scheikundige Jean Stas krijgt een gedenkteeken op een der pleinen van Brussel.

Te Schwerin is een gedenkteeken voor Schlieman onthuld.

Het maken van het gedenkteeken van dr. Snellaert is, na een prijskamp, opgedragen aan M.G. Kasteleyn, van Gent.

Frère-Orban krijgt een monument. De Minister van Staat Bara is secretaris, Montefiore-Levi penningmeester van het comité, dat zich daarvoor heeft gevormd.

Ter gelegenheid van het standbeeld of de groep, die men wil oprichten ter eere van den voormaligen burgemeester Leopold de Wael, te Antwerpen, is verschenen een welgepast vlugschrift La Statuomanie van Emanuel De Meester. Wij halen hierbij de volgende volzinnen aan van den deknaam Ignotus:

‘De beeldhouwer Joris heeft zooeven de eerste schets van het standbeeld, of, beter gezegd, van de zinnebeeldige groep afgewerkt, welke men tot het aandenken van wijlen den burgeweester L. de Wael gaat oprichten Ik heb menigmaal mijn gedacht over die standbeeldendolheid gezegd; ik kom er niet op terug. Het schijnt toch vast te staan dat wij ons aan die plaag dezer eeuw moeten onderwerpen; men zou zich nochtans onderling moeten verstaan om haar ons zoo draaglijk mogelijk te maken.

En, het is juist het tegenovergestel le wat men schijnt te willen doen. Kent gij iets meer alledaags, iets meer zinneloos dan een nieuwerwetsch standbeeld, of vooral een zinnebeeldige groep? Wat is onredelijker dan een voetstuk op een zuil, en op dit voetstuk het borstbeeld van den grooten man dien men wil eeren? En laat die man een groot veldheer, een vermaarde ingenieur, een vaderlandsche dichter, een groot schilder, een eerlijke burgemeester geweest zijn, hij zal, zooveel is zeker, in zijn nabijheid hebben een of andere gevleugelde figuur die hem een kroon of palm zal toereiken met eene beweging zoo zwierig als een neef, die zijn oom ter gelegenheid dezes verjaardag een roomtaart aanbiedt.

Zijn wij dan veroordeeld niets ander meer te zien? Helaas! ik begin het te gelooven.

Ik moet evenwel bekennen dat, alhoewel het onderwerp, door den prijskamp uitgeschreven, geenerlei gedachte of oorspronkelijkheid verraadt, aan de uitvoering van het gedenkstuk niets te verwijten is. Men vindt hier een aantal zeer wel gebeeldhouwde onderdeelen, en ik

[p. 310]

twijfel er niet aan dat, het beeld eens in brons gegoten, den kunstenaar tot eer zal strekken.

Ik moet nochtans eene opmerking maken.

Waarom het standbeeld voor het Atheneum op de gemeenteplaats gesteld? Een standbeeld of eene groep moet een achtergrond van planten hebben. Zoo gij eraan twijfelt, ga dan het standbeeld van Leys en het monument Coquilhat zien in de Pépinière; er is elders genoeg plaats.

Te Athenen is een standheeld voor Byron onthuld.

Toonkunst.

Franciscus. - De N. Rott. Cour. beschrijft met geestdrift deuitvoering van dit werk te Rotterdam (24 April). - La Réforme geeft een portret van Tinel met uitvoerige levensbeschrijving, ter gelegenheid der twee uitvoeringen van het oratorium te Antwerpen (29 April en 5 Mei). De bladen melden ons, dat er niets ontbrak aan dit luisterrijk feest: goede uitvoering, stampvolle zaal, kransen en bloemen, orkestfanfaren en daverend handgeklap, stormachtige toejuichingen en betuigingen der diepste bewondering. ‘Er was geen mensch,’ zoo schreef iemand, - ‘die niet beter naar huis ging dan hij gekomen was, na dit ideale zielsgenot.’ - ‘Glorie aan God!’

Het eenstemmig fransch en nederlandsch lied in de belgische gewesten, van de XI^e eeuw tot heden, door Florimond Van Duyse. Vuylsteke, Gent, 1896, bekroond door de Kon. Belg. Academie te Brussel: eene kostelijke en oorspronkelijke bijdrage voor de nederlandsche kunstgeschiedenis, behandelende de poëzie der vinders, het volkslied, de souterliedekens, de geuzen- en geestelijke liederen en het lied omtrent 1830. Veel, zeer veel in een enkelen bundel.

De toonkunstenaar Gilson is belast met het schrijven eener Cantate Hymne à la paix, in 4 deelen. Elke afdeeling heeft een oud vlaamsch volkslied tot uitgangspunt. Joseph Dupont zal de eerste uitvoering leiden, bij de opening van de groote tentoonstelling te Brussel, in 1897.

De Vlaamsche Opera te Antwerpen waarschijnlijk zal het volgend jaar opvoeren: Isa, van E. Hiel en Benoit. De partituur was sedert jaren zoek, maar is teruggevonden onder de nagelaten papieren van wijlen den hertog van Camposelice (Reubsaet). De partituur is thans weder in het bezit van den componist.

Bij de opvoeringen te Bayreuth zullen o.a. meewerken de Zweedsche zangeres Gulbranson als Brunhild en de tenor Seidel uit. Praag als Siegfried.

[p. 311]

De Nederlandsche zangstukken met klavierbegeleiding, die van wege het Willems-Fonds bij J. Vuylsteke te Gent in 't licht verschijnen, zijn dezer dagen (eerste helft der 14^e reeks) in den handel gebracht, bevattende: 1. Feeengroet, gedicht van mevr. Haverkotte (L.V. Nagel), door R. Hol; 2. Moeders huis, van Th. Coopman, door E. Blaes; 3. Het meezennestje, van dr. G. Gezelle, door F. Andelhof; 4. In Mei, van Helena Swarth, door Cornelie van Oosterzee; 5. 'k Wandelde treurig en Aan Schelde en Dender van Em. Hiel, door P. Gilson.