Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 9

[p. 133]

Eyne Kostel arstedie⁽¹⁾.
Medegedeeld door F.v. Meyenn.

Als bijdrage tot de oude Gezondheidsregelen, uitgegeven door Dr. P. Alberdingk Thijm, in de werken der Koninklijke Vlaamsche Academie, moge het volgende voorschrift, in 't platduitsch, merkwaardig zijn.⁽¹⁾

Int erste nemet starken etyck⁽²⁾, I stoueken⁽³⁾, I beker honnyghes vnde latet tosamende seden⁽⁴⁾ vnde schume dewyle⁽⁵⁾ dar schum vp is, vnde don⁽⁶⁾ denne⁽⁷⁾ darto: I lot stotter⁽⁸⁾ moscaten, I lot muscaten blomen, I lot eyn..... encian, I lot holwordes⁽⁹⁾, III lot wytten tymptams⁽¹⁰⁾, III lot brune aderwort⁽¹¹⁾, III lot klene duuelsbete⁽¹²⁾, IIII lot beuergheyls⁽¹³⁾, I verendels lorberen⁽¹⁴⁾, IIII lot machandelen⁽¹⁵⁾; dyt alle gestot to puluere, sunder de beghergheyl⁽¹⁶⁾, de schal hele blyuen, vnde tosamende myt deme anderen puluer in den etyck vnde honnyghe ghedan schole⁽¹⁷⁾ gy laten seden vnder ener stulpen beth⁽¹⁸⁾ dat dat drudde⁽¹⁹⁾ del is inghesaden⁽²⁰⁾, so schale⁽²¹⁾ gy nemen vnde braden

(1) Eene kostelijke artsenij.

(1) Jahrbücher des Ver. fr. Meklenburgische Geschichte, 1893. bl. 23. Uit een hs. van 't klooster Dobbertin, van omstr. 1500.

(2) azijn.

(3) stoveken, stoofken.

(4) zieden.

(5) gedurende dat.

(6) doen.

(7) dan.

(8) gestooten.

(9) Holwortel (Aristochia clematitis).

(10) Dictam.

(11) Naterkruid (Lysimachia nummularia); volgens anderen Adderkruid (De Bo: Ontzwelkruid), Polygonum bistortum.

(12) Mors du diable, scabieuse, Succisa pratensis.

(13) castoréum; bij 't volk het geil van den bever.

(14) lauwrier.

(15) Jeneverbessen.

(16) bevergheyl.

(17) zult.

(18) (?).

(19) derde.

(20) ingekookt.

(21) zult.

[p. 134]

olde schosalen⁽¹⁾, de schole gy to puluer bernen vnde stoten laten vnde droch: en krude seue s(ch) ychten⁽²⁾, den myt deme anderen vpseden laten, znde laten denne⁽³⁾ X daghe stan, dat ydt volt⁽⁴⁾, vnde denne dat klare dryncken, dat ys beter wen⁽⁵⁾ golt vnde eddele stene, wen⁽⁶⁾ dat dunne affgheghaten⁽⁷⁾ is, kane gy dat gruntschop⁽⁸⁾ myt etike vnde honnyge na der vorschreuen wyse wedder twe male vornyen⁽⁹⁾.

G.G.

(1) schoozolen, schoenzolen; worden te Kortrijk nog verbrand tegen smettende ziekten.

(2) door een kruidenzeef ziften.

(3) dan.

(4) valt, bezinkt.

(5) denn, dan.

(6) wanneer. Het schijnt, de stafrijmzieke afschrijver hadde alree het tweede wen in het hoofd en gelezen, als hij 't eerste (mis)schreef. Zoo zeggen de jongens ‘posternoster’ voor ‘paternoster’.

(7) afgegoten.

(8) grondsop; voorhanden in 't spreekwoord: Grondsop voor de goddeloozen.

(9) vernieuwen.