Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 8

[p. 387]

Zedegeschiedenis.
Antwoord op eene letterkritiek der XVIII^e eeuw,
medegedeeld door Jan Broeckaert.

In de eerste jaren der verledene eeuw, bepaaldelijk tusschen 1709 en 1713, verscheen uit de drukkerij van Michiel Graet, te Gent, eene berijmde levensschets van de H. Catharina van Bononiën, aldus genoemd naar de plaats harer geboorte in Italië, alwaar zij den 9 Maart 1463 overleed. Of er nog ergens een exemplaar van dit werkje bestaat, zouden wij niet kunnen zeggen; het wordt, in allen gevalle, niet vermeld in de Bibliographie Gantoise van den geleerden boekenkenner Ferd. van der Haeghen, en zoo is 't ons dan ook onmogelijk over de letterkundige waarde der bedoelde levensschets te oordeelen. Het boekje werd echter door eenen ongenoemde, nog al hevig, zoo het schijnt, aangevallen, en ziehier in welke bewoordingen de schrijver zich tegen zijnen beknibbelaar verdedigde. Wij vonden er een afdruksel van in het archief van het voormalige klooster der

[p. 388]

Rijke Claren, te Gent, alwaar de H. Catharina, de stichtster van de orde der Clarissen, op eene bijzondere wijze vereerd werd.

Eer-plichtige Verdedinghe
ghedaen
(Voor den Autheur die in Rym ghestelt heeft het Leven, Deughden ende Mirakelen van de H. Catharina van Bononien, te Gent gedruckt by Michiel Graet, in de Corte Munte in den Diamant-rinck),
aen den Lasterende klad-poët Mommus, door syn waensuchtighe eergiericheyt uyt-braeckende tot troost synder af-gunsticheyt het fenyn van haet ende nydt teghen den selven Autheur.

Ick hebb' het wel ghepeyst als Momm' ons werck sal hooren,
Dat hy vol haet en nydt opsteken sal syn ooren,
Met eenen dullen kop, gansch berstende van spydt,
Want anders niet en tracht als 't broen van haet en nydt.
Wat wilt ghy, wysen Momm', van voete boeten segghen?
Hoe sult ghy blycken met Van Dycke wederlegghen?
Waer hebt ghy oyt gheleert in 't spellen stiel voor styl?
Vol sulcke fauten is u vinnich adderquyl.
Eer dat ghy Momme wilt door Rymen ander leeren,
Leert beter eerst u vlaemsch; dat sal u Werck doen eeren:
Want als m' u Wercken leest, 't schynt ghij een Waele syt?
Wilt Momm' van nu voortaen beter besteên uw tyt;
Om datter in myn Werck een Druck-fout is bedreven,
Ghy hebt er in uw Werck wel acht en meer geschreven;
O dwase sottigheyt! gheen Bloemkens in de Mey
En syn soo aenghenaem als lot'ren van uw key.
Een lapper kan soo wel syn scheten niet doen kraecken
Als g' in dit cladde-werck u Rymen weet te maecken.
'k Gheloove, dat dit Dicht comt uyt Parnassus bron,
Want ick en leesde noyt dat Phebe soo veel kon
Te weghe brenghen als u overvloedigh vleyen,
Waerom u kaelen Rym, will' door heel 't landt verspreyen:
Indien de key een plaets in uwen ghevel vont,
Ghy dichte Cats en Crul, en Vondel in den gront.
Begheeft u tot de Schrift, daer sult ghy syn verwesen;
Volght dat Matheus zegt, u quael sal haest ghenesen,

[p. 389]

 

Die in u Broeders oogh maer een kleyn splinter siet,

 

En in u eyghen oogh g'en voelt de balcken niet.

 

Al 't goon ick hebb' ghemaeckt dat is om u te leeren

 

Hoe dat ghy uwen Godt en Schepper hier moet eeren:

 

Soo ghy als Catharin' wilt oock een kroon ontfaen

 

En in den jonghsten dagh met d'uytvercoren staen.

 

't Is Momme! 't is ghenoegh! dat men in al u wercken

 

Al uwen ydel-waen en loghen-tael bemercken.

 

Wat will' ick segghen meer? men can uyt 't watervat

 

Noyt tappen bier noch wyn, of 't edel Spaensche nat,

 

Al schryft ghy soo infaem en my gheeft sulcke naemen

 

Van Ezel, Sottebol, ghy diende u te schaemen;

 

Schryft vry al wat ghy condt, staet altyt voor de faem

 

Van uwen evenmensch, want 't raeckt oock uwen naem.

 

En wilt op ydel-waen voortaen u niet meer roemen,

 

Noch op u Reden-const noch ander Ezels noemen;

 

Want men soo lichte valt beneden op den gront,

 

Schoon dat men seker meynt ter deghen vaste stont.

Volgaarne hadden wij, naast het hier medegedeeld verweerschrift, het kritisch opstel van den ‘klad-poëet’, die, volgens den aangerande, eerst beter zijne moedertaal diende te leeren, onder het oog onzer lezeren gebracht; doch onze opzoekingen om het in de papieren van het Gentsche klooster terug te vinden, zijn vruchteloos gebleven. Evenmin zijn wij er in gelukt den naam van den schrijver der besprokene levensschets aan te treffen.