Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 8

[p. 303]

Vondeliana.

I.
Vertalingen van Vondel's treurspelen.

1. In den catalogus der bibliotheek van het grafelijk slot Lobris, bij Jauer in Silezië, staat onder n^o 1400: ‘Heidenreich, D.E. geb. zu Leipzig 1638, Consistorialrath in Weissenfels. Rache zu Gibeon o. die sieben Brüder a.d. Hause Sauls. Traurspiel nach Jost v. Vondel. Görlitz, Joh. Cundisius, Leipz., Chr. Michael 1662, 122 SS. 8^o Br. Goedeke III, 222.’

Uit bovenstaande mededeeling blijkt, dat er eene Duitsche vertaling (of omwerking) bestaat van Vondel's Gebroeders. Het oorspronkelijke stuk werd in November 1639 voltooid. Voor zoo verre mij bekend, komt de naam Heidenreich in geene onzer letterkundige geschiedenissen voor, evenmin natuurlijk als 's mans vertaling van Vondel's treurspel.

2. In denzelfden catalogus staat onder n^o 1432: ‘Kormart, Christ., aus Leipzig. Maria Stuart o. gemarterte Majestät. Nach J. van Vondel. Auf d. Schaubühne e. studir. Gesellschaft in Leipzig anfgefuhrt. Halle, Joh. Ficken's Wittwe, 1673. 139 SS. Br. Goedeke III S. 223 N^o 54,2 erwähnt diese Ausg. nicht.’

Ook dit is een letterkundig nieuwtje: de Maria Stuart in 't Duitsch vertaald door Christ. Kormart, in 1673, dat is dus 27 jaar, nadat Vondel zijn treurspel schreef.

A.W. Stellwagen.

II.
Een groet voor Vondel uit China van Pater Philippus Couplet.

In 't Dagh-Register, gehouden in 't kasteel Batavia, anno 1663, 15 Februari, komt o.a. een brief voor van Pater Philippus Couplet uit de Chineesche stad Jeupini aan den Hollandschen commandeur Balthazar Bort, ten jare 1662 in de Chineesche zeeën kruisende, waaraan ik het postcriptum ontleen. ‘Vergeeft my de stoutigheyd; is 't, dat ick derve versoeken van mynheer een luttel louteren wyn van druyven tot den dienst der misse; wy syn in groot gebreck hiervan ende, soo het laet aensien, van Macao en hebben wy niet te verwachten. Ik sal trachten die weldaet mettertyt te verdienen ende, is het mogelyck, te vergelden. Waer't, bij aldien ick het geluck niet en hadde van te genieten het aenschyn van UE., alsoo het can gebeuren, dat de vrunden van Amsterdam eeniger tyd komen te vraegen onse tijdingen, soo soude ick wenschen van mynent wegen ende van wegen van mynheer Franciscus

[p. 304]

Rougemont (die met eenen anderen pater is bestierende meer als 60 duysent christenen zielen) te groeten, voor all mynheer Hendrick Barents Hertogsvelt, etc., ende mynheeren van Teylingen, Fonteyne, Croocq, Clomp, van Hoorn, Noorman, Otto Dobbessen, van der Cruyse, Vondel, mynheer Blauw, etc.’

Het blijkt dus, dat de paters Jezuïeten in het verre China hunnen bekeerling Vondel niet vergaten. Zeker zal den ouden dichter hun groet, indien die groet tot hem gekomen is, goed gedaan hebben.

Opmerkingen: paters Jezuïeten vragen, anno 1662, ‘wijn voor de Mis’ aan hunne calvinistische landgenooten. Pater Franciscus Rougemont was een Maastrichtenaar, die met pater Couplet uit Mechelen en pater Verbiest uit Kortrijk in 1659 als missionaris in China was aangekomen; Hendrik Barend Hertogsveld (of Hertogsvelt) was een Amsterdammer, wiens zoon pater Ignatio in Siam ziek was geworden en daar ‘door mynheer Jan de Ryck, als doen opperhooft in dat Ryk, en syne weerdige huysvrouw,’ calvinisten, was opgepast, zegt pater Couplet, met ‘grooten dienst en liefde’.

A.W. Stellwagen.

Rei van Klarissen. J.N. van Hall komt in den Gids, 1895, bl. 540 terug op De Kersnacht. (Zie D. Warande, 1894. De schrijver meent, al is het gedicht, zooals sommigen beweren, ook in 1632 geschreven, het niet tot de uitgave van Gysbrecht in 1637 behoefde in porte-feuille te blijven; dit kan vroeger dan Gysbrecht zijn uitgegeven en daardoor in 1643 gemakkelijk algemeen bekend zijn geweest.

Gysbrecht, zegt van Hall, is ook mogelijk bij gedeelten geschreven en de lierzang daarom des te eer reeds lang voor 't schrijven van het slot des spels uitgedacht zijn.

Nederlandsche Spectator, N^o 13, bl. 101 Vondel en Milton. Art. van Duflou over de Verhandeling van Dr. Molhuysen betreffende de vraag: heeft Milton uit Vondel geput. Besluit: Het is onbewezen.

In Noord en Zuid, XVIII, 1: P. Visser: Batavische Gebroeders, vs. 53-57.

In het Magazin für Litteratur, n^o 14: Pol de Mont, Der neue van den Vondel d.i. de uitg. van Erven Bohn (Dietsche Warande, 1894, 541).