Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 7

[p. 162]

Omroeper.

De Nederlandsche taal in Natal. - In het jaarverslag van den Hollandschen consul te Port-Natal troffen wij de volgende opmerking aan:

De Nederlandsche taal sterft hier, helaas! hoe langer hoe meer uit, en wel, het is vreemd, door de weinige belangstelling van de Nederlandsch sprekende bevolking of z.g. Afrikaners zelven. Ofschoon de regeering het hare doet, om aan de kinderen van de Hollandsche Afrikaners onderwijs in hunne taal op de scholen te verstrekken, wordt hiervan maar door weinigen gebruik gemaakt, zooals de statistieken van den Raad van onderwijs aanwijzen.

Afrikaansch-Nederlandsch sprekende ouders geven er meestal de voorkeur aan, hunne kinderen naar de Engelsche school te zenden. Dit mag niet bepaald worden toegeschreven aan de zucht om hunne eigene taal te verloochenen, maar wel aan den wensch om de voordeelen te genieten die de kennis van de officiëele taal des lands soms met zich medebrengt, even goed als de kennis van de Nederlandsche taal in de Transvaal of den Oranje-Vrijstaat tot aanbeveling kan strekken.

Er zijn overigens in deze kolonie 4 Hollandsch-Afrikaansche boerenvereenigingen: de Dundee, de Ladysmith, de Weenen en de Unvoti-boerenvereeniging, welke zich ten doel stellen de belangen van den landbouwer te bevorderen en in hunne pogingen bijgestaan worden door het eenige, alhier in het Hollandsch-Afrikaansch verschijnende nieuwsblad ‘De Natal Afrikaander’.

Prijsboeken zonder God. - Gittée's Contes populaires du pays wallon werd door verscheidene waalsche gemeenteraden als prijsboek van de hand gewezen, omdat er in zekere sprookjes ‘van God gesproken wordt, en het van gewicht is, dat woord uit de boeken voor de jeugd te weren’.

Toonkunst.

Franciscus. - Op 't jaarlijksche Nederrijnsche muziekfeest of festival, hetwelk dit jaar, met Pinksteren, te Aken zal worden gevierd, zal Tinel's Franciscus den eersten dag worden uitgevoerd.

[p. 163]

Mozart. - Tempora mutantur! Terwijl men den ‘goddelijken Mozart’, toen hij nog leefde, niet veel meer voor zijne toondichten betaalde dan de waarde van het papier, is er thans te Parijs een handschrift van Mozart verkocht voor 2750 franken. Het bevat 6 sonaten die M. in den ouderdom van 18 jaren te Parijs componeerde. Dit handschrift was o.a. in 1892 te Weenen tentoongesteld.

Wagner en Norma. - Toen Richard Wagner stedelijke kapelmeester te Riga was, in 't jaar 1837, las men in het Rigasche Dagblad het volgende: ‘Op zaturdag, d. 11ⁿ December, zal, ten voordeele van den ondergeteekende, voor de eerste maal uitgevoerd worden:

NORMA,

opera in 2 bedrijven van Bellini. De ondergeteekende meent zijne hoogachting voor den kunstzin van het publiek niet beter te kunnen uitdrukken, dan door de keus dezer opera tot zijne benefiet-voorstelling, welke hem is toegestaan, wegens de zorg die hij gewijd heeft aan de opleiding van jonge muzikale talenten voor het tooneel dezer stad. Norma is van al Bellini's werken datgene wat met rijkdom van melodien allermeest inaerlijken gloed en schitterende waarheid vereenigt. Zelfs de grootste tegenstanders der nieuwe, Italiaansche muziek zijn tegenover dit toonwerk rechtvaardig genoeg om te erkennen, dat in deze compositie zich eenen innigen drang openbaart, die tot het hert spreekt, en de vijand is van alle moderne oppervlakkigheid.’

Riga, 8 December 1837.

(Geteekend.)
Richard Wagner, Kapelmeister.

Over Wagnerianisme. Hauptmann, de onlangs gestorven zeer merkwaardige, edele toonkunstenaar, schepper van een aantal heerlijke simfonische werken, was (half uit overtuiging, half uit afkeer van de Wagnerdrift) in zijne woorden een anti-Wagneriaanm. Toch ging hij b v. Lohengrin hooren. Toen hij terug kwam:

‘Welnu?’ vroeg men hem.

‘Welnu, 't was wonderlijk schoon’, antwoordde hij. Iets beviel mij niet, - de muziek.

Toen hij Tristan gehoord had, zeide hij: ‘Men moet zulke werken herhaaldelijk hooren, maar ik ga er niet meer heen.’

Op zeker conservatorium-examen,

'k en weet niet waar,

Maar 't feit is toch waarachtig,

vroeg de professor eenen leerling: ‘Hoe vele sinfoniën heeft Beethoven geschreven?’

Hij antwoordde snel ('t was een Waal): ‘Trois, monsieur le professeur,’ La pastorale, l'Eroica et la Neuvième.’

[p. 164]

Grand Dieu sau - vez le Roi!

In de Kolnische Volksztg. N^o 652, van Dinsdag 21 Nov. 1893, leest men: dat God save of Heil Dir niet van engelschen oorsprong is. De markiezin van Crequi (1701-1803!) heeft dit lied (zegt deze) de eerste maal in St. Cyr gehoord, toen zij, 13 jaren oud, aan den koning werd voorgesteld. Het lied werd steeds gezongen, als de koning ter kapel van 't instituut verscheen. Drie dames van St. Cyr verklaarden in 1819 dat zij eveneens dit lied in de karel hoorden zingen en het niet voor een engelsch lied moet gehouden worden. De toonzetter, zeggen die dames, is Baptist Lully, die voor St. Cyr ook een Ave maris stella enz. schreef. Eene der dames hoorde 't lied nog zingen op een' keer dat Lodewijk XVI in 1779 de kapel bezecht. Iedereen kent daarvan den tekst van buiten, welke aldus begint:

Grand Dieu, sauvez le Roi!

Grand Dieu vengez le Roi!

Vive le Roi! Enz.

Men schrijft, zeggen de dames (Anne Thibault de la Noraye, P. de Monstier, Julienne de Pelagrey), den tekst toe aan Mad. Brinon, vroeger de bestierster van het huis. - In de Mémoires der hertogin van Pesth lezen wij, dat Handel dit lied afgeschreven (?) en koning Georg 1 aangeboden heeft.

De Nordd. allgememe Zeitung, verhaalt dat d. 17ⁿ Dec. 1893, honderd jaren waren verloopen sedert dat dit lied in Berlijn bekend is geworden. De dichter van den tekst is de Flensburger godgeleerde Hendrik Harties, die het gedicht opdroeg aan Christiaan VIII van Denemarken, en dat het allereerst in het Flensburger Weekblad van 1790 verscheen.

Tooneel.

Dramatica sacra is een tijdschrift voor gewijde tooneelkunst. De 6^e aflev. houdt in: 1. Eene korte geschiedenis van het chr. drama. 2. De Onbarmhertige knecht, geest. spel in 3 bedrijven. 3. Calderons waarde als dram-dichter. 4. St. Kiliaans-feestspel. 5. Een Plaat met kleederdrachten. Het zij den liefhebbers aanbevolen.

Hingen. Er is verschenen: Geschiedenis der gemeente Hingene, in 30 hoofdstukken, met uitbreidingen en bewijstukken, versierd met talrijken gravuren, door Leopold. Mees, gemeenteraadslid en oud-onderwijzer te Eikevliet. Prijs fr. 6,00.

[p. 165]

De graveur Sylvius. Martinus Nijhoff, te 'sGravenhage, geeft uit: Reproductions d'anciennes gravures d'orfèvrerie hollandaise. - Tome II. Balthasar Sylvius. Quatre suites d'ornements. (Entrelacs, rinceaux etc.) fl. 25. - Tome III. L'oeuvre de Michel Le Blond (Blondus). Reproduit par la photogravure et accompagné de notices biographiques et du catalogue raisonné de son oeuvre complet, par M.J.-Ph. Van der Kellen, Directeur du Cabinet des Estampes à Amsterdam, Auteur du Peintre graveur Hollandais, etc.

Reeds verscheen: Adam van Vianen. De drie werken bijeen zijn verkrijgbaar voor fl. 95 = fr. 198.

Africa. Mr. Joan Bohl, lid der twee koninklijke academiën van België, schrijft in Nederland, bl. 97 tot 117, 1894, eene studie over Africa van E. Descamps. Zij is verdeeld in vijf hoofdstukken: I. Keizer Augustus, II. Koning Leopold, III. De Sultan van Zanzibar, IV. De koning van Ouganda, V. Koning Robert. Bohl zegt: ‘Men moet het geheel gelezen hebben, om te beseffen, met welk meesterstuk de heer Descamps de wereldlitteratuur heeft verrijkt.’

Na den dichter bij Horatius, Virgilius, Petrarca, Pierre Corneille, Racine, Voltaire en ook Shakespeare te hebben vergeleken, schrijft de opsteller tegen 't einde zijns werks: ‘Aldus is het geschied dat met eene tusschenruimte van 550 jaren, twee geleerden (Petrarca en Descamps) een meesterwerk voortbrachten gewijd aan “Africa.” Beiden behaalden daarmede eene schitterende overwinning... Beiden werd de lauwer toegewezen... Rechtsgeleerde, staatsman, dichter van den eersten rang, strekt Descamps, zijn vaderland tot eer... Van Leopold II is men de waardeering van het groote gewoon.’

Kon. Vlaamsche Academie. De zittingen van November en December 1893, waren door een treurigen draad aan elkander geknoopt: door ziekte en dood.

De onderbestuurder, K. Stallaert werd in zijne afwezenheid tot bestuurder voor het jaar 1894 verkozen en met groote meerderheid Dr. H. Claeys als onderbestuurder aan zijne zijde geplaatst. Het bericht daarvan bereikte Stallaert niet meer. Hij was intusschen reeds overleden.

Thans was de vraag: Moet men den bestuurder door een lid buiten het bestuur vervangen, of volgens de gewoonte, den zooeven gekozenen onderbestuurder tot bestuurder benoemen.

De bestuurder Génard stelde het laatste voor en daarbij de algemeene toejuiching. Doch men verkoos de geheime stemming, die weldra bewees dat bijna allen den heer Claeys tot bestuurder verlangden te kiezen.

Hierop werd dan verder de heer Dr. Hansen tot onderbestuurder voor 1894 gekozen.

[p. 166]

Vervolgens werden de belangen van het Biographisch woordenboek besproken en de heer De Potter tot lid der Commissie voor middelnederlandsche letteren gekozen, ter vervanging van den heer Van der Haeghen.

Er zullen nog andere verkiezingen te doen zijn, door den dood van verschillige andere leden.

't Is als ware de Vlaamsche Academie een verslindende Minotaurus. Daar, volgens het reglement, vrouwen geen lid kunnen worden, zal de eene of andere liefelijke Ariadne, welke aan dezen of genen der academiehelden een leiddraad tot levensbehoud wil verstrekken, hem alleen in de spijszaal de beschermende kluwen mogen overhandigen. Wie weet wat er geschied

Snippers.

Wie niet ‘vereeuwigd’ wil worden, passe wel op, of hij krijgt een standbeeld, indien hij van de partie is of was.

Daden zijn belichaamde gedachten.

Tottmann.

Wie zich tegen het gemeene (het alledaagsche) behoedt, doet de eerste schrede tot zedelijke volmaking.

Id.

De grootheid van karakter toont zich in de mate der zelfverloochening.

Id.

Ontwikkel uw voorstellingsvermogen zoodanig, dat gij niet alleen de melodie eener compositie maar ook de daarbij behoorende harmonie in 't geheugen weet te houden.

R. Schumann

(vert. A.H. Amory).