Dietsche Warande. Nieuwe reeks 2. Jaargang 4

Omroeper.

Het ‘Oratorio Franciscus’ van Edgar Tinel wordt in den loop des winters te Keulen, te Aken, te Dusseldorp, ten tweeden male te Frankfort a.d. Main, verder te Breslau, te Freiburg i/B, als ook te Kopenhagen, te Amsterdam en te 's Gravenhage uitgevoerd.

Het ‘Broodhuis’ (paleis van Margaretha van Oostenrijk, tegenover het stadhuis) te Brussel is hersteld. Het bevat eene verzameling van Brusselsche oudheden. Men wil er een' toren met klokkespel op plaatsen. Voorzichtigheid is de ooodschap! Dat men 't gebouw er niet door bederve!

Verlats apen-schilderijen, op de tentoonstelling te Antwerpen, geven goede lessen. De aap-kwakzalver die eenen verkeerden tand trekt is aan den schilderijkeurder gelijk, die den bevoegdsten kunstenaar afwijst; zijn aap-schilder der toekomst staat met een bezem voor het doek.

Erasmus. J.B. Kan, te Rotterdam, heeft aldaar, bij den uitgever W. Wenk, het programma van zijn Gymnasium laten verschijnen, bevattende eene reeks bijzonderheden over Erasmus, als: Het testament van Erasmus, den Inventaris van zijnen inboedel, enz. Wel waren deze stukken reeds vroeger gedrukt, doch Rector Kan heeft die met een tal van verklarende bijzonderheden verrijkt.

Semper idem. Verschenen: Polemiek over Lodewijk van Nassau en Willem den Zwijger, tusschen prof. P.J. Blok, hoogleeraar te Groningen, P. Goedhart, leeraar te Roermond en X. - Roermond, Henri van der Marck, 1891.

Calvinus. Prof. Pierson gaf onlangs het derde deel uit zijner Studiën over Johannes Kalvijn (1540-1542). De schrijver zegt van

[p. 661]

dezen held: ‘In menig opzicht een gevoelsmensch, een man van indrukken, dikwerf, wat men heden noemt een nevropathe (zenuwlijder)!’

‘Wij zien Kalvijn teergevoelig en meewarig bij den dood van geliefde vrienden; wij hooren hem schaterlachen, maar wij zijn ook getuige, dat hij in hevige drift opstuift, zoodat hij van zich zelven erkennen moet: ‘Ik heb zwaar gezondigd, omdat ik geen maat wist te houden.’

Pierson klaagt over gebrek aan eenheid in Kalvijns godgeleerdheid en de herhaalde tegenstrijdigheden waarin hij vervalt.

Rembrandt. Dr. W. Bode, bestuurder der afdeeling van christelijke beeldhouwkunst (Plastik) in de koninklijke museums te Berlijn, de schrijver der onlangs volledig geworden Geschichte der Deutschen Plastik, als deel der Geschichte der Deutschen Kunst, uitgegeven door G. Grote, te Berlijn, heeft voor, in afleveringen van photogravuren, te laten verschijnen: ‘Alle nog bestaande schilderijen van Rembrandt.’ Een aantal photographieën zijn daartoe in Engeland reeds gemaakt.

De Styx. Einde September is de marmeren lijkkist voor de lichamelijke overblijfselen van ketzer Frederik Willem bestemd, uit Serravezza, bij Carrara, naar Berlijn gezonden. De beeldhouwer Begas moest er de laatste hand aan leggen.

De afbeeldingen daarop aangebracht drukken natuurlijk het leven, den geest, den aanleg, het streven en sterven des overledenen keizers uit! Zoo zou men denken!.... Misgerekend! - Onder die voorstellingen bevindt zich op de lange zijde van het gedenkteeken: De aankomst van den keizer in..... het Rijk der dooden!

De oude, wakkere schipper Charon zet hem (voor een goed drinkgeld?) over den Styx, en juist gelijk zijn zoon Willem II, uitgedoscht als een stralende held onder de levenden, op een stoomschip naar de Belgische kusten stevende, en te Oostende door de hoogste personen opgewacht werd, staan aan den anderen Styxoever Z.M. keizer Willem, Frederiks vader, en zijne grootmoeder Louise op Frederik te wachten. Risum teneatis, goede Christen menschen!

Het Rijksdagsgebouw te Berlijn rijst reeds meerdere meters hoog uit den grond. Het zal niet vele maanden duren, zoo gaat men aan het bekappen.

Nu is de vraag.... Hoe moet men het..... versieren met kleuren als anderszins?

Er zijn zoovele vlakke muren, die moeten toch beschilderd worden!

Vooral boven den zetel van den voorzitter is eene kolossale plaats voor een of ander schilderstuk!....

Dat men aan dat alles nu eerst begint te denken, zal niemand verwonderen die de geschiedenis van de ontwerpen tot dit gebouw kent, en weet dat er weken lang in 't parlement over eenen koepel

[p. 662]

of geenen koepel, eenen kleinen koepel of eenen grooten koepel is gestreden, zonder dat het aan twee parlementsleden is ingevallen ernstig de vraag te opperen: aan welke behoeften een rijksdagsgebouw moet voldoen, om dan eens grondig over de oplossing van die vraag te spreken. Ondertusschen heeft R. Begas eene hoog ten ros zittende ‘Germania’ gebeeldhouwd, welke achter den westelijken gevel op de Attika moet worden geplant.

M^me. Germania is natuurlijk geharnast, draagt eene keizerskroon met lauwerkrans, schild en banier, en om de schouders golft een zware mantel. Twee figuren - de eene heet de Vrede, de andere de Roem - voeren het paard aan den toom; de Vrede draagt een.... zwaard, waarop eene vredepalm rust, de Roem is eene.... jonge dame, behoorlijk gekleed, eene thebaansche trompet blazende. Deze figuren zijn van de hand des beeldhouwers Fr. Schaper, de ontwerper van het Liebig-monument te Giessen.

Men ziet - al komt het viergespan van den zonnegod Apollo langzamerhand uit de mode - zonder paard er boven op, kunnen de bouwkunstenaars zich geen statig gebouw denken. Ook de zinnelooze zuilenrijen zijn voor als nog onmisbaar, zoolang de naäperij der oudheid nog in de kunstarademiën wordt gepleegd.

Gestorven. Kort voor het verschijnen van ons September-nummer stierf, in den leeftijd van 40 jaren, de tooneeldichter D.M. Maaldrink. Door zijne zwakke gezondheid gedwongen, leefde hij ambteloos. Zijne meest bekende werken zijn: Herodes (drama), Jan Masseur (id.), De terugkomst van een Koloniaal (id.) en in hs. werd door hem nagelaten Cleopatra, wat weldra in druk zal verschijnen. Wij zullen er later ons oordeel over zeggen. Zijne novellen - Uit de Graafschap en Kwikme-dit, kwik-me-dat (1887-1889), - worden in 't algemeen hooger geschat dan zijn tooneelarbeid.

Huygens. Dr. J.A. Worp heeft eene levensbeschrijving van Constantijn Huygens, door hem zelven opgesteld, in de boekerij der ‘Akademie’ te Amsterdam ontdekt. Hierin vindt men eenige belangrijke bijzonderheden over Jacob de Gheijn, Goltzius, Rembrandt, enz.

Kunstlicht. Henry René d'Allemagne, te Parijs, heeft een zeer belangrijk werk uitgegeven getiteld: Histoire du luminaire, depuis l'époque romaine jusqu'au XIX^e siecle, met 700 afbeeldingen. Het is een prachtwerk van groot belang.

Monument voor 't jaar '30. Het dagblad De Amsterdammer schrijft in het nummer van v. 27 October:

Dat bespottelijke, leelijke monument van Nederlandschen wansmaak moet weg. Het is eene schande voor ons land dat zulk een ding zoo langen tijd op het beroemdste plein (de Dam), vlak voor het vorstelijk Raadhuis, uit den bloeitijd van het gemeenebest, is geduld.

De Raad wende zich, zoo noodig, tot de Regeering, opdat, onder

[p. 663]

toejuiching der natie, een eind worde gemaakt aan deze vernederende vertooning.

Ook geeft de Nederlandsche historie wel iets beters af te beelden dan den geestdriftigen vechtlust onzer vaderen uit de dagen der Belgische ruzie.

(In den gemeenteraad is de afbraak van genoemd monument aan de dagorde.)

Toonkunst. Zooals reeds door anderen is gemeld, hebben de toonkunstenaars Mortelmans en Lebrun te zamen den eersten prijs der muzikale compositie behaald in den wedstrijd uitgeschreven door de kon. Academie, te Brussel. Het werk van den laatstgenoemden kunstenaar, eene symphonie, is op den 25ⁿ October met grooten bijval in de zaal der Academie uitgevoerd.

Overleden. Op het oogenblik des afdruks komt ons het treurig geval ter oore van het overlijden des heeren Dr. H. Roersch, prof. aan de hoogeschool van Luik, lid der beide Belgische Academiën, enz.

Niet alleen wegens zijne veelzijdige geleerdheid, maar tevens voor zijne christelijke welwillendheid en nijdlooze vriendschap wordt hij betreurd door allen die met hem in eenige betrekking stonden.

Vlaamsche Academie. In de zitting van October benoemde de Vlaamsche Academie den heer H. Sermon, van Antwerpen tot werkend lid, ter vervanging van den eerw. heer Schuermans.

De heer Broeckaert hield eene voordracht over de gedichten van Quellinus den jongere.

Akademie. Afd. Letterkunde. Zitt. v. 14 Sept.:

Exegetische opmerkingen van den heer De Hoop Scheffer, over Jac. I, II, III en Efeze IV. Dr. Brill spreekt over: ‘Gempachi Mitsukuri's, Englisch-Niederländische Unionsbestretungen im Zeitalter Cromwell's.’ ‘Cromwell wilde een bolwerk maken tegen het katholicisme.’ Zitting van 12 October: De heer Boot doet mededeelingen over de brieven van Cicero aan Attika.