Dietsche Warande. Jaargang 3

[p. 82]

Oorkonden¹⁾.
I.
Over S^te Lydwina van Schiedam,
medegedeeld door W.J. Hofdijk.

Hertog Jan van Beyeren bekrachtigt (den 5ⁿ Aug. 1421), den brief van de Regeerders van Schiedam, of het verhaal van de wonderlijke ziekte van de maagd Lydewy, Peters dochter, bekennende haar zelf gezien te hebben.

Allen ende enen ygeliken geestelijcken ende wereltlijcken, Ileren ende goede luyden, Wy Johan bij de genaden Goids &c., ontbieden wy onsen dienst ende vriendlike gruete, enen ygelijcken als dat gebuert, ende begeren u te weten, dat wy gesien ende gelesen hebben enen brief, besegelt mit onser Stede wthangenden zegel van Schiedamme, gans, geheel ongerasert ende ongecasseirt, inhoudende van woorde te woirde als hierna gescreven staet.
Allen goeden kersten ende gelovige Luyden, beyde geestelic ende wereltlic, grote ende cleyn, edelen ende onedelen, van wat Staten, off van wesen dat sy sijn, off wair dat sy geseten off wonechtich sijn, te water ende te lande, bynnen steden ende dair buyten, Bailiu, Scout, Burgermeisteren, Seepen ende Raiden der Steden van Schiedam, gelegen in Hollant onder den Sticht van Utrecht, oitmoedige Saluyt te voren, mit kennysse der wairheit.

1) Onder dezen titel zullen we, van tijd tot tijd, oude charters, akten, diplomen, plakkaten, enz. mededeelen, die in verband staan met de geschiedenis onzer letteren, onzer beeldende kunst, ikonografie, heraldiek, volksgebruiken, enz. Het gebruik van y en ij, waar dit geheel stelselloos blijkt te zijn, wordt door ons geregeld naast aan de gewoonte, die in ieder stuk heerschende is.
Aant. v.d. Best.

[p. 83]

Want redene bewijst, ende recht begeert, dat men warachtige dingen ende saken orkonden mach ende billiken orkonden ende tuygen sall, ende sonderlingen dair die loff ende eere ende die werken Goids ingelegen mogen wefen, so certificeren wy, ende geven te kennen, bidden te weten allen goeden Luyden voirscr. orkonden ende tuygen in der wairheit, mit desen brieve, van zeer wonderlijcken stucken ende dingen die bynnen der Stede van Schiedamne voirsz gevallen ende geschiet sijn, ende dagelix aen eenre maget geschien genoemt Lijdewy Peters dochter; dat's te verstaen dat die selve maget ziec geweest ende gequelt heefft in hair bedde dair sy noch also in leit wel xxiiij. jair langk tot onser Vrouwen Lichtmisse lest voirleden, ende nie bynnen desen tijt gebesicht¹⁾ en heefft, dan ter weke omtrent een pinte wijns mit wat waters, off mit wat sukers, off mit een kleyn luttelkijn pijpcanneels gewreven; wtgesteken binnen drie die eerste jaeren, dat sy doe tusschen tijden een luttel van enen appel ende een luttelkijn broets ende wat soeten mele aet off dranck; ende bynnen VII jaren lestleden niet mit allen gebesicht en heefft, noch teser tijt niet en besicht, noch niet en slaept; noch bynnen allen die voirsz. jairen nie en sliept, dat dragen mach te samen gerekent twee nachte; ende leyt also deerlijck, dat sy hair darmen verliest ende quijt wordt, ende dat vele graewe wormen die vol grauw waters sijn, also groff als een spiltenden is, ende also langk als een lit van enen vinger, mit oirlove gesereve, hair vleysch eten, sonder enigen stanck off sonder enige kwade roke dair off te komen, ende als men se plach te verporren²⁾, so moestmen dat lichaem boven om die scouderen binden ende vesten mit een zwachtel off met een dwele off des gelix, off het soude in stucken gevallen ende gesceiden hebben; mer nu ter tijt machmense niet verporren noch yet verleggen, noch nie en mochte bynnen den VII lesten jairen, ende heefft gelegen bynnen desen VII jairen ende noch leyt op hairen rugge ende en mach niet roeren dan hoir hoefft ende den enen arme; ende tusschen tijden ten monde, ter nosen, ten oren ende tot andere conduten vele bloets loset boven dat sy niet gebeficht en heefft anders dan als voirser. staet ende nu niet en besicht. Ende defe zelve maight heeft bynnen desen voirser. jairen gehadt ende noch heefft, telken omden derden dach, enen groten swaren corts, die hair toecoempt, yerst mit een onsprekelike hitten ende onlang dair na soe coempt een onsprekelike coude, ende dan weder die hitte ende dan weder die coude, ende als sy den corts quijt

1) Genuttigd, gegeten.

2) Verplaatsen.

[p. 84]

is so en weet sy van hair selve niet bynnen x off xij uren, ende snachs, als sy den corts heefft, so geefft sij also vele roeds waters over ten monde dat het ter wele wail beloopt een kyndckijn van een vate vol waters. Oic so heefft sy an hair lijff drie grote gate elx wail so groet als een tenne platteel, ende sijn also zwart in te kijken off te sien gelijcken peck, ende wt dat een gat, ende staet an den buyck, lopen tusschen tijden vanden wormen voirser. ij^c. teffens, ende dair leytmen op een plaester gemaict van honich ende versche bloemen, dair die wormen an zughen, off sy soudense quellen ter doot toe, ende waerent oude ende niet versche bloemen, die wormen en souden dat plaester niet zughen noch besigen. Dwelke al besocht en ondervonden is; ende telken xiiii. dagen so ontfaen deze maight dat heilige, wairdige Sacrament, ende dair moet die Priester subtijlheit ende sijnnicheit in besigen, als hijt hair geefft, off sij en mochttet niet nutten, noch innemen, ende dan so geeft hy hair alte¹⁾ wenich waters, dat sy oic niet wail nutten en mach, ten leyt yerst een wijl en nocket ende gorgelt in hair keel, ende fomwijl so en geefft hy hair geen water omdattet hair also suer wordt te nutten off in te nemen. Voirt so is dese maget beneden totten buyck toe verrot ende dair moet ment stoppen mit enen cussen, dat dair toe gemaict is, off dat ingewant soude mit allen wtvallen. So dat inder wairheit die wonderlicheyden te grote ende te vele ende also clairlic niet te schryven en sijn als an deser maget geschiet sijn, ende dagelix geschien. Ende sy was oud xi. jair, doen hair die siecte yerst loequam. Ende wy, Bailiu, Scout, Burgermeesters, Seepenen, ende Raide voirser. wail ende volcomelic informeert ende onderwijst sijn van allen stucken voirsz. ende dagelix wail vernemen, so hebben wy desen brieven tot enen warachtigen betoge open, ende wthangende besegelt mitter Stede zegel ter saken, Int jair ons Heren XIIII^c. XXI. op Sinte Marien Magdalenen avont, xxi. dage in Julio.
Ende want wy die maget voirnoemt oic gesien hebben, ende ons ondersaet is, so hebben wy, des torkonde, desen brieve op manieren van vidimus doen befegelen mit onsen signet hier angehangen in abfentie ons zegels op defe tyt, int jair ons Heren voirnoemt den V^den dach in Augusto.

Uit een ‘Memoriale, A.D. 1421. Cas N. pag. 24, v^a & 25’, op het Nederl. ‘Rijks-Archief’ te 's Gravenhage.

1) Zeer.