Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

[fol. 2r]

HET DERDE Boeck Esdre.

Dat Eerste Capittel.

A.1

ENde Iosias hielt den Heere het Paschenfeest te Ierusalem, ⁺ ende slachtede het Passah, aenden veertienden dage der eerster maent.

+ Iosias vernieuwet den Godsdienst ende houdt Passah. 2.Paralip. 35.a.1. 2.Reg. 23.c.21.

2

Hy stelde de Priesters na harer ordeninghe, ghelijck sy het dan daghelicx afwisselden, ende die waren aengedaen, met witter gewaedt, ende dienden inden Tempel des Heeren.

3

Ende hy sprack tot den Leuiten, den Heyligen dienaren Israels, Dat sy hen heylichden den Heere, te setten de heylighe ^a Kiste des Heeren, in het huys, dat Salomo de Koninck, de sone Dauids daertoe ghebouwet hadde.

a Of, Arcke 1.Reg. 8.a.6.

4

Ende sprack: Voortaen sullet ghy niet meer de Kiste op den schouderen draghen. Nu dienet uwen Heere, ende hebbet achtinge op zijn volck Israels, na den vlecken ende uwen stammen,

5

Na dien ende als het ^b de Koninck Dauid de Koninck Israels verordent heeft, ende na der eerlicken toerustinghe Salomonis zijns soons: Ia dienet hem alle inden Tempel, na der ordeninge ende wtdeylinge der Voorgesetteden, die wt den gheslachten bestellet zijn, te dienen voor den kinderen Israels.

b 1.Para. 24.a.4. ende 25.a.3.

6

Slachtet het ^c Passah, ende bereydet uwen broederen offer, ende doet na den beuele des Heeren, dat hy Mosi ghedaen heeft.

c Exod. 12.a.3.

7

Ende Iosias schenckte den volcke dat geuonden wert, der lammeren, der schapen, der bocken ende geyten, dertich duysent, ^d† ossen, dry duysent.

d† And. kalueren

8

Dit schenckede de Koninck wt Konincklicker vrijmildicheyt, als hy het toegeseyt hadde, den volcke: ende den Priesteren ten Passah, twee duysent schapen, ende hondert ossen.

9

Daertoe Iechonias ende Semeias, ende Nathanael gebroeders, ende Hasabias, ^† Iehiel ende Iosabad, schoncken hen ten Passah, vijf duysent schapen, ende vijf hondert runderen.

† And. Oziel ende Coraba.

B.10

Ende doe dit gheschiedde, stonden de Priesters ende Leuiten, gheheel schoon in harer ordeninghe, ende hadden de ongeheuelde brooden, door de stammen henen:

11

Ende offerden na der ordeninge der Voorgesetteden inden geslachten, den Heere voor den volcke, als het dan inden boecke Mosi geschreuen is:

12

Ende ^e brieden het Paeschlam, ghelijck men dan soude: de danckofferen daerenteghen ende andere, koocten sy in ketelen, potten ende pannen,

e Exod. 12.a.8.

13

Ende settedent doe met goetwillicheydt den volcke voor, ende daer na oock henselues, ende den Pristeren.

14

Want de Priesters offerden het vette, tot dat de tijt verliep: de Leuiten Ia bereydden voor henseluen, ende voor hare broeders den kinderen Aaron.

15

De Sangers nu de kinderen ^f Assaph, stonden in harer ordeninghe, na dien ende als het Dauid verordent hadde: daertoe Assaph, Zacharias ende Iedithun, die vanden Koninck bestellet waren.

f 1.Paral. 26.a.1.

16

Ende ^g de Poortiers ende Deurwachters, stonden by de deuren, ende dat met vlijte, dat gheener niet van synen stande ende dienst en weke: want hare broeders de Leuiten, bereydden voor haer.

g 1.Paral. 27.a.1.

17

Also wert voleyndet, alles wat ten offer des Heeren behoorde.

18

Op dien dach hebben sy het Passah gehouden, ende hebben danckoffer gheoffert, tot den offer des Heren, na den beuele des Konincx Iosie.

19

Also beghinghen heerlicken, de kinderen Israels, die daer op die tijt tegenwoordich waren, het Passah, ende aten de ongheheuelde brooden de seuen daghen lanck.

C.20

Ia alsulck een Passah, is in Israel niet ghehouden worden, vanden tijden des Propheten Samuels.

21

Oock en heeft gheen Koninck alsulck Passah ^h† gehouden, als dit, dat de Koninck Iosias, de Priesters ende Leuiten ⁱ hielden, ende de Ioden, ende alle Israel, van alle dien, die te Ierusalem gheweest zijn.

h† An. begangen

i beghinghen.

22

Inden achtienden Iare des Koninckrijcx Iosie, is dit Passah ghehouden worden.

23

Ende de Koninck Iosias heeft alle syne wercken, met volkomener herten voor den Heere gherichtet,

24

Ende dat om hem beschreuen is in vorighen tijden, ⁺ van dien die ghesondicht hebben, ende Godloos gheweest zijn voor alle volcken, ende die het woordt Gods niet ghesocht en hebben ouer Israel.

+ Iosias gheeft hem inden strijdt met den Koninc in Egypten, sterft, ende wort vanden synen beklaecht.

25

^k Na dese daden alle des Konincx Iosie, tooch Pharao de Koninck Egypti op, ende quam te Charchamis by den Phrath, ende Iosias tooch hem teghen.

k 2.Reg. 23.c.29. 2.Paral. 35.c.20.

26

Doe sandt de Koninck Egypti tot den Iosia, ende liet hem segghen: Wat ^l† hebbe ick met dy te doen, Koninck Iuda?

l† And. Isset datter is, tusschen my ende dy Koninc, etc.

27

Ick ben vanden Heere gesonden niet met dy te strijden: want mynen krijch is ouer den Phrath, treckt haestelick weder te huys.

28

Ende Iosias en woude niet op synen wagen wederkeeren, maer onderstont hem te strijden, ende en hoorde niet den woorde des Propheten, dat hy hem seyde wt den monde Gods,

29

Maer ordineerde eenen strijdt tegen hem, in den velde Mageddo: ende de Vorsten dronghen op den Koninck Iosiam.

D.30

Doe sprack hy tot synen knechten: ^m Voert my wt den strijdt, want ick ben seer verwondet: ende syne dienaers voerden hem snellick wt der spitse henen.

m 1.Reg. 22.d.34.

31

Doe klam hy op den anderen waghen, quam te Ierusalem, ende sterf, ende wert begrauen in zijns vaders graf.

32

Ende inden gantsche Iodischen lande truerden sy om Iosiam, ^n† oock de ^o Voorghesetteden met haren wijuen, beklaechden hem, tot op desen dach: ende sulckes gheschiedde voort ende voort inden gantschen Israel.

n† And. desgelijcx de Propheet Ieremia, beklaechde Iosiam, ende de Regenten met de wijuen, hebbender om ghetreurt tot etc.

o Of, Uoorstanders

33

Dit is gheschreuen inden boeck der gheschiedenissen der Koninghen Iuda, namelicken, alle daden ende wercken Iosie des Konincx, oock syne Konincklicke macht ende heerlicheyt, zijn verstandt in de Wet Gods, ⁺ ende wat hy gedaen heeft, oock dat niet gheschreuen en is in de boecken der Koninghen Israels ende Iuda.

+ Iechonia wort Koninck in zijns vaders stede.

34

^p Ende het volck nam Iechoniam den sone Iosie, ende maeckten hem ten Koninck, aen zijns vaders Iosie stede, doe hy dry ende dertich Iaer oudt was.

p 2.Reg. 23.d.30. 2.Paral. 36.a.1.

35

Ende doe hy dry maenden gheregeert hadde ouer Israel, settede hem de Koninck Egypti van het Rijcke, dat hy te Ierusalem niet regeerde:

36

Ende leyde eene schattinghe op het lant, namelicken, hondert Centener siluers, ende een Centener goudts. ⁺

+ De Koninck Egypti, maket Iehoiakim Koninck, voor Iechonia.

37

Ende de Koninck Egypti, settede ten Koninck aen syne stede, synen broeder Iehoiakim, dat hy Koninck ware ouer Iuda ende Ierusalem,

38

Den Raedt nu des Konincx, met tsamen den

[fol. 2v]

Koninck ende Zaraceles synen broeder, vinck hy, ende voerdese gheuanckelick in Egypten.

39

Vijf ende twintich Iaer oudt was Iehoiakim, doe hy Koninck wert inden lande Iuda ende Ierusalem, ende dede quaet voor den Heere.

E.40

^q Na denseluen tooch op NebucadNezer, de Koninck te Babylonia, bandt hem met ijseren banden, ende voerde hem na Babylonien,

q 2.Reg. 24.a.7.

41

Oock alle vaten, die in den Tempel den Heere ghewijet waren, ende alle kleynodien, nam NebucadNezer, ende voerdese na Babylon, ende ghebruycktese in synen Tempel te Babylonia.

42

Van syner onreynicheyt nu ende Godloosheyt, ende oock synen grouwel, zijn gheschreuen inden boecke der gheschiedenissen der Koningen.

43

Ende aen syne stede wert Koninck, ⁺ Iehoiachim zijn sone: achtien Iaer was hy oudt, doe hy Koninck wert,

+ Iehoiachin wert Koninck in zijns vaders stede.

44

Ende regeerde te Ierusalem, dry maenden ende tien daghen: boos dede hy voor den Heere.

45

Ouer een Iaer, schickede na hem NebucadNezer, ende liet hem na Babylon voeren, met tsamen den gheheylichden vaten des Heeren,

46

Ende maecte ten Koninck aen zijn stede, ouer Iuda ende Ierusalem, ^r Zidekiam synen broeder, die was xxi. Iaer oudt, ⁺ ende elf Iaer regeerde hy.

r 2.Reg. 24.b.17.

+ NebucadNezer maeckt Zidekia ten Koninck.

47

Ende dede oock boos voor den Heere, ^s keerde hem niets aen de woorden, die vanden Prophete Ieremia, tot hem ghesproken werden, wt den beuele des Heeren.

s Ierem. 37.a.2.

48

Ende hoewel hy den Koninck NebucadNezer, eenen eedt ghedaen hadde, werdt hy doch meyneedich ende afuallich van hem: daertoe ouertradt hy oock, alle settinghen ende ordeninghen des Heeren des Gods Israels.

49

Desghelijcken de voorgesetteden ende Ouersten inden volcke des Heeren, deden vele quaets, ende werden Godloos, meer dan de Heydenen, onreyn ende beulect in allerley onreynicheyt ende grouwel: beuleckeden oock ende veronreynichden den Heyligen Tempel des Heeren te Ierusalem.

F.50

^t Ende de God harer vaderen, sandt tot hen syne boden, diese van haren sonden ende boosheden afwendeden ende wederriepen: want hy woude harer gheerne verschoont hebben, omme zijns Heylighen Tabernakels wille.

t 2.Reg. 17.b.13. Ierem. 18.b.11. ende 25.a.5. ende 35.b.15.

51

Sy daerenteghen bespotteden syne boden, ende belacheden dat, dat God door syne Propheten, tot hen sprack.

52

Ende dat dreuen sy so langhe, tot dat de Heere vertoornt wert ouer zijn volck, haers Godloosen wesens haluen, ^u ende dat God ^x† maecte trecken, der Chaldeen Koninghen.

u 2.Reg. 24. 25.

x† And. gheboodt tot den etc.

53

Die sloegen haer ionghe manschap met den sweerde, ⁺ oock in den ommeganck haers heyligen Tempels, ^y ende verschoonden niemandes, noch ionc, noch oudt, noch maechden, noch ionge gesellen:

+ De Chaldeen verwoesten Iuda ende Ierusalem.

y Deute. 28.f.50. 2.Macha. 5.b.13.

54

Maer sy alle, werden den Koninghen der Chaldeen, in hare ghewaldt ghegheuen, oock alle Heylichdom ende ghewijede vaten des Heeren, die deden sy op, ende namen alle schatten des Konincx, ende voerdense henen na Babylonien.

55

^z Het huys dan des Heeren, verbrandden sy, ende alle kostelicke ghebouwete ende heerlicke dinghen verwoesteden ende verscheurden sy,

z 2.Reg. 25.a.9.

56

Wat nu van lieden ouerbleef, ende niet ghedoodet wert, voerden sy na Babylon.

57

Also waren sy gheuanghen ende eygen lieden des Konincx te Babylonia, tot dat sy weder vrij gelaten werden, ende voor henselues regeerden, doe veruullet waren de woorden des Heeren, die ^a hy hen door den mont des Propheten Ieremie toegheseyt hadde,

a Ierem. 25.a.8. ende 29.b.10. ende 35.b.17.

58

Ende tot dat het lant syne vieren gehadt heeft: namelicken, de tijt als het woeste lach, hadde het syne ruste ende vieren, ^b seuen ende tseuentich Iaer.

b Baruc. 6.a.2. Daniel 9.a.2.