Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat ix. Capittel.

1. Een klaghe ouer de ontrouwe ende schalcheyt des volcks, 22. met eener vermaninghe tot kennisse Gods, 24. die aen niemandt, hy zy besneden oft onsneden, de boosheyt onghestraft wil laten.

A.1

OCh, ⁺ dat ick waters ghenoech hadde, in mynen hoofde, ende myne ooghen traenaderen waren, dat ick dach ende nacht beweenen mochte, de verslaghenen in mynen volcke.

+ Een klaghe ouer de ontrouwe des volcks. Iesai. 22.a.4.

2

Och dat ick een herberghe hadde in der woestijne: so woude ick mijn volck verlaten: ende van hen trecken: ^a want het zijn enckel ouerspeelders, ende een ^b wreuelich hoop.

a Ierem. 7.a.9. ende. 23.b.10.

b dat is, moedtwillighe boose.

3

Sy schieten met haren tonghen enckel leughenen ende gheen waerheydt, ende drijuent met ghewelt in den lande, ende gaen van eener boosheydt ter anderen, ende en achten my niet, spreeckt de Heere.

4

Een yegelick behoede hem voor syne vrient, ^c ende en betrouwe ooc synen broeder niet: want een broeder onderdruckt den anderen, ende een vriendt verraedt den anderen.

c Mich. 7.a.2.5. Ierem. 12.a.6. Matth. 10.c.21.

5

Een vriendt ^d tuyschet den anderen, ende en spreeckt niet een woort waer: sy beulijtigen hen daer op, hoe een den anderen bedrieghe, ende het is hen leedt, dat sy het niet ergher maken en konnen.

d Oft, bedrieghet tuyscher wijse,

6

Daer is ^e allenthaluen enckel bedriegerije onder hen, ende voor bedriegerije en willen sy my niet kennen, spreeckt de Heere.

e Of, allenthenen, and. Dyne wooninghe [O Ieremia] is onder den bedriegeren, ende etc.

7

Daeromme spreeckt de Heere Zebaoth also: ^f Siet, ick wilse smelten ende proeuen: want wat sal ick anders doen, ^g† dewijle hem mijn volck so verciert?

f Ierem. 6.c.27. Hesek. 21.c.22.

g† And. der dochter [ofte voor de dochter] mijns volcks?

8

Hare valsche tonghen zijn moordtlicke pijlen: ^h met haren monde spreken sy vriendtlicken tegen den naesten, ⁱ doch in haren herten loeren sy op denseluen.

h Psalm. 28.a.3.

i Psalm. 37.b.12.

9

^k Soude ick nu sulcks aen hen niet te huys soecken, spreeckt de Heere? ende mijn ziele en soude haer niet wreken, aen sulcken volcke, als dit is?

k Ierem. 5.a.9.

B.10

Ick moet op den berghen weenen ende huylen, ende ^l† by den Herders hutten in der woestijne klagen: want sy zijn so gantsch verheeret, dat daer niemandt meer en wandelt, ende men oock gheen vee schreyen en hooret: beyde de voghelen des Hemels ende het vee, is alle henen wech.

l† And. op de lustighe plaetsen der etc.

11

^m Ende ick wil Ierusalem ten steenhoop, ende ter Draken wooninghe maken: ende wil de steden Iuda woest maken, dat daer niemant in woonen en sal.

m Psalm. 79.a.1. Miche. 3.b.12. Ierem. 51.d.37.

12

Wie nu wijs ware, ende liete het hem ter herten gaen, ende verkondichde, wat des Heeren mondt tot hem seyt: Waerom het landt verdoruen ende verheeret wort, als een woestijne, daer niemant en wandelt.

13

Ende de Heere sprack: Daerom dat sy mijn Wet verlaten, die ick hen voor ghegheuen hebbe, ende en hooren myner reden niet, leuen oock niet daer na: ⁿ maer volghen haers herten goetduncken ende Baalim, als hen hare vaders gheleert hebben.

n Deut. 24.b 19. Iosue. 24.d.31.

14

Daerom spreect de Heere Zebaoth, de God Israels also: ^o Siet, ick wil dit volck met alssen spijsen, ende met gallen drencken.

o Ierem. 23.b.13.

15

Ick wilse onder de Heydenen verstroyen, welcke noch sy noch hare vaders en kennen: ende wil het sweerdt achter hen schicken, tot dat het met hen wt zy.

16

So spreeckt de Heere Zebaoth: Besorcht ende bestelt klaechvrouwen, dat sy komen, ende schickt na dien, die het wel konnen, dat sy ons snellicken beklaghen.

17

Dat onse ooghen met tranen loopen, ende onse ooghenleden met water vlieten.

18

Datmen een klaechlick gheschrey hoore te Zion, namelicken also: Och, hoe zijn wy so geheel verstoort, ende te schanden gheworden? wy moeten het landt ruymen, want sy hebben onse wooninghe verstoort.

19

So hoort nu ghy vrouwen des Heeren woort, ende neemt te ooren zijns mondts reden: Leeret uwen dochteren weenen, ende de eene leere den anderen klaghen,

C.20

[Namelicken also:] Den doodt is tot onsen vensteren hier in gheuallen, ende in onse palleysen ghekomen, de kinderen te verworghen op de ^p wijcken, ende de ionghelingen op der straten.

p Of, gassen,

21

So spreeckt de Heere: Segghet, ^q der menschen lichamen sullen ligghen als het mest op den velde, ende als garuen achter den maeyer, die niemandt vergadert.

q Ierem. 7.d.32. ende. 8.b.12.

22

So spreeckt de Heere: Een Wijse en beroeme hem niet syner wijsheydt, ende een Stercke en beroeme hem niet syner sterckheyt, een Rijcke en beroeme hem niet zijns rijckdoms.

23

^r Maer wie hem beroemen wil, die beroeme hem dies, dat hy my wete ende kenne, dat ick de Heere ben, die barmherticheyt, recht ende gherechticheyt, oeffent op Aerden: ^s want sulcks behaecht my, spreeckt de Heere.

r Iesai. 65.b.16. 1.Corint. 1.d.31. 2.Corint. 10.b.17.

s Matth. 9.b.13. ende. 12.a.7.

24

^t Siet, den tijdt koemt, dat ick te huys soecken sal ^u alle, de besnedenen met den onbesnedenen:

t Ierem. 25.b.15.

u Alle op eenen hoope, beyde Ioden ende Heydenen, de eene is so vroom als de ander: de Ioden zijn wel so boos als de Heydenen, na der herten, of sy wel lijflicken besneden zijn.

25

Namelicken: Egypten, Iuda, Edom, de kinderen Ammon: Moab, ende alle die in den plaetsen der woestijne woonen: ^x want alle Heydenen hebben een onbesnedene Voorhuydt, ^y doch het gantsche huys Israel, heeft een onbesneden herte.

x Ierem. 4.a.4. ende. 6.b.10.

y Rom. 2.c.37.