Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xix. Capittel.

1. Uan dry vrijsteden, 4. dootslach sonder voornemen, 8. noch dry ander vrijsteden, 11. ende moetwillighen dootslach, 12. der vooruaderen paelsteenen salmen onuerruckt laten, 15. een ghetuyghe gheen ghetuyghe. 16. een valsch ghetuyghe sal syner valscheyt straffe draghen.

A.1

VVanneer de Heere dijn God de volcken wtgheroeyt heeft, welck lant dy de Heere dijn God gheuen sal dat duse innemest, ende in haren steden ende huysen woonest,

2

^a So saltu dy dry steden wtscheyden inden lande, ⁺ dat dy de Heere dijn God gheuen sal in te nemen.

a Deuter. 4.e.41. Exod. 21.b.13. Num. 35.a.6.b 10 Iosue 20.a.2.

+ Dry vrij steden

3

Ende salt ^b† bequame plaetsen verkiesen, ende de palen dijns lants dat dy de Heere dijn God wtdeylen sal, in dry deelen scheyden: dat daer henen vliede, wie eenen dootslach ghedaen heeft.

b† And. den wech vlijtich toerichten

4

^c Ende dat sal de sake zijn, dat derwaerts vliede, die eenen dootslach ghedaen heeft, dat hy leuendich blijue: ^d wanneer yemant synen naesten slaet, ⁺ niet met opset, ende en heeft te voren gheenen haet op hem ghehadt.

c Exod. 21.b.13. Nume. 35.b.10.

d Nume. 35.c.22. Iosue 20.a.3.

+ Dootslach sonder opset.

[fol. 66r]

5

Maer als yemandt met synen naesten in het wout ghinghe, hout te houwen, ende reyckte de hant met der axe wt, om het hout af te houwen, ende het ijser spronghe af vanden stele, ende treffede synen naesten, dat hy storue: die sal in deser steden een vlieden, dat hy leuendich blijue:

6

Op dat de bloetwreker den dootslagher niet na en iaghe, dewijle zijn herte verhittet is, ende grijpe hem, dewijle den wech so verre is, ende sla hem zijn ziele: so doch gheen oordeel des doots aen hem en is, dewijle hy te voren gheenen haet tot hem ghedraghen en heeft.

7

Daerom ghebiede ick dy, dat du dry steden wtscheydest.

8

^e Ende so de Heere dijn God dyne palen verbreyden sal, ⁺ als hy dynen vaderen ghesworen heeft, ende gheeft dy alle dat lant, dat hy geseyt heeft dynen vaderen te gheuen,

e Gene. 28.b.14. Deutero. 12.c.20.

+ Noch dry ander vrije steden.

9

(So du anders alle dese gheboden houden salt, dat du daer na doest, dat ick dy heden ghebiede, dat du den Heere dynen God lief hebbest, ende in synen weghen wandelst dijn leefdaghe) ^f so saltu noch dry steden doen tot desen dryen:

f Iosue 20.a.7.

B.10

Op dat daer gheen onschuldich bloet in dynen lande vergoten worde, dat dy de Heere dijn God gheeft tot een erue, ende kome bloetschult op dy.

11

^g Wanneer daerenteghen yemant haet draecht teghen synen naesten, ⁺ ende loert op hem, ende maeckt hem ouer hem, ende slaet hem zijn ziele doot, ende vlucht in deser steden eene.

g Nume. 35.c.20. 2.Sam. 24.a.6.

+ Moetwilligen dootslach.

12

So sullen de Oudtsten in syner stadt henen schicken, ende van daer halen laten, ende hem in de handen des bloetwrekers gheuen dat hy sterue.

13

Dijn ooghe en sal syner niet verschoonen, ende salt het onschuldich bloet wt Israel doen, dat het dy wel ga.

14

^h Du en salt dijns naesten lantpalen niet te rugghe drijuen, die de vooruaderen gheset hebben in dynen erfdeele, dat du eruest in den lande dat dy de Heere dijn God ghegheuen heeft in te nemen. ⁺

h Prouer. 22.c.28. Deuter. 27.b.17. Iob 24.a.2.

+ Een ghetuyge geen getuyge.

15

ⁱ Een ghetuyghe alleen, en sal teghen niemanden optreden, ouer eenigher misdaet, oft sonde, het zy welckerley sonde het zy, diemen doen kan: ^k maer in twee ofte dryer ghetuygen mont, sal alle sake bestaen.

i Numer. 35.d.30. Deuter. 17.a.6. Matth. 18.b.16. Ioan. 8.b.17.

k 2.Corint. 13.a.1. Hebr. 10.c.28.

16

Wanneer een ^l wreuelich ghetuyghe teghen yemanden optreedt, ouer hem te betuygen een ouertreedinghe,

l Of, moetwillich, onbeschaemt

17

So sullen die beyde mannen, die een sake met malcanderen hebben, ⁺ voor den Heere, voor den Priesteren ende Richteren staen, die ter seluer tijt zijn sullen.

+ Rechte straffe des valschen getuyghes.

18

^m Ende de Richters sullent wel ⁿ vereysschen: ende wanneer de valsche ghetuyghe een valsch ghetuyghenisse teghen synen broeder ghegheuen heeft,

m Deute. 13.b.14 ende 17.a.4.

n Of, doorgronden, ondersoecken

19

^o So sult ghy hem doen, ghelijck als hy synen broeder dachte te doen, dat du den boosen van dy wech doest:

o Prouer. 19.a.5. Susan. g.62.

C.20

Op dat het de andere hooren, hen vreesen, ende niet meer sulcken boosen stuck voor en nemen te doen onder dy.

21

Dijn ooghe en sal zijnder niet verschoonen: [maer] ^p Ziele om ziele, Ooge om ooge, Tant om tant, Hant om hant, Voet om voet.

p Exod. 21.c.23. Leuit. 24.c.20. Matth. 5.d.38.