Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)
(2009)–Anoniem Deux-Aes bijbel– Auteursrechtelijk beschermd
[Folio b†10r]
| |
Summa der H. Schrift. Een kort begrijp der gantscher heyligher Schriftuere des Ouden ende Nieuwen Testaments.DE Boecken des Ouden Testaments, Ga naar margenoot+ leeren ons dat die God, den welcken Adam, Noe, Ga naar margenoot+ Abraham, ende de andere onse vaderen ghedient hebben, zy alleen de warachtige God, Ga naar margenoot+ die daer almachtich ende eewich is, die om zijns goetheyts wille door zijn woort Hemel ende Aerde, Ga naar margenoot+ ende dat daer in is, Ga naar margenoot+ sienlick ende onsienlick gheschapen heeft, ende door synen H. gheest alle dinck leuendich maect, Ga naar margenoot+ Ga naar margenoot+ Ga naar margenoot+ ende bewaert, van den welcken alle dingen voortkomen, sonder den welcken geen dinck is. Die daer rechtueerdich ende barmhertich is, ende werckt alle dinghen in allen na synen oprechten, rechtueerdigen ende goeden wille, den welcken ten rechte alle creatueren eeren ende aenbidden moeten. Uoort leeren ons de Boecken des Ouden Testaments, Ga naar margenoot+ dat dese selue God, Ga naar margenoot+ Adam den eersten mensche na zijn beelt ende ghelijckenisse gheschapen, ende hem een heere gestelt heeft ouer alle schepselen in het Aertrijck, dwelck Adam door den nijt ende list des Duyuels, den ghebode zijns Scheppers niet ghehoorsaem zijnde, Ga naar margenoot+ heeft door zijn sonde in dese werelt de sonde ghebracht, de welcke sodanich ende so groot is, dat wy, die na den vleesche van hem geboren worden, van natueren kinderen des toorns zijn, Ga naar margenoot+ ende daerom den doot, verdoemenisse, Ga naar margenoot+ den iock ende de moetwillicheyt des Duyuels onderworpen. Maer daer toe meer leeren ons de H. Boecken des Ouden Testaments, Ga naar margenoot+ dat van God den Uader dat gebenedijde zaet Iesus Christus zijn sone ende onse Salichmaker beloeft is geweest tot Adam, Ga naar margenoot+ Abraham, Isaac, Iacob, Dauid, Ga naar margenoot+ ende den anderen vaderen, die welcke van de sonde ende het tyranschap des duyuels verlossen soude alle de gene, Ga naar margenoot+ die met een leuendich gelooue dese beloftenisse geloouen, ende Iesu Christo betrouwen souden: Dese verlossinge van hem, Ga naar margenoot+ ende door hem hopende. Ga naar margenoot+ Ende dese beloftenisse is dickmael in de boecken des Ouden Testaments verhaelt ende vernieut. Maer dewijle dat de beloefde salicheyt ende verlossinge van den vaderen verwacht was, Ga naar margenoot+ door Christum (ouermidts dat de natuere der menschen so hooueerdich ende verdoruen was, Ga naar margenoot+ datse haer niet gheerne voor sondaers wilden bekennen, den welcken de beloefde Salichmaker noodich ware) so is de Wet in steenen tafelen geschreuen, Ga naar margenoot+ Ga naar margenoot+ van God door Mosen ghegheuen gheweest, op dat de menschen daer door de sonde ende boosheyt des menschelicken herten bekennende, Ga naar margenoot+ te vyeriger begeeren souden de toecoemste Christi, Die haer van hare sonden verlossen soude: dwelck de Wet ende de Sacrificien, Ga naar margenoot+ ende Offerhanden des Wets niet en deden. Want sy waren alleen schaduwen ende voorbeelden der warachtigher offerhande Christi, door die welcke alle sonden wtghedaen moesten wesen. Maer door de boecken des Nieuwen Testaments worden wy geleert, Ga naar margenoot+ Ga naar margenoot+ dat Christus de beloefde (die daer is bouen alle dingen God gepresen in der eewicheyt) ende die in be boecken des Ouden Testaments door de Sacrificien voorghebeelt was, dat hy ten eynde van synen Uader gesonden geweest is, in dien tijt, den welcken hy by hemseluen geordineert, Ga naar margenoot+ ende door de Propheten voorseyt hadde, in dien tijt, segge ick, als alle boosheyt oueruloedich was, ende dat hy gesonden zijnde, Ga naar margenoot+ warachtich mensche geworden is, gestoruen, ende van den dooden verresen: niet om yemants goede wercken (want sy alle sondaers waren) maer om dat hy warachtich zijnde, de oueruloedighe rijckdommen zijnder ghenade, die hy beloeft hadde, wtgheuen soude, ende ons na zijn barmherticheyt salich maken. Ga naar margenoot+ In het Nieuwe Testament wort dan klaerlick bewesen, Ga naar margenoot+ dat Iesus Christus het warachtich Lam, ende de warachtighe offerhande der wereldts ghekomen zy, Ga naar margenoot+ op dat hy ons van onsen sonden in zijn bloedt wasschende, Ga naar margenoot+ metten Uader versoenen soude (want hy is onse vrede) ende van de slauernie des Duyuels (den welcken wy sondighende dienden) verlossen soude, ende dat wy tot kinderen Gods, Ga naar margenoot+ door hem aenghenomen, Ga naar margenoot+ ende syne mede erfghenamen worden souden. Ende op dat wy dese sonderlicke ende aldermeeste weldaet Gods tonswaert bekennen souden, Ga naar margenoot+ Ga naar margenoot+ so gheeft hy ons synen heylighen Gheest, wiens vrucht ende gaue is het ghelooue in God ende synen Ghesalfden, Ga naar margenoot+ want sonder den heyligen Gheest (door den welcken wy besegelt worden) wy niet gheloouen en konnen, Ga naar margenoot+ Ga naar margenoot+ dat God de Uader Messiam gesonden heeft, oft dat Iesus zy Christus, want niemant spreeckt (Paulus kan seggen) Heere Iesus, Ga naar margenoot+ dan in den heylighen Gheest: de selue Gheest ghetuycht tot onsen gheest, dat wy kinderen Gods zijn, ende stort wt in onse herten de liefde, Ga naar margenoot+ de welcke Paulus totten Corintheren beschrijft, Ga naar margenoot+ ende de hope, Ga naar margenoot+ de welcke is een seker verwachtinghe des eewigen leuens: Ga naar margenoot+ der welcker hope deselue heylighe Gheest, eenen Godspenninck ende pant is, ende deylt ons oock wt, andere gheestelicke gauen, van de welcke Paulus in den brief totten Galateren schrijft. Door dit betrouwen ende gelooue in Christum (dwelck door de liefde werckt, Ga naar margenoot+ Ga naar margenoot+ ende streckt hem wt door de wercken der liefde den mensche daer toe verweckende) worden wy gherechtueerdicht ende gheheylicht, dat is, Ga naar margenoot+ God de Uader ons Heeren Iesu Christi, die oock onse Uader gheworden is door hem onsen broeder. Ga naar margenoot+ Houdt ons voor rechtueerdighe ende heylighe door zijn genade, te weten, om de verdiensten ende voldoeninge Christi, den welcken alleen dese eere toebehoort, Ga naar margenoot+ niet om eenighe onse verdiensten ofte wercken, Ga naar margenoot+ ons onse sonden tot de verdoemenisse niet toerekenende. So is Christus dan selue gekomen, Ga naar margenoot+ op dat wy door hem geheylicht, ende van onse sonden gesuyuert zijnde, Ga naar margenoot+ synen wille met goeden wercken nauolgende, Ga naar margenoot+ tgene dat vleeschelick is, versaken souden, Ga naar margenoot+ ende vrijlick hem dienen in gerechticheyt ende heylicheyt alle de dagen ons leuens. Ende op dat wy oock door goede wercken (de welcke God bereyt heeft, Ga naar margenoot+ op dat wy in de selue wandelen souden) ons bewijsen souden, tot dese ghenade gheroepen te zijn. Die dese goede wercken niet en heeft, die betuycht, dat hy sodanich gheen ghelooue in Christum en heeft, als hy in ons is eysschende. Tot hem moeten wy gaen, Ga naar margenoot+ ende hem met eenen lustighen moedt volghen, op dat hy ons leere ende volmake, Ga naar margenoot+ want hy is het hooft zijns lichaems, twelck de Gemeynte is, de ghemeynschap der Heyligen, hy is onse Meester, Ga naar margenoot+ saechtmoedich ende ootmoedich van herten, onse voorbeelt, waer af wy leeren moeten onnooselheyt, ghedult, ootmoedicheyt, soberheyt, Ga naar margenoot+ sterckte, verstandicheyt in alle deuchden: ende de op rechte reghel des oprechtigen leuens, hy is oock onse Bisschop, Ga naar margenoot+ ende opperste Priester, de eenige Middelaer tusschen God ende de menschen: die nu ter rechter hant Gods des Uaders sitt, Ga naar margenoot+ ons een Uoorspraker gheworden, biddende voor ons: Ga naar margenoot+ Ga naar margenoot+ De welcke sonder twijffel oock verbidden sal al dat wy oft van hem, oft in synen Naem van den Uader begeeren sullen, so verre als wy begeerende gheloouen, Ga naar margenoot+ dat hijt also doen sal. Want hy heuet also toegeseyt, ende die in Christo zijn, Ga naar margenoot+ die dancken hem altijt voor de weldaden die haer gheschoncken zijn. Als wy dan ghesondicht hebben, Ga naar margenoot+ Ga naar margenoot+ laet ons met leedtschap (waer toe hy ons int beghinsel zijnder Predicacie roept ende verweckt) ende met betrouwen treden tot den Throon der ghenaden, betrouwende, Ga naar margenoot+ dat wy barmherticheyt verweruen sullen, want daerom is hy ghekomen, op dat hy de sondaers, Ga naar margenoot+ door zijn ghenade salich maken soude. Dese Christus Iesus ist, Ga naar margenoot+ de welcke na dat hy den mensche der sonde met den gheest zijns mondts ghedoodt sal hebben, Ga naar margenoot+ in zijn heerlicheyt sitten sal om alle menschen te oordeelen, Ga naar margenoot+ ende sal aller dooder menschen vleesch van den doot verwecken, Ga naar margenoot+ ende eenen yeghelicken in zijn lichaem verghelden, na dat hy ghedaen heeft, het zy goet ofte quaet, Ga naar margenoot+ ende sal spreken totten ghenen die ter rechter hant zijn sullen, die in dese werelt op de toekomende goeden ghewacht hebben: Ga naar margenoot+ Koemt ghy ghebenedijde mijns Uaders, Ga naar margenoot+ besitt het Rijcke, dat v bereyt is van den beghinne des werelts: maer die ter slincker handt staen sullen, sal hy segghen: Gaet van my ghy veruloecte in het eewich vyer, Ga naar margenoot+ dat daer bereyt is den Duyuel ende synen Enghelen, ende dan sal het eynde wesen, als de Sone het Rijcke Gode ende den Uader ouergheuen sal, met den welcken de Heylighen regneren sullen in der eewicheyt. Ende op dat wy dese dinghen bekennen souden, Ga naar margenoot+ Ga naar margenoot+ so zijn alder eerst door de goedtheyt Gods ons door den heylighen Gheest ouergheleuert de heylighe Bibelsche Schrift: Die alle waerheydt in haer volkomelicken besluyt, Ga naar margenoot+ oock betrout de Sleutelen des Rijcx der Hemelen, Ga naar margenoot+ ende oock met hen den dienst des woorts des Heeren, Ga naar margenoot+ ende der Euangelischer predicacie van God inghestelt, ende de Sacramenten: Ga naar margenoot+ De welcke teeckenen ende ghetuyghenissen zijn der goetwillicheyt Gods, ende onser verlossinghe, ende zijn heylighe oeffeninghen der verborghentheden Gods ende der Gemeynten: Op dat wy (segghe ick) bekennen ende gheloouen souden, Ga naar margenoot+ datter maer een warachtich God zy, ende die hy ghesonden heeft Iesum Christum. Ende op dat wy gheloouende hebben dat eewich leuen. Niemandt en kan een ander fondament stellen dan dit, Ga naar margenoot+ ende Paulus wenscht hem eenen vloeck te zijn, Ga naar margenoot+ die een ander ghelooue ende salicheyt verkondighen sal, dan door Iesum Christum, al waert oock een Enghel wt den Hemel. Ga naar margenoot+ Den Heere Iesu Christo, den Koninck ende Uerlosser des werelts, zy met den Uader ende den heylighen Gheest, Eere, Lof ende Prijs in der eewicheyt, Amen. |
|