Dagboek van Gent van 1447 tot 1470. Deel 2

[1485]

Up den V^en dach van lauwe anno LXXXIIII, was by den⁺ hertoghe van Oostenrycke inne ghenomen de stede van Audenaerde, by verraderye ghelevert by Wauter Van Reckem⁽³⁾.

Den VIII^en van wedemaent anno LXXXV, rees eene wapenynghe binnen Ghendt, by toedoene ende upzette van Matthys Pedaert, ende binnen den zelven avende was de clocke ghesleghen ende elc quam met zyn bannieren, ende waeren ghevanghen de hueverdeken, de cnaepe van den corten sweerde, diverssche wethauders ende andere goede mannen⁽⁴⁾.

Den IX^en van der zelver maent anno LXXXV, was de wet⁺ vermaect, Matthys Pedaert wart ghestelt hueverdeken, ende Jan Van der Boven deken van der weverye⁽⁵⁾.

Den XIIII^en van der zelver maent anno LXXXV, waeren onthooft up een schavout, up de Vrindachmaerct, Willem Rym, eerste pencionaris van der kuere, ende Daneel Onredene, burchmeester⁽⁶⁾; Willem Rym, om dat hy uut zyn t'selfs movemente den paix belet hadde tusschen der hertoghe van

+ 1485.

(3) Molinet, D. II, blz. 416-417; O. de La Marche, D. III, blz. 270. - Deze aanteekening staat verkeerdelijk voor deze van 26 November in het Handschrift.

(4) Cronijcke van Jan van den Vivere, uitg. Fr. de Potter, blz. 39; O. de La Marche, D. III, blz. 278.

+ f^o 220 v^o

(5) Na 8 Juni 1485 is Jan van der Boven deken van het wolambacht, Stadsrekeningen 1484-1485, f^o 432 v^o.

(6) Beter: voorschepene der keurbank. Zie in de Biographie Nationale, mijne levensbeschrijving van Onredene.

[p. 260]

Oostenrycke ende den lande van Vlaenderen, ende Daneel, omme dat hy gheconsenteert hadde in 't rechten van eenen blockhuuse ghestelt over de syde van den watere jeghen die van Andweerpen, daer diverssche engienen van der stede gheleit waeren zonder 't consent van den inzetenen van der stede.

Den XVI^en van der zelver maent, anno ut supra, was ontslegen Mer Adryaen Vylain, heere van Reesseghem, ende weder met nieuwen heedt ghemaect capitain van Ghendt ende van den ghendtschen.

Item, up den XVII^en dach der zelver maent, anno ut supra, wart groote beroerte by nachte up de maert, by toedoene van eenen Daem Van Tyelt⁽¹⁾; ja zo groot ende zulck gheschil omme elc anderen up te smytenne, overmids dat mynheere van Reesseghem ghevanghen was van Mathys Pedaert, zoe verre dat voor de noene waeren diverssche scepenen van der eerster banck ende andere ghevanghenen ontsleghen⁽²⁾, ende wart aldoe gheordonneert dat niement meer dan een jaer officie hebben zoude ende VI jaer wepelen. Dat ghedaen, naer veele differenten die alle gheaccordeert, waeren de bannieren ghelicht ende van der maert ghescheeden.

Tsanderdaechs daer naer, den XVIII^en in wedemaent, trocken diverssche heeren by den hertoghe van Oostenrycke om te tracterenne van paeyse, de welcke wel ontfanghen waeren.

Den XXII^en van wedemaent vant hem de eertshertoghen van Oostenrycke binnen Brugghe, ende daer wart bestant ghemaect van XII daghen, ende daer wart de heer van Gruuthuuse ghevanghen met meer andere⁽³⁾.

Item, ten zelven daeghe wart de voorscrevene hertoghe van Oostenrycke ontfaen binnen Brugghe, present den staeten

(1) Zie De But, blz. 702; wij vinden in 1493-1494 eenen Daam van Tiel, als bevelhebber van Maximiliaan, tijdens de onlusten in Friesland.

(2) Vgl. Jan van den Vivere, blz. 40; nageschreven door Despars, D. IV, blz. 259.

(3) 't Boeck, blz. 75; O. de La Marche, D. III, blz. 276; De But, blz. 638.

[p. 261]

's lans ende bezwoer 't lant te regierene als mambour, regent, vader ende vooght van hertoghe Philips, zynen soone.

Item, up Sente Loys dach, wart binnen Ghendt, by de voorscrevene ghecommitteerde van Brugghe, by collacien vertoocht, zeker tractaet van payse, ende by overeendraeghene van den III Leden 's lans van Vlaenderen wart den paeys gheaccordeert naer 't uutwysene ende verclaers van den capittele daer af verclarende.

Item, up Onser Vrauwen dach, in hoeymaent in 't zelve jaer, wart den paeys ghepublieert, uutgheropen ende vercondicht te Ghendt, tusschen den voorscreven hertoghe van Oostenrycke ende den lande van Vlaenderen, metghaeders alle d'andere landen daer inne begrepen, ende daer uutghesteken eeneghe heeren ende persoonen in 't particuliere.

Item, den VII^en van hoeymaent anno LXXXV, dede de voorscrevene hertoghe zyne entrée binnen Ghendt. met groote macht van edelen ender andere volck van wapenen te paerde ende te voet, ende jeghen hem track hertoghe Philips, zyn soone, gheselscipt met den heere van Ravestain, de bastaert van Borgoingnen ende oock de drye Staeten 's lans⁽¹⁾.

Item, tsanderdaechs daer naer, track de voorscrevene hertoghe van Oostrycke, met zynen voorscreven soone, [van] sente Pieters [te] sente Jans ende daer naer up 't Hoochuus, up de Vrindachmaert, ende beswoer in alle drye de plaetsen princelic vooght ende mambour te zyne tslants van Vlaenderen, van hertoghe Philips zynen soone, ende insghelycx wart hem trouwe ende hulde ghezwooren van der wet ende der ghemeente deser stede, ende Mathys Pedaert rudder ghesleghen⁽²⁾; ende waeren aldoe uut den paeyse ghesteken de heere van Romont, de heere van der Gruuthuuse, de heere van den Vere ende zes persoonen van Ghendt, Louys Van Massemen, Jacop

(1) Molinet, D. II, blz. 449; O. de La Marche, D. III, blz. 280.

(2) De But, blz. 642; Jan van den Vivere, blz. 41; Despars, D. IV, blz. 268; zie in de Biographie Nationale mijne levensbeschrijving van Pehaert.

[p. 262]

Heyman, Jasper Heyman, Jan Van Coppenhole, Gillis Van den Broucke ende Justaes Schietcatte⁽¹⁾, ende noch acht persoonen van Brugghe ende van Ypere.

⁺ Den XI^en van hoeymaent anno LXXXV, Mathys Pedaert dede by eenen trompette publieren ende roupen, dat elck commen zoude te hulpen van heere ende wette, vercondeghen dat de gensdarme de ghevanghenesse van den tChaselette upsmyten wilden ende daer uuthalen de ghevanghenen huerlieder compaynge, die omme huerlieder rudesse ende overdaet diese up d'inzetenne van der stede ghedaen hadden, aldaer ghevanghen laghen, daer uut dat ten een huere rees eene dangereuse wapenynghe die noeynt man en ghebeet, want de inzetenne van Ghendt trocken elc onder zyne banniere ter Vriendachmaert, ende de heere ende wet dropen heymelic van der maert, teeckenende hemlieden met Sente Andries cruuse, vonden hemlieden in den Wal by den hertoghe van Oostryck. De inzetenne beseffende dat heer ende wet hemlieden begheven ende bedroghen hadden, vertrocken van der Vriendachmaert tot up sente Veerle plaetse, daer zy hemlieden hilden al den nacht, de passage aldaer bewarende met volcke ende engienen, ende 's anderdaechs 's morghens waren uuter wapene ghedaen ghaen, zegghende dat men niement mesdoen en zoude⁽²⁾.

Item, omme welcke voorscrevene wapenynghe, up den XV^en van der zelver maent, warter zeven verwyst met eenen vonnesse ende onthooft op sente Veerle plaetse up een schavaut, te wetene, Jan Goethals, Ghyselbrecht Aelterman, Vincent De Ruddere, Willem De Boo, Olivier Hoste, Lossche Loey ende Lievin Deynoot, Victoors zoone⁽³⁾.

Up den XXII^en dach der voorscrevene maent anno LXXXV,

(1) Zie hunne namen in de akte van 23 Juni 1485, bij Despars, D. IV, blz. 262. Over den overdeken Schietcatte, zie aldaar blz. 250; De But, blz. 630.

+ f^o 221 r^o

(2) Over het oproer van 11 Juli 1485, zie Molinet, D. II, blz. 451; O. de La Marche, D. III, blz. 282; De But, 643-644.

(3) Molinet, D. II, blz. 455; O. de La Marche, D. III, blz. 284.

[p. 263]

was in den Wal te Ghendt ghedaen den voetval van der laetster wapenynghe ende ghestelt de stede in den staet ende naer uutwysen van den paeyse van Ghavere, uutghedaen in eeneghe poeynten, ende dat ghedaen zynde, quam de hertoghe van Oostrycke t'Scepenhuus ende maecte VIII kiesers van zynen halven, die terstont de wet vermaecten, ende verclaerde dat die wet dienen soude tot van alfoughst naestcommende over een jaer⁽¹⁾.

Den XXIIII^en van der voorscrevene maent, anno ut supra, was een groot ghevecht tusschen den Henewiers⁽²⁾ over een syde ende den Duutschen over anderen, beede incommen metten hertoghe van Oostrycke, daer een groot deel van Heynewiers bleven, eeneghe verdroncken, andere doot, ende 't surpluus liep wech, ende ghebuerde up de Langhe Steendam, an de Hauten Brugghe t'Sente Baefs.

(1) Gachard, Documents Inédits, D. II, blz. 142; Diegerick, Inventaire d'Ypres, D. IV, blz. 112; Molinet, D. II, blz. 458.

(2) Henewiers, Henegouwers.