CARAN-conferentiebundel 6. Neerlandistiek in een meertalige Caribische context, met bijzondere aandacht voor vreemdetaalbenadering

[p. 229]

Verslag CARAN-conferentie 2021

Op de eerste en de derde dag van deze conferentie kwamen voornamelijk die onderwerpen aan de orde die te maken hadden met het centrale thema van de bijeenkomst. Op de tweede dag ging de aandacht naar de Nederlandse en Caribische literatuur.

Op 9 december volgde na de officiële opening van de conferentie en het welkomstwoord, de toespraak van rector magnificus van de universiteit van Curaçao, dr. Francis de Lanoy. Vervolgens richtte de decaan van de Algemene Faculteit drs. Adrienne Fernandes het woord tot alle aanwezigen.

De allereerste lezing van die dag had als onderwerp het ‘Nederlands in het hoger onderwijs op de Caribische eilanden’. Er werd door de sprekers onder andere uitgeweid over de bachelor- en masterlerarenopleiding Nederlands op de UoC. Het auteursteam van de lezing bestond uit enkele docenten van de Algemene Faculteit van de University of Curaçao te weten: Elisabeth Echteld, Adrienne Fernandes, Madeleine van den Berg, Lisette Agatha en Bernadette Bérénos.

Vervolgens deden Eric Mijts en Veronika Wenzel verslag van de resultaten van hun onderzoek naar zelfinschatting van eerstejaarsstudenten van het Academic Foundation Year aan de Universiteit van Aruba. Uit het onderzoek kwam naar voren dat er significante verschillen bestaan voor wat de inschatting betreft van studenten in verband met hun competenties in de talen Papiamento, Nederlands, Engels en Spaans. Een tweede onderzoek gaf tevens inzicht in het zelfvertrouwen dat studenten hebben of missen in hun eigen taalvaardigheid Nederlands.

Na de pauze gaven twee andere medewerkers van de Algemene Faculteit, Ria Severing-Halman en Ronald Severing een voordracht over het meertalig leren van de talen Papiaments en Nederlands. Ronald gaf eerst de historische ontwikkeling weer van het naast elkaar leren van deze twee talen. Vervolgens vertelde Ria over recent onderzoek naar het leren van het Papiaments en het Nederlands op Curaçao. Het betrof onderzoek naar de tekstkwaliteit van kinderen waarbij naar coherentie en cohesie in narratieve monologen werd gekeken. Ten slotte werd tijdens deze lezing stilgestaan bij het taalleren in de toekomst.

Jenneke Oosterhof besprak de diversiteit en inclusiviteit in het curriculum. Van haar vernam het gehoor dat de University of Minnesota met steun van de overheid een project lanceerde met als doel een serie modules voor het talenonderwijs te ontwikkelen waarin verschillende maatschappelijke vraagstukken centraal staan. Jenneke is verantwoordelijk voor de modules Nederlands als vreemde taal.

[p. 230]

Daarna volgde de lezing van Usha Balesar van de Anton de Kom Universiteit in Suriname. Zij deed uit de doeken wat een taalwet in een veeltalig land als Suriname inhoudt. Zo moeten alle moedertalen worden beschermd en moet er beleid worden geformuleerd ten aanzien van talen die nu nog op bescheiden schaal worden gebruikt, maar die in de toekomst van groter belang kunnen worden.

Aan het einde van de eerste conferentiedag bespraken Esther Stroucken en Merlynne Williams uit Aruba ook namens de medeauteurs Roy Croes en Karin Werleman, aan de hand van voorbeelden het testen van meertaligheid. Het betrof het ontwerpen van de MOOC-diagnostische meertalige toets.

In de avonduren kwamen op de eerste dag de conferentiegangers bij elkaar voor een culturele avond in ‘Het Curaçaosch Museum’. Na een lezing van Michael Newton over ‘Gebouwd erfgoed op Curaçao’ waarbij de spreker het gezelschap via een virtuele tour rondleidde in historisch Willemstad, werden de aanwezigen daarna meegevoerd in de verrassende wereld van de klassieke Curaçaose muziek. Het muziekgezelschap bestond uit: Ilja de Bell-Huang (piano), Judy Sprock (kuarta en fluit), Rogier Strijbis (viool) en Charaima Perozo (zang). Het swingende optreden van de dansgroep voor cultuur en folklore, Futuro Memoria di Kòrsou, gaf de avond een extra feestelijk tintje.

De tweede conferentiedag stond in het teken van de fascinerende wereld van de Nederlandse en Caribische literatuur. Er waren weer diverse interessante lezingen en workshops.

Hilde Neus beet het spits af met de lezing ‘Surinaamse fictie als burgerschapsinstrument: Astrid H. Roemer’. Zij presenteerde hoe burgerschapsonderwijs aan de hand van literatuurfragmenten van eigen bodem (bijvoorbeeld van Astrid Roemer) kan dienen tot het vormen van betere burgers.

Claudia Zeller had het in haar voordracht over Bureaucratie in de recente Nederlandtalige literatuur. Daarna volgde voor de pauze de online-presentatie van Ryanne Keltjens over de Caribische Digitale Bibliotheek van de Nederlands Letteren (DBNL). Zij hield deze presentatie mede namens Sarah Fierens. Het werd duidelijk dat literaire teksten in het Papiamentu ook worden opgenomen in de digitale DBNL-collecties.

Via een onlineverbinding ging Karlijn Waterman van de Nederlandse Taalunie na de pauze in op de rol van de Taalunie die al ruim veertig jaar de belangen van het Nederlands zowel in het moedertaalgebied als in het buitenland behartigt. Karlijn bracht onder meer naar voren

[p. 231]

dat er mogelijkheden bestaan om projecten in te dienen bij de Taalunie. Via projecten voor het onderwijs en via onderzoek kan het gebruik van het Nederlands immers worden gestimuleerd.

Michiel van Kempen, de volgende spreker, gaf de verwikkelingen en perikelen weer in verband met de toekenning van de Prijs der Nederlandse Letteren aan Astrid Roemer. De uitreiking van de prijs werd afgelast. Dit omdat Roemer opzien baarde met de lof die zij op Facebook en Twitter uitsprak voor de veroordeelde oud-legerleider en ex-president, Desi Bouterse.

Vervolgens vertelde Martijn Nicolaas online het een en ander over de website literatuurgeschiedenis.org. Een website die de leraren Nederlands een inhoudelijke basis en didactiek biedt om literatuurgeschiedenisonderwijs op een moderne manier te brengen.

Natuurlijk kon een lezing over Frank Martinus Arion niet ontbreken op de conferentie.

In haar verhelderende voordracht gaf Mineke de Vries de zoektocht naar taal en identiteit van Frank Martinus voortreffelijk weer.

De tweede dag werd besloten met de workshop 21 - digitaal vertaal-portfolio. In deze workshop bespraken Twan Zegers en Claudia Zeller aan de hand van een aantal casestudies de toepassingsmogelijkheden van 21 in de context van de internationale neerlandistiek. 21' is een praktijk- en taakgericht vertaalonderwijsproject dat tot stand kwam met steun van de Taalunie. Het doel van het project is om beginnende vertalers en auteurs een podium te bieden waarop ze hun werk aan anderen kunnen presenteren.

In de avonduren was er een bijeenkomst bij de Vertegenwoordiger van Nederland, gehuisvest in het toenmalige geboortehuis van de verzetsheld George Maduro. Na een toespraak van de Waarnemend Vertegenwoordiger, gaf Ronald Severing een uiteenzetting over de rol en de praktijk van het Nederlands op Curaçao. De conferentie-deelnemers konden hierna genieten van de happy hour die door de gastvrouw, Hilde Nefs, werd aangeboden. Daarna werd in groepjes het geboortehuis van de verzetsheld George Maduro bezichtigd.

Op zaterdag, de laatste dag van de conferentie, waren er ook studenten en leerkrachten Nederlands van diverse scholen aanwezig. Ook uit Aruba waren er een aantal studenten.

De dag begon met een interview van Bernadette Heiligers. Het interview werd afgenomen door Jeroen Heuvel. Het onderwerp was: Schrijven in het Nederlands vanuit een niet-Nederlands perspectief en een niet-Nederlandse achtergrond en moedertaal. Het interview werd gehouden naar aanleiding van de tweede roman van Bernadette, Van zover gekomen.

[p. 232]

Het programma werd vervolgd met de lezing: Validering van een academische taalvaardigheidstoets in de Surinaamse context. Widya Matawlie, Suzanne Pelgrim, (Universiteit van Suriname) en Lieve de Wachter (KU Leuven) vertelden mede namens Jordi Heeren (KU Leuven) over een academische Belgische taaltoets die werd ingezet om eerstejaarsstudenten te testen op hun academische taalvaardigheid. Wil de test in de toekomst verder nog worden gebruikt dan is optimalisatie van deze test binnen de Surinaamse context eerst nodig.

In zijn tweede lezing tijdens deze conferentie wees Eric Mijts op de geërfde koloniale benadering van het huidige taalbeleid. Dat taalbeleid geeft voorrang aan het Nederlands. Eric pleitte voor een dekoloniale benadering van taalbeleid in het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden.

Sita Doerga Misier-Patadien betoogde in haar lezing Het Sarnámi als hulptaal in de onderbouw van het Nederlandstalig basisonderwijs in Suriname, dat in Suriname het talige roer omgegooid moet worden, wil het onderwijs in het Nederlands een betere kans van slagen krijgen. Dit noopt tot accommodatie van het Sarnámi in het onderwijs op een didactisch en pedagogische verantwoorde wijze.

Marianne de Visser-Lemstra hield een lezing over Tweetalig Onderwijs (tto), meertaligheid en NVT. Zij vertelde onder andere hoe de begeleiding verliep van het Schakel College op Aruba dat zij in de transitie naar een tto-school begeleidt.

De allerlaatste lezing van de zesde CARAN-conferentie werd verzorgd door Veronika Wenzel en Vanessa Scholing-Pietersz.

Al met al kan gesteld worden dat de zesde CARAN-conferentie een succes was. Er zijn veel ideeën opgedaan. Over twee jaar, in 2023, hopen we elkaar weer te zien, en dan op Aruba.