Bzzlletin. Jaargang 20

[p. 61]

Harry Bannink
Het Collectief en de muziek

Eerlijkheidshalve moet ik bekennen dat ik niet precies weet wanneer ik voor het eerst in contact ben gekomen met het Schrijverscollectief. Ik zou natuurlijk kunnen informeren, maar een lichte gemakzucht is mij niet vreemd. Laten we maar uitgaan van ergens in 1969-1970: daaromtrent. Vaag herinner ik mij een bijeenkomst met heel veel mensen, voorgezeten door Frans Boelen. Ook zie ik ergens op de achtergrond Joop Koopman en het zou me niet verbazen als hij de uiteindelijke initiatiefnemer van het geheel was. Zoals ik al zei: heel veel mensen - allemaal schrijvers en schrijfsters -, ik had er nog nooit zoveel bij elkaar gezien. Het grootste gedeelte viel af, een kleine groep bleef over. Zo zal het allemaal begonnen zijn.

Regelmatig werd ik uitgenodigd om met deze groep mee te denken. De bijeenkomsten werden vergaderingen genoemd, een woord dat nogal in een verdacht, bedenkelijk daglicht staat. Welnu: ik kan elk bedrijf onze stijl van vergaderen ten sterkste aanbevelen. Absoluut hoogtepunt was altijd het voorlezen door de schrijvers uit eigen werk. Meest geniale voorlezer is volgens mij Jan Riem, een wat stille en bedeesde man die altijd wat aarzelend begint en binnen luttele seconden de lachers op zijn hand heeft. En gelooft u mij, niets is moeilijker dan te midden van professionele collega's dit te bereiken. Laat Willem van Hanegem een voetbalwedstrijd analyseren en u begrijpt wat ik bedoel. Jan Riem was ook de maker van de onsterfelijke versregel ‘Wat hipt daar en wat tript daar’ en hij is na mij de man die het minst aan het woord is tijdens zo'n vergadersessie. Met Ries Moonen heb ik gemeen dat we de samenkomst altijd met rode, betraande ogen verlaten: we zijn allebei niet-rokers.

Van Ries herinner ik me een scène gespeeld door Leen Jongewaard en Lou Landré in het programma Dat ik dit nog mag meemaken, doelgroep 60+. Leen Jongewaard die een platenwinkel binnenstapt om een pianoconcert van Mozart (KV 491 in Es) te kopen, met de bedoeling dat die muziek tijdens zijn begrafenis ten gehore gebracht zal worden. Hij nodigt en passant de platenhandelaar uit om hierbij aanwezig te zijn. Meesterlijk.

Harry Bannink, foto: Monique Hamer

Fetze Pijlman was de laatste die toetrad tot de eredivisie van het Collectief. Zijn mooie miniaturen zette ik graag op muziek en zijn aanbeveling om naar Toscane te reizen volgde ik

[p. 62]

maar al te graag op. Karel Eykman ontmoette ik in 1958 tijdens een lustrum van het Delftse Studenten Corps, waarvoor ik samen met Alexander Pola een musical had geschreven. Op een Delfts caféterras hebben we een hele tijd met elkaar gesproken. Naar aanleiding van die ontmoeting schreef Karel me een brief die ik heb vergeten te beantwoorden. Nu schrijf en beantwoord ik zelden brieven, maak ze soms helemaal niet open, kortom: niet zo'n aardig trekje van ondergetekende. Ik heb wel eens het gevoel dat Karel me dat nog steeds kwalijk neemt. Maar ik heb me na twintig jaar trachten te revancheren in de manier waarop ik zijn teksten muzikaal heb ingevuld. En die teksten zijn zo mooi:

Mooier dan mooie kastelen met twaalf etages
Mooier dan mooie dames in etalages
Mooier dan een goudbehang met lampjes erbij
Mooier dan zonsondergang op een schilderij

Is toch wel die kamer
Die kamer van Elisabeth
Zo eentje heb je nooit gezien
Behalve die van jezelf misschien.

Met Hans Dorrestijn kwam voor het eerst het fenomeen faeces en schuttingwoorden in mijn muzikale leven. Hier kwam iemand met iets dat precies beantwoordde aan wat ik ergens onbewust wilde. Ik zal proberen wat duidelijker te zijn.

In mijn jonge jaren bezocht ik in mijn geboorteplaats Enschede regelmatig in de Paasperiode de Matthäus-Passion. Tijdens zo'n uitvoering dwaalden mijn gedachten wel eens af, ik keek wat naar de mensen om me heen en dacht dan: wat zou het enig zijn wanneer nu één van de solisten iets ondeugends deed of zei, of een kittig danspasje deed. Een beetje choqueren. Dus toen Hans voor de Stratemakeropzee-show zijn ‘Poep en Pies-Menuet’ schreef, voelde ik onmiddellijk wat er moest gebeuren:

Het werd stijlvol gezongen door het trio Wieteke van Dort, Aart Staartjes en Joost Prinsen.

Willem Wilmink kwam even later met zijn ‘Hondedrollenlied’, kortom, het kon niet meer stuk. Nu we het toch over Willem hebben, die is ook afkomstig uit Enschede. Door hem ben ik meer van deze stad te weten gekomen dan tijdens de periode dat ik er gewoond heb. Hij is zeer belezen, weet veel van architectuur, is evenals ik zeer gesteld op het Britse voetbal en allergisch voor telefoon. Zijn teksten behoeven geen nader commentaar en een paar van zijn liedjes mogen zo bij mijn begrafenis/crematie (doorstrepen naar keuze) gespeeld/gezongen worden.

Nu ik 61 jaar ben geworden, begin ik wat minder frequent op een vergadering te verschijnen. Het voordeel van deze leeftijd is namelijk dat je af en toe kunt zeggen: ‘Heren, ik word nu een dagje ouder, ik ben een beetje moe, ik wou vanavond maar eens verstek laten gaan’ (zie Hans Dorrestijn: Lied van de aftakeling en de rust die daar van uitgaat).

Vanaf deze plaats zou ik dan ook willen voorstellen de vergaderingen op een zondagochtend te doen plaatsvinden, gevolgd door een stevige brunch/lunch. Heren, wilt u dit eens overwegen?