Bzzlletin. Jaargang 19

[p. 3]

Margreet Dolman
Gerard Reve kan zelfdoding voorkomen

Voor de Mens & Gevoelens-prijs 1989, een van de belangrijkste onderscheidingen van het afgelopen jaar, was een groot aantal mensen uit diverse richtingen genomineerd, o.a. Renate Rubinstein, Gert Jan Theunissen, Gerard Reve, Martin van Amerongen, Hanneke Groenteman en Ella Fitzgerald.

De jury, Dammie van Geest en ondergetekende, besloot, na niet al te lang wikken en wegen, de prijs (een bedrag van duizend gulden een abonnement voor het leven op Mens & Gevoelens, maar vooral de eer), toe te kennen aan Gerard Reve omdat hij, volgens het juryrapport, ‘zeer oorspronkelijke, gevoelige en prachtige boeken schrijft, nooit aan stromingen heeft meegedaan en altijd, hoe omstreden ook, tegen de heersende mode is ingegaan.’

Margreet Dolman, foto: KIPPA

Ik ben nog steeds blij dat Gerard Reve deze tot dan toe onbekende prijs (het was de eerste keer dat hij uitgereikt werd) toegekend is en dat hij de prijs bovendien aanvaard heeft. In zijn dankbrief schrijft hij o.a.: ‘(...) Maar nu uw jury (van de Mens & Gevoelens Prijs) besloten heeft mij voornoemde prijs toe te kennen, ja, nu besef ik dat het een zeer goede Prijs is, wat ik tevoren niet wist, want hij was mij onbekend. Ik voel mij vereerd, als eerste deze uitstekende Prijs te mogen aanvaarden en ontvangen.’

Weet u dat ik gewoon verlegen werd van deze, met de hand geschreven, brief? Een echte brief van de man die ik al sinds de Tweede Wereldoorlog bewonder. Niet alleen vanwege zijn schitterende boeken maar ook vanwege zijn imponerende tv-optredens, o.a. in Zo is het toevallig ook nog 's een keer en in de Grote Gerard Reve Show onder de bezielende regie van Rob Touber, die betrekkelijk kort na de uitzending kwam te overlijden. Uit diens tv-optredens bleek niet alleen dat Gerard Reve erg televisiegeniek is maar ook hoe een groot toneelspeler in hem schuilgaat. Ik ben er van overtuigd dat hij een groot akteur had kunnen worden, groter dan Albert van Dalsum, groter dan Esther de Boer van Rijk en groter dan Han Bentz van den Berg, om onze grootste, niet meer levende, akteurs te noemen.

Maar Gerard Reve wilde geen akteur worden, hij vond dat hij zich moest beperken tot het schrijven. Dat is aan de ene kant heerlijk, zo'n beperking, maar aan de andere kant toch ook wel ontstellend jammer. Iemand die zo veelzijdig is en zich dan toch jaar in jaar uit blijft beperken. Volgens mij had hij ook een groot conferencier kunnen worden, groter dan Wim Kan, groter dan Freek de Jonge, groter dan Louis Davids.

Gerard Reve kan heel veel maar wil het liefste schrijven. Hij had ook een uitstekende tv-presentator kunnen worden. Groter dan Koos Postema, groter dan Jos Brink en groter dan Hans Joachim Kuhlenkampf.

Hij kan het maar hij wil het niet. Dat vind ik nou zo jammer want Gerard Reve is een van de weinige kunstenaars die met het klimmen

[p. 4]

der jaren volledig intakt gebleven is. Hij blijft goed schrijven, hij blijft bijzonder geestig, en blijft veelzijdig.

Ik meen ook te weten dat veel mensen begrip en troost uit hem putten. Als hij, Gerard Reve, elke dag een minuut of vijf het Nederlandse volk via de televisie mocht toespreken, zou het aantal gevallen van zelfdoding sterk afnemen, daar ben ik van overtuigd.

In veel gevallen pleegt men namelijk zelfdoding niet vanwege depressiviteit maar vanwege de saaie, onechte, niets met het leven te maken hebbende programma's op de televisie. Het is niet voor niets dat in tijden van Zo is het toevallig ook nog 's een keer, waar Gerard Reve een prominente rol in speelde, veel meer mensen dolgraag wilden blijven leven. Maar Gerard Reve komt zelden op de tv omdat men bij de omroepen bang is voor zijn totale onafhankelijkheid. Jammer, want daardoor zal het aantal stuurloze mensen in Nederland blijven stijgen.

Mag ik eindigen met een gedicht dat ik speciaal voor deze uitgave heb gemaakt en dat heel juist beschrijft welke plaats Gerard Reve in mijn leven inneemt.

Ik geloof niet in God,
voel dat niet als gemis,
toch ben ik erg blij,
dat Gerard Reve er is.