Bzzlletin. Jaargang 18

[p. 77]

Tim Krabbé
Droit de Réponse (2)

Nico, bij mij als winnaar van de Ronde van Landsmeer 1978 ben je aan het juiste adres. Ik moet me in diezelfde sporthal verkleed hebben, en die heerlijke wielerkleedkamergeur van Midalgan en andere beenbalsems hebben opgesnoven. Ik herinner me zelfs hoe er schuin door de gymzaal een loper was gelegd opdat wij met onze koersschoentjes, met die ijzeren plaatjes eronder, het linoleum niet zouden beschadigen. Jazeker, ik zou volkomen gelukkig zijn als ik daar weer even in die geur mocht zitten en de alleen met verliefdheid vergelijkbare spanning van de aanstaande wedstrijd mocht voelen.

Ik moet eerlijk zijn en er bij zeggen dat mijn winnende Ronde van Landsmeer slechts de lüfhebberskoers was. Maar voor mij was het een grote gebeurtenis; van de paar honderd officiële koersen die ik in acht jaar in Nederland reed, won ik er slechts acht. Wat ben ik toch blij dat ik al die jaren een wielerdagboek heb bijgehouden, want nu kan ik mijn eigen wedstrijdverslag nalezen.

Mijn Ronde van Landsmeer werd verreden op zaterdag 26 augustus 1978, op een straatsteentjesparkoers in het dorp zelf, met twee lange rechte einden van zo'n 600 meter, en twee korte van 100. Afstand 50 kilometer, zeventig deelnemers. Ik reed al dagen slecht, trainde zonder zin, had me onderweg op de fiets van Amsterdam naar Landsmeer ‘machteloos en zweterig’ gevoeld. Het startschot was nog niet gelost, of ik vloog. Ik reed meteen van voren. In de eerste premieserie won ik achter de demarranten Duin en Van der Lans de derde premie. Ik bleef even achter ze hangen maar kwam er dankzij de steun van De Vos die mij inhaalde toch bij. Ons kopgroepje van vier groeide in de volgende ronden snel aan tot een beslissende ontsnapping met twaalf man waar verder onder anderen Degeling, Peetoom, Korver, Wassenburg en Bakhuizen bijwaren.

Van alles wat ik in wielrennen heb meegemaakt schonk deel uitmaken van een beslissende kopgroep het meeste geluk. Méér dan winnen. Winnen is verrukkelijk, maar er schuilt ook een paradox in. Want ineens is niet meer zeker dat je niet een tijger tussen poezen was en dat wat je verricht hebt dus geen enkele waarde had. In een beslissende kopgroep zitten daarentegen was een erkenning voor je hele oeuvre, je uitgereikt door je gelijken. Je had je kracht getoond, je koersinzicht, je hoorde bij de Mannen. Iedere ronde in een beslissende kopgroep is een ereronde. Ik heb dat gevoel eens door Poulidor horen omschrijven. Het jaar nadat hij gestopt was volgde hij als celebrity een bergetappe in de Tour waarin vele uren lang een kopgroep van veertien man, met alle groten erin, vooruit had gereden. Poulidor had het toen niet over winnen, niet over afzien, niet over de Tours die hij nooit had gewonnen, nee, hij had het over de bewondering waarmee hij het publiek had zien kijken naar die veertien en die hem had doen verlangen daar nog bij te mogen horen.

In mijn kopgroep in Landsmeer was ik, samen met Wassenburg, Duin en De Vos, de favoriet voor de eindsprint. Uit mijn dagboek blijkt dat ik het gewiekster aanpakte dan ik zou hebben gedacht. De finish was halverwege een van de lange einden. Dat betekende dat de eigenlijke sprint aan de achterkant van het parkoers zou worden

[p. 78]

uitgevochten. Wie aan een goed wiel als tweede de laatste twee bochten doorkwam zou nauwelijks meer te kloppen zijn.

Bij de laatste premiesprint ging Duin, een sprinter van het type tempobeul, op kop die twee bochten door. Ik zat aan zijn wiel. Duin won de eerste premie, ik de tweede. Ik had makkelijk langs hem kunnen gaan, maar dat deed ik niet om hem niet te waarschuwen. Als hij geloofde dat zijn taktiek goed was, dan was er een kans dat hij ook de eindsprint zou aantrekken.

Duin trapte erin: ook in de laatste ronde nam hij aan de achterkant van het parkoers de kop. Het beslissende moment in de hele koers was nu het gevecht om daar aan zijn wiel te komen. Na enig gewring en geduw met Degeling won ik dat gevecht. Dat dat geaccepteerd werd, dat ik, begonnen als buitenbeentje, toch de wetten van het wielermilieu had leren kennen en wist hoever je kon gaan met die schoudergevechten en dreigingen tot snijden, was een triomfje op zich. Het duel met Degeling kostte me wel een paar meter en Duin was even los maar al op het korte eind kwam ik terug aan zijn wiel en vanuit de laatste bocht ging ik hem makkelijk voorbij. Degeling bedreigde me nog even, maar ik hield hem een halve lengte achter me.

Maar nu, acht jaar nadat ik mijn laatste officiële koers reed, is het geluksgevoel, het gevoel dat ik in wielrennen thuis was, niet meer verbonden met winnen of kopgroepen. Nu is het een gevoel geworden dat ik me uit heel andere sportwedstrijden herinner: voetbalwedstrijden op het landje toen ik 10 was. Dan stond het 13-8 en eigenlijk was het te donker en moest je naar huis, maar je bleef maar doorvoetballen of het eeuwig zou duren.

Dat toverachtige gevoel vond ik de laatste jaren vooral terug in schaatstochtjes. En ook dan als het donker begon te worden; waarschijnlijk wordt het domweg veroorzaakt door een combinatie van kou en de morfinen die de hersenen bij inspanning maken. Ik ken een paar mooie beschrijvingen van dat gevoel. Tenminste, dat dacht ik, maar nu ik ze opzoek in ‘Surrogaten voor Murk Tuinstra’ van Vestdijk (voetballen), ‘Zaansch Veem’ van Freek de Jonge (voetballen) en ‘Falconer’ van Cheever (skieën) blijken ze gemeen te hebben dat het herkenbare en autentieke beschrijvingen zijn maar dat het toverachtige van mijn voetbalwedstrijden op het landje er niet inzit. Dat moet ik er zelf bij eerste lezing hebben ingestopt.

De passage die er het dichtst bijkomt, die ik vele malen heb herlezen en die als een huis overeind blijft al valt hij iedere keer tegen, zal ik citeren. Het is uit Falconer, en het gaat over skieën.

‘But then, exactly as the sun reached the zenith, snow began to fall. It was a very heavy and beautiful snow that, like some juxtaposition of gravity, seemed to set the mountain range free of the planet. We drank some coffee or schnapps in a hut - waited twenty minutes or half an hour - and then there was perfect cover on the lower trails and after an hour there was perfect cover everywhere, perhaps four inches that fanned like spume when we turned, a gift, an epiphany, an unaccountable improvement on our mastery of those snow-buried slopes and falls. Then we went up and down, up and down, our strengths inexhaustable, our turns snug and accomplished.’

[p. 79]

Toch, in dat laatste zinnetje wordt getoverd. Zo vervliegen ski- of schaatsmiddagen waarvan je je later niets speciaal herinnert en die eeuwig waren.

Nico, het toeval, dat meest spectaculaire van alle niet bestaande zaken, zorgde ervoor dat bij jouw lezing in Landsmeer een vriendin van mij aanwezig was die me net een paar dagen daarvoor een cartoon van Glen Baxter had gestuurd waarin mijn houding aan de andere kant van jouw scala onovertrefbaar belicht wordt.

Je ziet een open plek in een oerwoud. Een in tropenpak gestoken man met een angstige blik in zijn ogen probeert in een boom te klimmen. Zijn hoed vliegt af, zijn handen grijpen in wilde angst naar een tak. Onder de boom ligt op de grond een geopend boekje.

Onderschrift: ‘Another slim volume of modern English Poetry!’ shrieked Jacobsen.

Maar ineens vraag ik mij bezorgd af of uit het aanvoeren van deze grap geen geïndoctrineerdheid blijkt, ondanks mijzelf, over wat poëzie zou zijn. Het is alsof ik op gezag van de herkouwenaars ben gaan geloven dat ‘slim volumes of modern poetry’ de poëzie zijn. Inplaats van alleen maar een poëzie die ik niet begrijp, die ik niet mooi vind, die ik in mijn branie zelfs wel onzin zou willen noemen, maar waarvan ik toch ook een héél klein beetje bang ben dat ik er te dom voor ben. Maar waar verzet ik mij tegen? Wie heeft het gewaagd mij de neiging op te dringen te zeggen dat ik niet van poëzie hou? Ik houd wel van poëzie. Ik ben ook wel eens op een Nacht van de Poëzie geweest, en daar hoorde ik dan sommige gedichten die ik goed vond en ik kwam er mensen tegen die ik aardig vond. Maar om nu te zeggen dat ik in de menggeur van poëtenzweet en sigarettenrook Proustiaans een vervlogen baarmoedergevoel opsnoof - nee.