Destijds in Nederland
een fotoboek
Het afgelopen jaar kenmerkte zich o.a. door een toenemende belangstelling voor het verleden. Radio en televisie voerden de boventoon, gevolgd door de commercie. Boeken met foto's uit het begin van deze eeuw werden goed verkocht. Een geheel nieuwe markt werd ontwikkeld, gebaseerd op de nostalgie; het terugkijken hoe het eens is geweest.
Wat betreft de fotoboeken is het feitelijk begonnen met ‘Amsterdam gefotografeerd’ door Jacob Olie (uitg. van Gennep), wat een groot succes werd. Diverse uitgeverijen brachten daarna ook fotoboeken in de handel die meestal eveneens ‘goed liepen’. Foto's (vaak glas- en lantaarnplaten) werden van stoffige zolders en uit muffe kelders gehaald en in documentaires opgenomen.
Zo ook met het onlangs verschenen door elsevier uitgegeven ‘Destijds in Nederland’, ‘In een Amsterdamse kelder werden onlangs door een gelukkig toeval meer dan tweeduizend glasnegatieven en lantaarnplaten van Bernard F. Eilers teruggevonden’, vermeld de omslag vam het boek.
‘Destijds in Nederland’ haalt een sfeer terug van het vredige boerenleven, de oude ambachten, winters die nog ècht koud waren, gaslantaarens, waterputten en autoloze straten. De foto's zijn gerangschikt naar onderwerp: het platteland, de provinciestad, Amsterdam, het stoomtijdperk, het ambacht, de standenmaatschappij, de seizoenen enz. enz.
De kwaliteit van de opnamen is veelal verbazingwekkend goed. Eilers toont zich een ware meester in het ‘spelen met licht’, waaruit duidelijk zijn voorliefde voor Rembrandt blijkt. Zelf heeft hij Rembrandt eens ‘een fotograaf’ genoemd.
De verzorging van het boek laat helaas vaak te wensen over. de rauwranden om een aantal foto's (pag. 15, 30, 43, 68, 92, 118 en 139) zijn ronduit lelijk.
De grote hoeveelheid stijlen die door elkaar heen lopen doen afbreuk aan het geheel, dat de indruk geeft met zorg bijeengebracht te zijn.
De inleiding en de teksten bij de foto's zijn van Wim Zaal.
Auteursrechtelijk beschermd