Bunker Hill. Jaargang 3 (nrs. 9-12)

[p. 67]

*{ Wilfried de Jong
Zand

Het statige huis van de gepensioneerde Buisman stond aan een loverrijke laan ergens in een buitenwijk. Links van hem woonde een omhooggevallen directeurszoon die het goed florerende familiebedrijf van zijn vader had overgenomen en het nu langzaam naar god hielp. Over de heg had Buisman een keer met het jonge heerschap gepraat, het aangeboden kopje koffie diezelfde zondagmiddag had hij afgewimpeld. Rechts woonde, zo aan de muziekkeuze te horen, een jong persoon. Hij had nog nooit iemand door de altijd dichte gordijnen van de voorkamer kunnen ontdekken. En eigenlijk interesseerde het hem ook niet. Net zo min als hij zich wenste in te laten met het stel van de overkant dat na zoveel jaren hun cockerspaniël nog steeds niet de behoefte in de goot kon laten doen. Buisman groette niemand in de buurt, al drieëntwintig jaar niet.

Voor zijn huis lag een klein kiezeltuintje van nog geen vijf meter diep. Heesters, azalea's, twee goudenregens en een forse bosschage bloeiende dada's, boden hem een prettig zicht vanuit zijn crapaud. De twee keer zo grote achtertuin grensde aan die van de bewoners van de Esdoornlaan. Tussen de tuinen lag een pad van twee meter breed, aan weerszijden afgeschermd met een schutting van gevlochten riet met houten deuren die via een afstapje op het paadje uitkwamen.

Het is dinsdagochtend. Buisman zoekt naar de betreffende firma in het telefoonboek, vindt het nummer en belt. Hij krijgt de afdeling verkoop en bestelt vier kuub zand voor de volgende ochtend, rond elf uur. Ze konden het storten op de stoep voor zijn tuin. Daarna telefoneert hij met de tuinman die alweer jaren geleden zijn voortuin had opgehoogd en van een kiezellaag voorzien. Buisman maakt goede afspraken, vraagt de tuinman of hij hem tijdens de werkzaamheden niet wil storen en om één uur in de mid-

[p. 68]

dag te starten. Het volgende telefoontje is naar een andere zandfirma. Of ze voor diezelfde middag om drie uur met hun werk willen beginnen.

Na een halve sigaar begeeft Buisman zich naar zijn bureau waar een beschreven vel papier al ligt te wachten. Het verzoek aan zijn fotograaf was simpel gesteld in telegramstijl. reportage over zand - 18 mei tussen elf en drie uur - afdrukken op formaat 18 × 24 - mat papier - deadline 19 mei 10.00 uur.

Buisman leest het bericht nog eenmaal door en laat het dan langzaam in de sleuf van zijn faxapparaat wegzakken. Buisman ontsteekt voor de tweede keer zijn half opgerookte sigaar, het omslagpunt is al bereikt, maar hij houdt van die bittere smaak in zijn mond.

Tegenover het dressoir staat een teakhouten platenspeler op een geslepen glasplaat, direct daaronder honderdvierenvijftig langspeelplaten waarvan - volgens Buismans gegevens in zijn kaartsysteem - honderdzesentwintig uitgaves te rangschikken zijn onder opera, de rest onder marsen en diversen. Buisman licht de wijnrode hoes tussen de strakstaande rij uit: Orpheus et Euridice, uitvoering van november 1967 door het Radio Symphonie Orkest van Berlijn onder leiding van Lorin Maazel. Hij blaast voor de zekerheid onder de naald langs en laat de arm langzaam op de plaat vallen. Hij neemt weer plaats in zijn crapaud, geeft zijn uitgedoofde sigaar met vuur een laatste kans. Tijdens het adagio stijgt een hem onbekende sopraan tot grote hoogte.

Hij hoort een klik. Buisman loopt naar de kast, haalt de naald van de langspeelplaat en stapt, precies evenwijdig aan het visgraatpatroon van het parket, richting fax. De fotograaf geeft een bevestiging van de afspraak, zo is uit het teruggestuurde bericht op te maken. Buisman loopt weer gelijk aan het tapijtmotief terug naar de kast, blaast onder de naald en zet die precies op de groef van de onbekende sopraan. Hij neemt in volstrekte rust een trek van zijn sigaar. Hij is uit maar verder is alles in orde vandaag.

Direct na het ontwaken in zijn tweepersoonsbed - ze stierf vierenhalf jaar geleden - begeeft hij zich naar de badkamer. Hij trekt zijn flanellen pyjama uit en neemt plaats in het inmiddels voor een kwart gevulde bad. Met een washandje masseert hij zijn lichaam. Hij schrobt zich met een handdoek, zo lang tot zijn witte huid een lichtroze tint aanneemt. Met een dubbel mesje scheert hij zijn kin en stelt tevreden vast dat hij in vergelijking met gisterochtend evenveel scheerbewegingen heeft gemaakt. Acht

[p. 69]

boven zijn lip, acht bij zijn bakkebaarden en zestien voor de rest van zijn kin en hals. Het mesje kan nog twee keer mee. En ook evenveel als eergisteren, de dag ervoor. In de slaapkamer trekt hij een overhemd en kostuum aan, vervolmaakt zijn evenbeeld voor de spiegel en gaat op een krukje zitten om zijn schoenen vast te maken. Voor deze keer poetst hij ze, door ze een voor een met een snelle op- en neergaande beweging langs de achterkant van zijn broekspijpen te halen. Om vijf over elf verschijnen door de struiken de contouren van een vrachtwagen. Heel lichtjes trilt het huis op zijn grondvesten als de wagen de stoep oprijdt. De chauffeur stapt uit, bekijkt de situatie achter de klep die hij losmaakt. Daarna loopt hij naar het met de hand te bedienen paneel aan de zijkant van de laadbak en zet het mechaniek in werking. Langzaam komt de bak los van het onderstel. Binnen een minuut ligt er een manshoge zandhoop op de stoep. De bestuurder rijdt de wagen een paar meter naar voren en remt abrupt om zo het laatste beetje zand uit de bak los te krijgen. Daarna verdwijnt de wagen uit het zicht van de toekijkende Buisman.

Hij heeft net de plaat van Wagners Das Rheingold omgedraaid als hij de tuinman hoort in de vestibule. Hij had de sleutel dus volgens afspraak gevonden onder de kokosmat voor de deur. Geamuseerd neuriet Buisman een deel van de opera mee terwijl de tuinman met een paar stukken hout een opritje voor en een afritje achter maakt. Met een schop begint hij aan het volgooien van de kruiwagen. Vanuit zijn stoel hoort Buisman, tussen het meegezongen gevecht van de bariton en tenor door, hoe de tuinman zijn kruiwagen voorzichtig door de gang naar de achtertuin rijdt. Hij heeft niet de geringste behoefte de tuinman op zijn werkzaamheden te controleren. Buisman sluit zijn ogen en droomt weg bij Das Rheingold.

Buisman komt pas uit zijn hazenslaapje als hij een flard van een gesprek opvangt van de tuinman met de gearriveerde fotograaf. De plaat is inmiddels afgelopen. Hij loopt naar de kast en vervolgt de Ring des Nibelungen met kant twee van Die Walküre. Hij schaamt zich zoveel van de volledige Ring over te slaan, gelukkig is er niemand in het huis die hem erop zou kunnen betrappen. De fotograaf en de tuinman slaat hij niet hoog aan als het om opera gaat, en bovendien, ze zijn veel te druk in de weer.

Al enige minuten heeft Buisman het licht piepende wiel van de kruiwagen niet meer gehoord. Hij kijkt naar buiten en ziet tot zijn grote tevredenheid dat de stoep weer volledig begaanbaar is. Tegelijkertijd

[p. 70]

hoort hij de haren van een bezem langs de plinten en de deur ritselen. Tien minuten later valt de voordeur in het slot. Kwart voor drie. In de achtertuin ligt de zandhoop nu op het gazon als een grijze piramide in een groen landschap. De fotograaf zit op een tuinstoeltje en legt met grote zorgvuldigheid een nieuw rolletje in zijn camera. Buisman laat zich verder niet aan het achterraam zien. Hij zet een halve fluitketel water op in de keuken en haalt buiten zijn huissleutel onder de kokosmat vandaan.

De huiskamer vult zich met opera, Buisman zit met leesbril op vijf centimeter van de hoestekst. Hoe heette die tenor ook weer? Dan is er plotseling een lichte trilling in de vloer die weer verdwijnt. Buisman weet het, dit moet de vrachtwagen van het tweede zandbedrijf zijn. Hij volgt het motorgeluid van de wagen. De kastanjelaan, bocht naar rechts, klein stukje Wilgenstraat, weer een bocht naar rechts en stoppen achter de Esdoornlaan. Het geluid van de nog draaiende motor klinkt nu het luidst aan de achterkant van zijn huis. Even later staan twee mannen in Buismans achtertuin met twee schoppen hun kruiwagen te vullen. Via het paadje tussen de huizen door rijden ze het zand naar de vrachtwagen. Buisman hoort hoe ze lacherig praten met de fotograaf die ze portretteert voor een hele en een halve zandhoop. Binnen een uur hebben ze het karwei geklaard.

De achtertuin ligt er net zo bij als vanochtend, slechts een vale grijze plek en wat platgetrapt gras herinnert aan de zandhoop die er anderhalf uur had gelegen. Het is tijd voor deel drie van de Ring des Nibelungen. Tot aan het avondeten geniet Buisman van Siegfried.

Kennelijk had de fotograaf zijn foto's via een koerier laten bezorgen. Ze lagen de volgende morgen al om negen uur in de brievenbus. De net gewassen en geschoren Buisman loopt met de enveloppe naar de tafel. Eerst nog een verse sigaar opsteken en het laatste deel van de Ring des Nibelungen op de draaitafel leggen. Buisman blaast sigarenrook onder de naald en hangt de arm boven de eerste groef. Götterdämmerung.

Uit een la van de kast komt een plakboek te voorschijn. Met zijn vingers nog altijd ribbelig en zacht van het baden bladert Buisman door de pagina's met foto's van het afgelopen jaar. Hij eindigt bij de laatste fotoreportage van vorige week: twintig glazenwassers die zonder dat ze het van elkaar wisten op dezelfde dag de ruiten van de voorkamer zeemden.

Hij had nog de hele dag om de zandverschuiving te plakken.