Bunker Hill. Jaargang 1 (nrs. 0-3)

[p. 4]

[Nummer 1]

Het tijdschrift dat voor u ligt ontleent zijn naam bunker hill aan de roman Dreams from Bunker Hill van John Fante. De titel zou idealiter kunnen volstaan als programma: het boek is totstandgekomen zowel in de jaren dertig als in de jaren tachtig van deze eeuw; zestig jaar wereldgeschiedenis, zonder dat de auteur het nodig heeft gevonden, het thema noemenswaardig aan te passen. Het gaat in dit soort literatuur blijkbaar om andere dingen.

bunker hill is een nieuw tijdschrift, maar niet nieuw in programmatische zin. We willen literatuur niet vernieuwen. In de literatuur is het woord ‘vernieuwend’ vaker te vinden op een achterflap dan in een recensie, dat wil zeggen: het verkoopt beter dan het voelt. Maar waarom duikt het dan telkens weer op? Omdat vernieuwing als programma een duidelijke stellingname is. Het beantwoordt aan de eisen van de luie rubricator. Het cultiveert stromingen en vereenvoudigt het selectieproces. Maar een schrijver die begint, kan redelijkerwijs onmogelijk voldoen aan de eis meteen maar een stroming te creëren. Hij vernieuwt de literatuur niet, maar schrijft een nieuw verhaal of een nieuw gedicht, vernieuwt zichzelf. Tijdschriften en schrijvers die zeggen te vernieuwen, vragen dan ook meer om aandacht voor zichzelf, dan dat ze iets toevoegen aan goede literatuur. bunker hill plaatst werk van nu, maar acht het niet noodzakelijk het literaire verleden van Nederland te bagatelliseren.

Goede literatuur wordt uiteindelijk gemaakt door lezers. Natuurlijk is dit gechargeerd, maar door boeken te blijven lezen door de tijd heen brengt de lezer in literatuur dat aspect naar boven dat eeuwigheidswaarde heeft. Maar allereerst moet daartoe een schrijver de gelegenheid krijgen zijn persoonlijk werk voor het voetlicht te brengen.

bunker hill wordt gedreven door een redactie die geen eigen werk geplaatst wil zien. Een redactie van lezers. Het voordeel hiervan is dat wij niet eenduidig plaatsen wat strookt met de eigen toekomstige schrijversloopbaan. Want wat moet je als lézer voor oordeel formuleren over stromingen als je met plezier Van Ostaijen zowel als Nijhoff leest, Kafka zowel als W.J. Otten, Pessoa zowel als Rilke, Vestdijk zowel als Wolkers, Auster zowel als Bukowski, Michel de Montaigne zowel als Gerard Reve? Wie ‘eclectisch’ als enig samenballend adjectief kan hanteren voor de boekenkast, moet bunker hill lezen.

Deze gerichtheid op de lezer is tevens op een andere manier terug te vinden in bunker hill. Wij zullen slechts spaarzaam recensies, essays

[p. 5]

en polemieken plaatsen. Wij zijn van mening dat de grote dag- en weekbladen deze functie van het literaire tijdschrift voor een goed deel hebben overgenomen. Bovendien zijn beschouwingen daar ook veel beter op hun plaats. Aan de andere kant wil bunker hill het domein uitbreiden in de richting van vertalingen. Enerzijds om ook jonge vertalers een gelegenheid te geven zich te manifesteren en anderzijds om modern proza en moderne poëzie van buiten de grenzen binnen het gezichtsveld van onze lezers te brengen. Het gezichtsveld eist ook in de meest afgebakende zin van het woord terdege de aandacht op. We streven ernaar de uiterlijke verschijning van dit tijdschrift in balans te doen zijn met de eisen die wij aan het binnenwerk stellen. Of meer nog, tekst en vorm moeten elkaar versterken. De vormgeving dringt zichzelf niet op aan de lezer, maar tracht in evenwichtigheid en helderheid een klimaat te scheppen waarin de geselecteerde teksten de ruimte krijgen.

Waar deze opsomming van lezersvriendelijke voornemens risicoloos aandoet, raken we aan een onderbelicht aspect: de nieuwe functie van het literaire tijdschrift. Het enigszins gesloten, bedaagde karakter van vroegere grote tijdschriften met een nu sterk teruglopend lezerstal is wellicht voor een goed deel debet aan de onmogelijkheid in te spelen op literaire ontwikkelingen. De sterk groeiende boekproductie genereert een probleem dat niet polemisch valt op te lossen: niet langer is het in literair opzicht noodzakelijk sterk te staan voor wat je wilt en te bestrijden wat je hemeltergend vindt. Een grote uitdaging is het een weg te vinden in het overgrote aanbod van moderne literatuur, zowel binnenlandse en buitenlandse, zowel proza als poëzie. Literaire tijdschriften krijgen meer en meer de taak een zinvolle voorselectie te maken voor de literaire fijnproever. Welk boek je moet kopen lees je wel in de krant, maar wat nog nauwelijks in druk is verschenen en wat goed is, lees je in dit tijdschrift met literatuur.

En er is veel goeds: in dit nummer treft u twee absoluut ongedrukten aan; de eerste reeks gedichten en het laatste verhaal. Hiertussenin staat een verzameling proza en poëzie die in zijn veelheid van aspecten representatief is voor... Ja, voor wat? Voor deze bunker hill, want er komen er nog veel meer.