De Brakke Hond. Jaargang 7

[p. 129]

J.M. Berckmans
Dromen van Francavilla aan de Po

Met Vergeet niet wat de zevenslaper zei had J.M. Berckmans de meest opgemerkte verhalenbundel van vorig jaar. Van De Standaard tot De Morgen, van Knack tot Humo, de Vlaamse recensenten konden hun lof niet op. Alleen in Nederland bleef het boek, zoals zoveel Vlaams werk, zo goed als ongelezen.
Amper een jaar na deze succesrijke bundel heeft J.M. Berckmans acht nieuwe verhalen van grote en kleine waanzin klaar: Café De Raaf nog steeds gesloten. Het boek verschijnt in november bij uitgeverij Dedalus. De Brakke Hond, waarin J.M. Berckmans al van in het eerste nummer publiceert, brengt onderstaand verhaal als appetizer.

Veel rotzooi bij de zending van vandaag.

Christen worden met Marcus. Christen worden met Lucas. Beschouwingen bij het leven van Kardinaal Newman door Robbrecht Boudens. Het geloofsboek. Met gevouwen handen door Henri Nouwens. Het grote magnetron-kookboek. Milieubewust tuinieren. Catherine Coockson. Stephen King. Barbara Cartland.

Maar de eerste de beste hoop onzin verkoopt natuurlijk 1000 keer beter dan een goed verhaal met een begin en een midden en een slot.

Die John Banville. Het boek der getuigenis. Dat zegt me wel wat. Misschien eens meenemen en lezen als ik tijd over heb.

Steekkaarten getikt. Een stuk of vijfenzeventig. Netjes in de boeken gestoken. Boeken in de rekken gezet en op de tafels gelegd. Alles goed gevonden. Behalve die Henri Nouwens. Met gevouwen handen. Dat had ik bij exegese gezet en het moest bij geloofsbeleving staan.

Zending voor de Centrale Bibliotheek klaargemaakt. Alles tot in de puntjes gefaktureerd en alles netjes verpakt. Etiketje op de dozen en klaar was kees. Daarna nog een uurtje in de winkel rondgeneusd. Op zoek naar alles en nog wat.

[p. 130]

De dag vloog voorbij.

Daarna een pilsje gedronken op het terrasje bij Rita. Rita zag er weer goed uit.

Zitten dromen van Francavilla aan de Po. Wakker geworden toen Rita zei: ‘35 Frank, Mario.’

Op de bus extra opgelet.

Nasi gebakken.

Plaatje van Lucio Dalla opgelegd en zitten dromen van Francavilla aan de Po. Wakker geworden toen de wekdienst belde.

In Francavilla aan de Po is geen noemenswaardige verslechtering ingetreden in de toestand van de stervende Moribondo. De bookmakers in Via Caspita doen nog steeds slechte zaakjes. Claudia Martinelli is er met het lief van Vito Larocco vandoor. Dat is nu wel duidelijk. Morgen kent heel Francavilla aan de Po het verhaal. Daar zal de moeder van Vito Larocco wel voor zorgen. Die haalt er desnoods TeleFrancavilla bij. Rosa Leone alweer vijf kilo aangekomen en vijf centimeter gekrompen. Ze begint de sferische perfectie te benaderen.

Anita zei dat ik de boel de laatste tijd klaarblijkelijk goed onder controle heb.

Ik zei ja. Ik zei dat komt door m'n baantje. Door m'n baantje ben ik een ander mens geworden. Anita zei: Bel ons onmiddellijk op als Moribondo sterft.

Ik zei ja maar hij houdt het beslist nog een tijdje vol hoor. Maken jullie zich voorlopig maar geen zorgen. Alfredo zei: ‘Ga maar goed naar Frieda Vindevogel.’

Ik zei ja.

*

Om tien uur drinken we koffie of thee.

Jacques drinkt koffie. Courtin ook. Jacques met één klontje en Courtin met drie klontjes. Peter en ik drinken ook koffie. Allemaal zonder melk. Peter en ik zwart. Anita en Tania en Michel drinken thee. Hoeveel klontjes weet ik niet. Met of

[p. 131]

zonder citroen evenmin. Van René weet ik het niet. Van René weet ik niets. Van Jacques weet ik dat hij een kruisteken maakt voor en na de middagpauze en zelfs voor hij tijdens de koffiepauze z'n appel en z'n peer opeet. Daarna heb ik nog niet gezien. Van Tania weet ik dat ze soms hinnikt. Van Peter weet ik dat het een linkse rakker met een gezonde dosis Limburgs verstand is. Van Michel weet ik eigenlijk ook niet veel behalve dat hij een eigenaardig soort droefheid over zich heeft. Van Anita weet ik op z'n minst dat ze getrouwd is en dat haar echtgenoot in ploegen werkt.

Maar van René weet ik niets.

Misschien is die René wel wat bedeesd. Maar dat zou je 'm dan weer niet aangeven als je hem ziet.

Ach wat. Muizenissen.

Vanmorgen voor de viewer van Centraal Boekhuis Culemborg even zitten dromen van Francavilla aan de Po.

Wakker geworden toen iemand zei: ‘Rembrandt?’

Of we boeken over Rembrandt in huis hadden.

Te stom om zelf in het rek te kijken natuurlijk.

Klant even gemonsterd en meteen het duurste boek dat we over Rembrandt in huis hadden te voorschijn gehaald.

Aangeprezen. Getoond. Doorbladerd. Gewezen op de schitterende kwaliteit van de reprodukties. Op het niveau van het papier en het drukwerk. Een zeer wetenschappelijke maar zeer leesbare inleiding.

Verkocht. Aan zo'n franstalige high-society-snol.

Later kwam Courtin naar me toe en zei: ‘Goed gewerkt, Mario! Zo moet je 't doen!’

Het boek natuurlijk wel door Madame Oliva laten inpakken om geen geschenkpapier te verknoeien.

Bij Frieda Vindevogel geweest.

Honderduit gepraat over m'n baantje en over Francavilla aan de Po.

Ze: ‘Je evalueert de toestand. Dat komt doordat je onder de mensen komt. Dat komt door je baantje.’

[p. 132]

Ik zei ja dat komt door m'n baantje.

Alfredo kan tevreden zijn.

Z'n laatste boek loopt goed en binnenkort krijgt hij misschien een assisenzaak te pakken. Via die Arthur.

Hij heeft een pracht van een vrouw en twee hemelse kinderen.

Alfredo kan best tevreden zijn.

Ik kan ook best tevreden zijn. Ik heb m'n baantje en ik heb een leuke hobby en ik heb Francavilla aan de Po.

En Alfredo en Anita.

Anita is een litho of een lino of iets dergelijks aan het maken samen met de jonge Werner. Ik mag die jonge Werner wel.

Ben eens benieuwd.

*

Vandaag was Jaques z'n vrije halve dag. Jaques heeft z'n vrije halve dag op woensdag.

René op dinsdag en Anita op maandag.

Peter en Michel op vrijdag.

Courtin en Madame Oliva nemen nooit een vrije halve dag. Die leven voor hun zaak. Het is dan ook een mooie zaak, Veritas Boekhandel. Ruim. Parket op de vloer. Goed geventileerd. Toch steeds een aangename temperatuur.

En vooral uitstekend geassorteerd. Alles hebben we. Het komt zelden voor dat we iets niet hebben.

En prima georganiseerd. Alles loopt er als een fluitje van een cent. De hele winkelverkoop en de hele bestel-administratie.

Het is er dan ook extra aangenaam om te werken en ik ben blij dat ik dit baantje te pakken heb gekregen.

Veel beter dan al m'n vorige baantjes.

Heel wat anders dan taxirijden.

Of containers lossen. Of met zeep en detergent en vaatwas-middel de deuren van de mensen platlopen tot je iemand vindt die dom genoeg of stom genoeg of arm genoeg of seniel genoeg is om je koehandel te kopen.

Of pompbediende op de E317 tussen Kwaadmechelen en

[p. 133]

Tessenderlo. In weer en wind en stank.

Aftandse schoenen verkopen aan muffe oude winkeliersters in rommelige oubollige kleine vieze winkeltjes in godvergeten dorpen op het platteland tussen Brugge en Maasmechelen en van Land's End tot John O'Groats.

Of in een rood bestelwagentje warme maaltijden bestellen aan lui die erom gevraagd en ervoor betaald hebben.

Of thuis tussen vier muren zitten met een psychose aan m'n been.

Gelukkig ben ik al die baantjes kwijtgeraakt en is m'n vorige psychose weer goed genezen.

Ik moet wel goed uitkijken.

Ik mag niet te veel zitten dromen van Francavilla aan de Po.

*

Vandaag het abonneebestand van onze voordeelboekenkrant in de computer ingetikt. Zonder noemenswaardige problemen. Om tien uur ben ik begonnen bij Andries. Om elf uur was ik bij Beddegenoots. Om half drie was ik bij Goedtstouwers en om half zeven bij Quisquater.

Courtin zei: ‘Prima gewerkt, Mario!’

Morgen verder doen. Om elf uur morgenvroeg wil ik bij Zysmilch zijn aanbeland. Benieuwd wat Courtin dan nog voor me te doen vindt.

Hopelijk vind ik ergens een gaatje om te dromen van Francavilla aan de Po.

Alles trouwens kits in Francavilla aan de Po.

Claudio Pettinelli slaapt nog steeds met Maria Castelnuovo en Pippo Baudo slaapt nog steeds met Katia Ricciarelli. Die twee kunnen elkaar niet missen.

Marisa Laurito slaapt nog steeds met iedereen en iedereen slaapt nog steeds Marisa Laurito.

De regering regeert en de studenten studeren. De huisvrouwen doen de vaat en hun mannen verdienen hun dagelijks brood

[p. 134]

in een of andere schoenfabriek. De kinderen leren woordjes en op het potje gaan en later vaderlandse geschiedenis en Latijn.

Alle anderen hebben ook wel wat te doen.

Prima vent is die Courtin. Altijd even vriendelijk en joviaal.

Madame Oliva ook.

Michel ook.

De rest weet ik nog niet. Ik vind ze wat vreemd. Maar misschien vinden ze mij ook wel wat vreemd.

En misschien maakt het allemaal niet veel uit. Zolang ze maar wegblijven uit Francavilla aan de Po.

*

Mijn vader was een flierefluiter en mijn moeder was een blond jong meisje.

In Francavilla aan de Po.

Mijn vader bleef een flierefluiter en mijn moeder werd een blonde jonge vrouw.

In Francavilla aan de Po.

Toen trouwden ze met elkaar.

In de St. Laurentiuskathedraal van Francavilla aan de Po. Het jaar daarna kochten ze mij.

Da Leone.

In Francavilla aan de Po.

Alles komt dik voor mekaar.

In Francavilla aan de Po.

Eerlijk duurt het langst en loontje komt om z'n boontje in Francavilla aan de Po. De beste stuurlui staan aan wal en wie een put graaft voor een ander valt er zelf in in Francavilla aan de Po. En ik zou nog vergeten dat eendracht macht maakt in Francavilla aan de Po.

[p. 135]

Alle dagen schijnt de zon.

In Francavilla aan de Po.

*

Vandaag was weer een prima dag.

Het was m'n vrije halve dag.

Uitgeslapen tot vijf minuten over tien. Uit bed gewipt en koffie gezet. Ontbeten. Naar de kapper geweest. Weg die vieze baard. Stoppelbaardje. Daarna bus 25 genomen. Op de Groenplaats gezeten met Alfredo en Anita. Op een terrasje in de zon. De jonge Werner was er ook. Is alweer aan een nieuw boek begonnen. Die houdt klaarblijkelijk nooit meer op. Goed voor hem.

Toost kannibaal gegeten. Kopje koffie gedronken.

Opgestapt. Richting Veritas Boekhandel.

Iedereen zei vriendelijk goeiedag.

Ik zei vriendelijk goeiedag terug.

Met veel fotokopieer- en knip- en plakwerk een vlekkeloze puntlijst van de Michelin-kaarten gemaakt. Op zo'n puntlijst duid je de reserves aan.

Courtin zei ‘Prima werk, Mario!’

Daarna.

Wat heb ik daarna gedaan.

Even denken.

Daarna heeft Gina Lorusso tegen Piero Goffo gezegd:

Vroeger was je een man.
Nu ben je een kind.
Een kind dat je pap moet voeren en z'n reet vegen.
Een kind dat stamelt. Een kind dat jankt.
Een baby ben jij.
Een zuigeling.

Toen heeft Piero Goffo Gina Lorusso vermoord met het broodmes. Ik weet het nog goed.

Het was in 1984.

In Mei.

[p. 136]

In Francavilla aan de Po.

Waar was ik gebleven.

Daarna heb ik een zending klaargemaakt voor de bibliotheek van Merksem. Op zicht. Niet veel zaaks. Thrillers. Lovestory's. Boeken over hoe je meer geld moet verdienen. Nooit eens een boek over Francavilla aan de Po. En er bestaan zulke prachtboeken over Francavilla aan de Po.

We hebben niet eens een boek over Francavilla aan de Po in de winkel. Eens met Courtin over praten.

Na de bibliotheek van Merksem ICOB gepunt. Dat had niet veel om het lijf want van wat er op de puntlijst stond vond ik niets en van wat ik vond stond er niets op de puntlijst. Rare branche die ICOB. Allemaal bullshit die ze niet verkocht krijgen. Anderzijds zit er ook wel eens een Malerba of een William Kennedy tussen. Die krijg ik van Courtin dan nog eens met 25% korting.

De puntlijst weer op z'n plaats gelegd.

Anderhalf uur de winkel uitgepluisd. Nog steeds op zoek naar alles en nog wat.

Van half zeven tot tien voor zeven kopje koffie gedronken op het terrasje van Rita. Naar de bus gewandeld. De bus van vier voor zeven.

Even nagedacht over wat ik zou klaarmaken. Besloten dat het kip met appelmoes zou worden. En kroketten.

Gekookt en gegeten.

Daarna een verhaaltje geschreven.

Hoe lang Moribondo al op sterven ligt?

Geen mens die het nog weet.

Twee of drie eeuwigheden.

Gelukkig lijdt hij niet.

Hij is eigenlijk niet eens ziek.

Hij is alleen heel, heel erg oud.

Zo oud als Francavilla aan de Po.

*

[p. 137]

Vanmorgen fris en monter weer om zeven uur m'n bedje uit. Ik sta liever een half uurtje vroeger op. Dan heb ik een half uurtje langer de tijd om rustig aan te doen.

Waterketel opgezet en koffiepot klaargemaakt. 2 schepjes koffie voor 5 kopjes.

Terwijl ik wachtte tot het water kookte m'n eerste sigaretje gerookt. Dat smaakte. Daarna m'n eerste kopje koffie gedronken en m'n tweede sigaretje gerookt.

Daarna een potje rijstebrij met bruine suiker gegeten. Die had ik nog over van gisteren.

Daarna een sigaretje gerookt.

Daarna gedoesjt, haar gewassen en tanden gepoetst. Met deodorant onder m'n oksels gestreken en m'n voorhoofd en m'n hals geparfumeerd met m'n UomoGhe van Gherardini.

Onderbroekje aan, onderhemdje aan, broekje aan, hemdje aan, kousjes aan, schoentjes aan. Zit m'n jasje goed? Zit m'n dasje goed?

Nog een paar kopjes koffie gedronken en een paar sigaretjes gerookt.

Wat zitten dromen van Francavilla aan de Po. Wakker geworden toen de D.J. in z'n koeterwaals zei ‘- laatste plaat van Midnight Oil’.

Buiten een wat overtrokken daggetje vandaag. Koeler ook dan gisteren. Gisteren was het ronduit te warm voor de tijd van het jaar.

Het meisje van zeven over half negen was niet aan de bushalte. Misschien had ze vandaag haar vrije halve dag.

Aan het Theodoor Van Rijswijckpleintje afgestapt en binnendoor langs de Wilde Zee naar de winkel gestapt. Een blokje om kan nooit kwaad. Dat heeft Frieda Vindevogel gezegd.

Ik zei ja.

Veel werk vandaag.

Tot aan de middagpauze een zending voor de bibliotheek van Oostmalle klaargemaakt.

Verzendingen voor bibliotheken is interessant werk. De

[p. 138]

boeken gaan allemaal door je handen en je kan alle achterflappen lezen. Zo verruim je je geestelijke horizon.

Wat je allemaal aan boeken niet tegenkomt als je verzendingen doet voor bibliotheken. Onvoorstelbaar. Over alles schrijven ze een boek. Over kasplanten. Over insekten. Over de geschiedenis van de liberale partij. Over Medjugorje. Over het vorstenhuis. Over grasparkieten. Over het daensisme in West-Vlaanderen. Over vliegende schotels.

Maar nooit kom ik een boek tegen over Francavilla aan de Po.

*

In de koffiepauze met Jacques zitten praten.

Hij had gisteravond op de televisie naar ‘Terms of endearment’ gekeken en hij had zitten snotteren.

Toen hij vroeg wat ik gisteravond gedaan heb zei ik zitten dromen van Francavilla aan de Po.

Zo, zei Jaques, waar ligt dat ergens.

Ik zei in Italië. Aan de Po.

Nooit van gehoord, zei Jacques.

Na de middag in de winkel geholpen. Het was druk. Het was beginnen te regenen buiten en de mensen zochten beschutting bij een goed boek.

Boeken verkocht. Een reisgids voor Hong Kong. Jip en Janneke. Michener. Een missaal. Plus grands que l'amour. Zita, la dernière Impératrice. Van Poldersloot tot wereldhaven. Onze vlinders.

Kathy Acker, Tama Janowitz en Jo Claes in de uitverkoop gezet aan 198-. Misschien krijgen we ze aan dat prijsje nog wel kwijt. Wie weet.

Toen de dag er bijna opzat kwam de jonge Werner me bezoeken. Hij vroeg of ik geen zin had om samen met hem een paar verhaaltjes te gaan voorlezen op een vernissage van een of

[p. 139]

andere kunstschilder. Volgende week vrijdag in het Internationaal Cultureel Centrum.

Ik zei ja.

Alles driewerf voor de bakker in Francavilla aan de Po.

Rino is er nog steeds met het geld van Ciccio vandoor en Ciccio en z'n zoon zitten nog steeds op omgekeerde bierkratten van Peroni voor de ingang van hun keet in Via Gloria te wachten tot Rino uit zichzelf met het geld zal terugkomen. Ze zitten met zesduizend paar zolen en zesduizend paar voetbedden op hun dak en ze hebben geen geld om het leer voor de bestelling van Melchers te kopen. Ze weten niet wat ze aan moeten maar ze maken zich voorlopig niet druk.

Carlo Riglietti zegt nog steeds Paljas tegen de direkteur van Alitalia. Maestri dreigt nog steeds hem te zullen ontslaan en Carlo Riglietti zegt nog steeds Kalkoendrol en Snottebel tegen Maestri.

Stefania Marinacci schrijft nog steeds elke dag een lange brief naar Cronaca Italiana en ze stuurt nog steeds elke dag een naaktfoto mee. Ze wil nog steeds hogerop in het bestaan.

Die foto's heeft Pino Finocchio genomen. Pino Finocchio is haar vriend. Nou ja, wat heet vriend. Pino Finocchio is een kerel met wie ze soms slaapt als ze tussen twee vrienden in zit.

En nu zit ze tussen twee vrienden in.

Zodus.

Moribondo ligt nog steeds op sterven. Die houdt het vol zolang Francavilla aan de Po nog bestaat.

*

Het meisje van zeven over half negen zat vanmorgen ook weer op de bus van acht over half negen.

Het meisje van zeven over half negen is een meter vijfenzeventig groot en heeft een lange zwarte paardestaart en een wit lint met blauwe stippen in haar haar. Ze heeft een kort marineblauw jasje met twee knopen aan en een blauwe jurk met witte bollen. Ze heeft een hoog voorhoofd en een donkere huid

[p. 140]

en diepe bruine ogen boven een net iets te puntige neus.

Ik vraag me af hoe het meisje van zeven over half negen heet en waar ze werkt. Misschien kan ik het haar op een dag eens vragen. Om een gesprek aan te knopen. Want met de mensen moet ik praten. Dat heeft Frieda Vindevogel gezegd. Maar ik weet niet steeds wat te zeggen.

Voor de rest het gewone allegaartje op de bus van acht over half negen. Een kalende man in tweed. Een keurig afgeborsteld heertje met een aktentas. Een dikke slonzige matrone in een bloemenkleed. Laatkomertjes van schoolkinderen in blauwe of grijze uniformpjes. Een paar postbodes die weer onderweg waren naar het sorteercentrum. Een lange langharige in een jeanspak en met paarse espadrilles aan z'n voeten.

Nog snel even een kopje koffie gedronken in Harry's Bar. Ik drink de laatste dagen elke dag voor m'n werk een kopje koffie in Harry's Bar op de Schoenmarkt. Gauw uitslubberen en opstappen, vijf minuten en weg.

Van negen uur tot half twaalf dubbeltjes van bestelbons geklasseerd. Het waren er weer honderden.

We zitten aan de 27000. Elke bestelbon zit op een reep met drie bestelbons. Bijvoorbeeld 27.451A, 27.451B en 27.451C. Die moet je langs de stippellijntjes van elkaar scheuren.

De blauwe dubbeltjes blijven in de administratie bij Anita tot de bestelling afgehandeld is. De gele dubbeltjes komen bij Jacques aan de kassa in een steekkaartenbak in alfabetische volgorde. Als de bestelling afgehandeld is rangschikken we de blauwtjes per nummer. En dat waren er vandaag weer honderden. Van die dunne flinterdunne papiertjes die je tussen duizenden andere flinterdunne papiertjes precies op hun nummertje moet zetten.

Het is een vervelend werkje maar het hoort nu eenmaal bij m'n baantje en dus doe ik het met plezier.

Van half twaalf tot twaalf uur achter de steekkaartenbak in de keuken zitten dromen van Francavilla aan de Po.

De bende van Filippo Stranetti was schoenen aan het maken.

[p. 141]

Dat had je moeten zien.

Grootvader Stranetti hield, vanuit z'n luie stoel in de hoek van de garage, alles en iedereen in de gaten.

Grootmoeder Stranetti en moeder Stranetti zaten aan de naaimachines en stikten de schachten die vader Stranetti gestanst had.

Lucia zette er de binnenzool aan.

Luca en Renato stonden aan de Gesta en injekteerden de buitenzolen onder de schachten.

Marcello sneed de eindjes en de knobbeltjes pvc weg die vaak nog aan de zolen waren blijven zitten.

Donato stak de inlegzolen in de schoenen.

Fulvia deed er de veters in.

Laura vouwde de dozen.

Pierino stak de dozen in kartons.

Leandro deed gomband om de kartons.

Sara nummerde de kartons en zette ze bij elkaar in een hoek van de garage.

Toen de bestelling klaar was maakte Carlo een verzendbon en een faktuur.

Maurizio laadde de hele zwik op de bestelwagen en reed ermee naar het stapelhuis van de expediteur.

De dag zat erop in Francavilla aan de Po.

Tijdens de koffiepauze vroeg Madame Oliva of ik aan tafel niet meer wilde roken.

Ik zei ja.

Ik zei: ‘Wat moeten we doen als Moribondo dood is?’

‘Wiè?’, zei Courtin.

Ik zei niemand.

Na de koffiepauze. Wat heb ik na de koffiepauze gedaan. Atrium Kultuurgidsen uitgepunt.

Interessante reeks. Grote momenten van de kunst en de menselijke geest. De fresco's van Giotto. Luxor en Karnak. De Sint-Pieter in Rome. De pyramide van Cheops. Petra en de

[p. 142]

andere dode steden van Syrië. Versailles.

Niets over Francavilla aan de Po.

Geen woord.

Bestellingen van de Centrale Bibliotheek op bestelbonnetjes overgeschreven.

Dat waren er ook weer honderden en dat was ook weer een vrij vervelend werkje maar ook dat hoort nu eenmaal bij m'n baantje en ook dat deed ik dus met plezier en aan een rustig maar hoog tempo.

Ik denk dat Courtin weer tevreden was want hij knikte elke keer heel vriendelijk in m'n richting als ik even van m'n bestelbonnetjes opkeek.

Alfredo zei: Het is niet eens zeker dat er wat met je gebeurt als Moribondo sterft.

Anita zei: Dat heeft Frieda Vindevogel je toch ook al honderd keer gezegd.

Alfredo zei: Jij bent niet gek.

Anita zei: Jij verkeert in een staat van genade.

Ik zei ja.