Het Boek. Jaargang 6
(1917)– [tijdschrift] Boek, Het–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
[pagina 33]
| |||||||||||||||
Varia.Het Gulden Ghetal wijst dit jaer de nieuwe manen.Het Gulden Ghetal, (het welck men meynt ghevonden te sijn van Julius Caesar) dient om te vinden, wanneer dat het nieuwe Maen sal syn. Ick sal dit wat omkeeren RedynëeGa naar voetnoot1) met uwen goeden Oorloff, ende segghen dat het Ghetal van Gulden, ick meyn, van geldt, dit jaer doet vinden de nieuwe Manen, dat sijn, de veranderingen in alle saecken: veranderinghen in kleeren: veranderfnghen in staeten: veranderinghen in zeden:.... int kort dit guldens ghetal verandert gemeynelijck den heelen mensch: te weten naer den uytwendighen schijn, oft inwendighe deughden ende verdiensten. Mocht ick nu verhaelen
Met een woort off twee,
Hoe die gulde straelen
Van een rijeke ree
Alle dinghen keeren,
En veranderen;
Soo sau ick u leeren
't Gen' ick daer van ken.
'k Sau u laten weten,
Wat ick heb ghesien:
Hoe dat nauw-gheseten
En verschraelde liên
Waeren eerst oodtmoedigh
Ende vriendelijck:
Maer wanneer het spoedigh
Gonck, en wirden rijck:
Als-wanneer het gulden
Tellen naerder-handt
Hun de borsse vulden,
Viel de deught in 't sandt.
'k Sagh den hals verstijven,
Die te voren neêgh:
'k Hoorde 't Bac-hus kijven,
Dat te voren sweêgh:
'k Sagh de handt ghebieden,
Die te voren badt,
En met slechte lieden
Wel gheschoncken hadt:
Die ick wel voor desen
Qualijck sagh ghekleet,
Sagh ick nu te wesen
Als een Prins ghereet,
Die eens plaght te treden
Effen over straet,
Effen in de zeden,
Effen van ghelaet:
Sagh ick naermaels drayen.
Op-gheblasen, trots,
Ende swaer ghelayen
Met den kop vol sots.
Soo verandert dit jaer het gulden Ghetal de zeden van de menschen: oft (ghelijck ik van te voren seyde) soo doet het ghetal van guldens dit jaer de nieuwe Manen vinden, te weten de veranderinghen. Komt dit ghetal erghens in een beroyde borsse door eenigh goedt gheval te sincken: den neck wort stijff om een ider onder d'ooghen te sien, die te voren het ghesicht niet en dorste opheffen: de tonghe wort schamper en kijft lichtelijck, de welcke van te voren oodtmoedighlijck sprack oft sweêgh: de handt wort opgheheven ende uyt-ghesteken om te bevelen, de welcke te voren op-stack om te bidden ende te smeeken. Die te voren nauwelijekx bedeckt was, en magh nu gheen kleedt zonder boorden draghen: die eens recht ende eenvaudigh lanckx de straeten gonck, sal nu met een pronekende troignie verschijnen, het lichaem drayende, ghelijck een gans haer achterste. | |||||||||||||||
Sprokkels betreffende boekverkoopers enz. verzameld door J.W. Wijndelts. (Zie jaarg. 1916 blz. 102 v.)1. Christoffer Loemeyer, boekverkooper te Zutphen.Christoffer Loemeyer bekande voor hem ende sijnen erven van waerer wettelijcker schult heereoemende van geleende ende hem tot ancopinge van synen winckel dueghdelijcken verstreckte penningen schuldich toe zijn Willhem Lenzen ende Jan Bongart als gestalte ende verordente momberen aver die drie | |||||||||||||||
[pagina 34]
| |||||||||||||||
onmundige naegelatene kinderen van zal: Jacob Jacobsz mit naeinen Liesbeth, Catharina ende Laurens, bij syn zal: huisfr. Eefken ende Itgen respectivelick geprocreiert, tot der onmundigen behoeff die summa van twehondert ende twaelff glen ad XX st. tstuck gelaevende voor hem ende synen erven obglte IIc XII gl. wederom toe erleggen und toe betaelen de dato deser aever een jaer, daer voor verbindende syn persoon ende goederen gerede ende ongerede hebbende ende toecomende geene uytgesondert ende in specie syne winckel ende winckelgoederen on in vall van noot ende onverhaepentlijcke misbetalinge sich daer an mit parate executie kost ende schadeloes te moegen verhaelen. S.A. [30 October 1630]. T' is toe weten datt Liesbet ende Catharina Jacobsz int capitael vanden voorsz. summa hebben 100 gl. 11 st. ende Laurens Jacobs 99 gl. 9 st. In margine: Willem Lensen als momber vande kinderen van zal: Jacob Jacobsz bekande die twie hondert ende twaelff car: gl: daer van dese tegenwoordighe kentenisse isz meldende van Christoffell Lomeijer weder ontfangen t'hebben ten behoeve der voorsz: kinderen, bedanckende desfals gueder vorrichtonge ende begerende datt dese kentenisse alsz voldaen gecassirt ende doorgestreken mooge worden S.A. [6 November 1633].
Egbert tho Harckel Richter tot Warnsfelde voor hem zelffs alsmede Henrick van Swinderen als fiscael vanden Schultis van Zutphen ter eenre, ende Reiner Rasinck, mit Gothofrida Ryckholts sijn huisfrouwe ter ander sijden hebben ingewilliget dat den eeck berustende ten huyse vanden boeckebinder Lomeyer, alhijr daer op die Richter ende fiscael voorsz: voor dezen verwin erholden, mach worden gelevert an Lambert Roeleffzen ende Jan Eeckelboem coopluiden van Campen tegens 38 Philips gl: het vierendeel mits dat die penningen by t'ontfangen van den selven eeck worden getellet in handen vanden Secretario tot behoeft vanden geenen die daer toe berechtiget. Welckes die coopluiden voorsz. mede hebben ingewilliget ende angelaevet. [30 Augustus 1631]. | |||||||||||||||
2. Esdrasz Willemsen Snetlaert, boekverkooper te Utrecht.Jacob Smith ende Jan Maselander, als nevens Peter Verhaegen ende Lucas Simons de Vries geconstituierde testamentaire mombers ende voechden aever die negen onmundige naegelatene kinderen van zal: Esdrasz Willemsen Snellaert, in leven boeckvercooper binnen Utrecht bij Catharina Jacobs ehelick geprocreirt volgens acte notarael den 27. Augusti 1648 binnen Utrecht voornt gepasseret, bekanden voor haer den onmundigen ende haeren erven inde beste ende bestendichste forme rechtens ende gewoenheits alhijr, constituiert ende volmachtich gemaeckt toe hebben constituerden ende maeckten volmachtich bij desen den voorn, haere mede voechden ende die moder vande onmundigen Catharina Jacobs baevengemelt, sampt ende elck int besonder, om mede in haeren naeme ende van haerent wegen te veralieneren ende te vercoopen seeckeren bongart ende hoff, elck separaet buyten die Stadt Utrecht in sijne limiten ende bepalingen gelegen, sijnde den bongaert ende landt vierdenhalven morgen groet, ofte soe groet ende clein als zie gelegen is ande Vogelsangh onder die jurisdictie vande hooge ende vrijheerlickheit Jaarsvelt, die coopspenningen te ontfangen, van den ontfanck te quiteren ende voor alle naemaeninge te caveren, daer van tot behoeft vanden kooperen ende haeren erven uijt te gaen, unde voor den Gerichten ende | |||||||||||||||
[pagina 35]
| |||||||||||||||
ter plaetsen daert behoort cessie, transport, vertichnisse ende alles te doen t'geene nae stijll ende gewoenheit der selver plaetsen gerequiriert sall worden, ende sije constituenten in persone tegenwoordich zijnde, eenichsins souden kunnen oftte moegen doen, alwaert etc. cum clausulis ratihabitionibus, indemnitatis et reliquis in generali et amplissima forma, mits doende van alles schijn bewijs, reeckeninge ende reliqua, S.A. [3 Februari 1649]. | |||||||||||||||
3. Giesbertvan Zijll, boekver kooper te Utrecht.Hendrick van Diemen Kerckmr van St. Walburgen Kercke, in qualite als oom ende wettige momber over die onmundige kinderen van Roeloff van Diemen sijns comparants bruder bij Gerharda Caesarini sijne naegelaetene weduwe geprocreiert, ende bekande in vorigen qualiteijt in de beste ende bestendighste forme rechtens ende gewoonheijts alhijr constituiert ende volmachlich gemaeckt te hebben constituierde ende maeckte volmachtich bij desen Lowies de Kar, Scholtis van Odijck gelegen in den Gerichte van Utrecht, getrouwt met Aletta van Diemen oock een dochter van sijns Comparants zaell. broeder voorscr., mitsgaeders Giesbert van Zijll boeckvercoper ende borger t'Utrecht sampt ende elck int' bijsonder, om in sijnen naeme qualitate dicta te comparieren voor den Ed. gerichte der stadt Utrecht ofte elders daer het behoort ofte versocht wordt, ende aldaer nevens die voorscr. Gerarda Cesarius ofte haeren gemachtichde te cedieren ende over te geven aen ende then behoeve van Judith van Meerlant wede wijlen Adam van Roestein wonende tegenwoordich tot Amsterdam ofte aen ijemant anders dien die voorn. Gerarda Cesarius believen sal etc. [5 Mei 1651]. Bovenstaande acten zijngetrokken uit het ‘Protocol van Kenlenisse der stadt Zutphen’. | |||||||||||||||
4. Cornelis van Es, boekbinder te Amsterdam.Wij Jacob Elias en Adriaen de Waert schepenen in Amsterdam, oirconden en kennen dat voor ons gecompareerd is Grietje Kysers wede en boedelhouster van Jan Isaacsz. synde geadsisteert met Abraham Jansz. als haere gecoren voogd in desen, Jacob Lantman procr, Paulus Engelsz. en de voorsz. Abraham Jansz. haere vierendelen, somen etc. En geliede met de voorsz. voogds hand bij wete etc. vercogt, opgedragen en quytgeschouden te hebben, aen Cornelis van Es boekbinder, een huys en erve synde een schuyne schacht staende en gelegen op de Spiegelgraft aen de Oostzyde op de hoek van de eerste Weteringsdwarsstraet belent de voorne dwarsstraet aen de suydsyde en d'erfgenamen van Cornelis de Vrij muer tegens muer aen de noordsyde synde een klijn gedeelte met een gemene schutting streckende voor van de straet tot agter aen Dirk Buyck, voorts vrij huijs en erve in allen schijn t'zelve ter voorsz. plaetse gelegen is beheijnt en betimmert staet; En zij comparante geliede daer af al voldaen en wel betaelt te wesen den lesten penning met den eersten; Soo dat sij daeromme als principale de voorn. Paulus Engels vettewarier en Abraham Jansz. goudelakenwerker (: mede comparerende:) als borg te zamen en elx een voor al beloofden (: onder verband van alle hunne goederen, roerende etc.:) het voorsz. huys en erve te vrijen en vrij te waeren jaer en dag als men in gelijcken schuldig is te doen en alle oude brieven aftenemen, des beloofde etc. Sonder arg etc. In oirconde etc. den 14de May 1682. | |||||||||||||||
[pagina 36]
| |||||||||||||||
5. Jan Kastricum, boekvergulder te Amsterdam.Wij Willem Six en Gerbrand Pancras Schepenen in Amsterdam oorconden en kennen dat voor ons gecompareert is Jan Kastricum, boekvergulder, wed. en boedelhouder van Annetje Sybrands, dogter van Sybrand Ydens, ende geliede verkogt, opgedragen en quitgeschouden te hebben aen Willem Jacobsz Bosch, wieldraijer, Een huys en erve, zijnde twee woningen onder een dak, staande ende gelegen inde Weversgang, aen de oostzyde, uitkomende inde Lourierstraet, breder uitgedrukt in de brieve van quitschelding ten behoeve de voorsz. Sybrand Ydens, by Aaron Martensz, linnenwever, op den 26 Maart 1652 verleden, waer door deze gestoken en opbezegeld is. Ende hij comparant geliede daer af al voldaen en wel betaelt te zijn den laesten penning met den eersten, zo dat hy daeromme als principael, ende als gemagtigde van Andries, Jan en Gerrit Castricum nevens Jan Heyding, volgens acte verleden op den 14en Januarij 1694 voor den Nots Amelis van Paddenburg binnen dezer stad, Schepenen origenelijk gebleken, als borgen te zamen ende elx een vooral, beloofden (: onder 't verband van syn prive en des borgen alle hunne goederen roerende, onroerende, presente en toekomende:) 't voorsz. huys en erve in manieren voorzeit te vryen en vry te waeren jaer en dag als men in gelyke schuldig is te doen, en alle oude brieven af te nemen, des beloofde hij in syn prive syne gemelte borgen weder te zullen bevryden onder gelyk verband als vooren, zonder arg ofte list, in oirconden deze brieve bezegeld met onze zegelen, den 26en Januarij 1694. Uit het oud-archief der Gemeente Amsterdam, Quytscheldingen Z.Z. fol. 115 en L.L. L. fol. 233. | |||||||||||||||
6. Jacob van Velsen, boekdrukker te Amsterdam.Op huyden den XXVIII April Ao 1671 compareerde voor mij Dirck van der Groe nots ende in presentie van de nabeschreven getuijgen, Jacob van Velsen boeckedrucker woonende binnende dezer steede ende bekende ende verclaerde hij Compt voor hem syne erfgenamen en de naercomelingen wel ende deuchdelijck schuldich te wesen aen de erfgenamen van Marritge Jacobs wede van Gerrit Clercx zal: de somme van twee hondert en vijff guldens ses stuijvers spruijtende ter saecke over huijshuer van het huis gestaen inde Calverstraat op de hoeck van de Ossesluijs de voorsz: erfgen. toebehoorende, verscheenen primo Novembris Ao 1670. Beloovende derhalven de gemelte somme van twee hondert en vijff guldens ses stuijver aende voorsz: erfgenamen van Marritge Jacobs ofte wettelijcke thoonder deses te voldoen ende betalen binnen den tijt van ses weecken naer dato deses precijs sonder eenig langer dilaij of wtstel, ende tot meerder versekeringe vande voorsz: erfgenamen van Marritge Jacobs soo compareerden mede voor mij nots ende getuijgen voorengenoemt d'eersaeme Daniel Maes, ende Barent van Triest wijncooper mede woonende alhier ende verclaerden haer te saemen ende elcx int bijsonder gestelt ende geconstitueert te hebben gelijck sij haer stellen ende constitueeren bij dezen borgen als principael voor de voorsz: Jacob van Velsen ende ten behoeve vande voorsz: erfgenamen, belovende derhalven de gemelte capitaele somme van twee hondert vijff guldens ende ses stuijver aende voorn: erfgenamen ofte toonder voornt ten tijde vooren verhaelt als haer eijgen schuit te zullen voldoen ende betaelen bij aldien de voorsz: Jacob van Velsen van sulx selfs te doen in gebreecke blijven mochte renuntierende tot dien eijnde de be- | |||||||||||||||
[pagina 37]
| |||||||||||||||
nefitien ordinis divisionis et excussionis, van welcker effecte sij borgen haer wel onderrecht sijn houdende verbindende de voorn: Compten soo principael als borgen tot naercominge deses hare persoonen ende goederen deselve stellende ten bedwangh van allen rechten ende rechteren. Alles oprecht gedaen 't Amsterdam ter presentie van Jacobus de Mol ende Barent Stapel als getuijgen hier toe versocht.
Uit het oud-archief der Gemeente Amsterdam, Protocol Nots Dirk van Groe. In het Burgerboek van OotmarsumGa naar voetnoot1) treffen wij in de 4e kolom een ingeschrevene met name Johannes Bocbinder. Deze inschrijving is uit het begin der 15e eeuw en we mogen mijns inziens met recht hier uit opmaken dat bij de kentering der 14e en 15e eeuw het boekbindersberoep aldaar door een burger werd uitgeoefend. |
|