Het Boek. Jaargang 3

Mededeelingen.

Vlaamsche Bibliophilen. - Tot voorzitter van de Maatschappij der Vlaamsche bibliophilen in de plaats van wijlen F. van der Haeghen is gekozen Prof. W. de Vreese. Men hoopt dat de bestuursvernieuwing een begin zal zijn van nieuw leven in deze Maatschappij.

Nederlandsche Vereeniging van Bibliothecarissen en Bibliotheek-Ambtenaren. Tweede algemeene vergadering, te Apeldoorn, op 21 Mei.

De voorzitter, dr. T.P. Sevensma, gaf een overzicht van de lotgevallen der vereeniging in het afgeloopen jaar, waarvan de totaalindruk was, dat de vereeniging in zeer bloeienden toestand verkeert.

Het jaarverslag van den secretaris, den heer G.A. Evers, vermeldt, dat het ledental van 27 steeg tot 84, n.1. 60 gewone en 24 buitengewone leden.

Een adres der vereeniging aan de regeering, waarin op positieverbetering van het personeel der Rijksboekerijen werd aangedrongen, had geen succes. Een nieuw verzoekschrift werd verzonden. Evenmin had succes een adres aan den Rotterdamschen Gemeenteraad in zake de benoeming van een directeur dergemeentebibliotheek. Over het algemeen blijkt er nog te weinig besef te bestaan van het belang, om het dagelijksche beheer van beteekenisvolle boekerijen op te dragen aan technisch geschoolde ambtenaren,

Het verslag werd goedgekeurd, evenals de rekening en verantwoording van de penningmeesteresse, mej, N. Snouck Hurgronje, te Dordrecht, sluitend in ontvangst en uitgaaf tot een bedrag van ƒ 752.14, waaronder een voordeelig saldo van ƒ 372.41.

De begrooting van het volgend jaar, sluitend in inkomsten en uitgaven met een bedrag van ƒ 767.41, waaronder een voordeelig saldo van ƒ 252.41, werd goedgekeurd.

Als secretaris werd bij acclamatie herbenoemd de heer G.A. Evers, te Utrecht, onder dank voor de uitnemende diensten, door hem in zijn functie de vereeniging bewezen.

De plaats van samenkomst voor de volgende vergadering zal bij referendum worden aangewezen.

Besloten werd de commissie voor studiebelangen te doen voortbestaan.

Het voorstel van den heer Steenbergen, om een bedrag van hoogstens ƒ 100 beschikbaar te stellen voor een studiereis naar Leipzig, werd verworpen.

Hierna hield dr. A. Hulshof eene inleiding over de vakopleiding, waarin hij de volgende drie punten besprak: 1^o. waarom is speciale vakopleiding noodig; 2^o welke kennis heeft de bibliothecaris noodig; 3^o. hoe zal hij die kennis kunnen verkrijgen; en aandrong dat aan een onzer Universiteiten een leerstoel voor bibliotheekwezen zou worden opgericht. Colleges zouden gegeven moeten worden in handschriftkunde, boekdrukkunst, bibliographie, geschiedenis van het bibliotheekwezen, inrichting, beheer en administratie der bibliotheek. Spr. achtte het noodzakelijk dat er twee examens zouden worden ingesteld, een voor den wetenschappelijken bibliotheek-ambtenaar, die gepromoveerd behoort te zijn, en een voor de ambtenaren voor den dagelijkschen dienst.

Het voorstel van de Centrale Vereeniging van openbare leeszalen en bibliotheken, tot het instellen eener commissie, die in overleg met een regeeringsvertegenwoordiger deze zaak zou bestudeeren en voorbereiden, werd aangenomen.

(Uit Het Nieuws van den dag).

Veiling-Willems. - Aan eene reeks mededeelingen in de N. Rott. Ct. en het Nieuwsbl. v.d. boekh. ontleenen wij de volgende feiten. Nagenoeg al de kostbaarste werken zijn gekocht door de firma Frederik Muller & Co.

[p. 318]

te Amsterdam, voor wie de Parijsche firma Morgand (Rahir) een derde van de waarde van de geheele veiling kocht. De geheele opbrengst bedroeg frcs. 317595.-.

De fraaie Grolierband (no. 4), waarin de Dilucida et pia explanatio symboli van Erasmus gebonden is, en die met het boek in der tijd als dubbel uit de Leidsche Universiteitsbibliotheek was verwijderd - volgens den heer Loeber voor 30 gulden verkocht (zie Het Boek 1913 p. 239) - is voor 7050 francs eigendom der firma Fr. M. geworden. Ook de beide andere in den catalogus afgebeelde banden kwamen in dezelfde handen, de Isocrates met de Engelsche kroon en de voorletters van Koningin Elisabeth (no. 103) voor 5150 francs, de Magnusband met de Fransche lelies en kroontjes (no. 114) voor 8000 francs.

No. 27, een bundel uiterst zeldzame 16e- eeuwsche theologische tractaatjes in het Nederlandsch, waarvan 2 te Londen en 1 te Wesel gedrukt, bracht 1005 fr. op.

No. 69, de zeldzame eerste uitgaaf van La Rochefoucauld's Sentances et Maximes de morale verkreeg de heer de Vries voor 5000 francs.

No. 77, Bruto, La institutione di una fanciulla nata nobilmente, de oudste Plantijndruk, kwam voor 950 francs aan het Plantijnmuseum; No. 185 Le Theatre van Jan vander Noot voor 720 fr. aan de Konînklijke Bibliotheek te Brussel.

No. 203bis, het handschriftje in grijs-zijden band met zilverdraad doorwerkt, waaraan twee volle bladzijden in den catalogus gewijd zijn, bracht het tot 2160 fr.

Van de rubriek der Nederlandsche dichters vinden we de volgende prijzen: 249, Anna Bijns, Refereynen 1564, 920 fr.; 256, Refereynen en Liedekens van diversche rhetoricienen 1563, 1000 fr.; 261, Houwaert, Oratie der ambassadeuren van Matthias Aertsheertoge 1578, 450 fr.; 262, Houwaert, Declaratie van die triumphante incompst vanden Prince van Oraignien 1579, 875 fr.; 264 Pegasides pleyn (defect) 400 fr.; 270, vanden 10 esels 1558 (Dr. Leon. Willems) 450 fr.; 271, Jan vander Noot, Het theatre ofte toonneel (Stadsbibl. Antwerpen) 380 fr. Een 4^o Vondel in 19 banden, een prachtexemplaar met unieke muziekstukken (no. 275) kocht Fred. Muller voor 2305 fr. De Roemster van den Aemstel van Anna Roemers Visscher (276) deed 1120 fr.

Van de liedeboekjes werd weer het merkwaardigste gekocht door de firma Morgand, die de opdrachten van Fr. Muller uitvoerde: Scoperos Satyra ofte Thyrsis Minne-wit in 16^o oblong, 1654 (no. 294) voor fr. 620.-; 299, Een devoot ende profitelijck boecxken 1539, voor 2805 fr.; 301, Souterliedekens 1540, 1800 fr.; 304, Fruytiers, Ecclesiasticus 1565, voor 1805 fr. No. 305, Marnix, Psalmen 1580, kwam voor 800 frcs. aan de Koninklijke Bibliotheek te Brussel, de 2^e druk (no. 306) werd voor 400 francs door den heer L. Willems gekocht.

De allerbelangrijkste rubriek, de Fransche en Nederlandsche ridderromans, gingen tegen zeer hooge prijzen. De meeste werden alweer eigendom van Fred. Muller. No. 372, Ihystoire du Sainct Graal 1523, deed frcs. 6000; 373, Perceval le Galloys 1530, frcs. 5020; 374, Tristan 1503, frcs. 6120; 378, Ogier le Danoys 1525, frcs. 8950; 380, Godefroy de Bouillon 1511, frcs. 6850, De Historie van den grooten Koninc Alexandre 1488 (no. 423) werd verkocht voor 8100 fr., de Historie van der distrucyen van Troyen c. 1500 (no. 424) voor 7900 fr., Reynaert dievos 1485 (no. 425) voor 8500 fr., Jason en Hercules 1521 (no. 426) voor 8100 fr.

No. 480, een reeks Lipsius-uitgaven, tezamen 6 deelen in prachtbanden met vorstelijke stempels, indertijd door den geleerden bewerker aan den Aartshertog Ferdinand geschonken, ging naar Brussel voor 3000 fr.

Het allerzeldzaamste pamfletje van 1530 over de overstroomingen in de Nederlanden (no. 539) bracht 1500 frcs. op.

Eene interessante bijzonderheid bracht de beschrijving van no. 401 - Zayde van Mme de la Fayette - aan het licht. Het werk heeft een ingeplakt: schrijven, waaruit blijkt dat het ‘ingevolge Ministerieele beschikking van 19 Oct. 1871 no, 149 5^e afd.’ door den directeur der Kon. Bibliotheek te 's Gravenhage Dr. Campbell aan den heer Willems is geschonken. Dat dit inderdaad geene schenking maar een ruil was, staat in het exemplaar van de Veelderhande liedckens 1569 in de Kon. Bibl.: ‘In October 1871 verworven van den heer A. Willems te Brussel ten gevolge van een ruiling, goedgekeurd door den Minister v. binn. zaken dd. 19 Oct. 1871

[p. 319]

no. 149 5^e afd. M. Clampbell].’ (Zie Wieder, De schriftuurlijke liedekens p. 157).

We vinden in de berichten over deze belangrijke veiling nog de opmerking, dat onze Noord-Nederlandsche bibliothecarissen zich geheel van deelneming onthouden hebben. Zonder dit met zekerheid te kunnen bevestigen, zullen we toch haast wel mogen aannemen dat het zoo is. En dan pleit het voor hun juist inzicht. Immers volgens den berichtgever-antiquaar was het ‘te verwachten dat ook de mindere boeken goed - d.w.z. duur - betaald zouden worden’, en is dit ook werkelijk het geval geweest. We mogen dus aan den eenen kant onze Belgische ambtgenooten geluk wenschen, dat zij ten minste enkele zeldzame stukken die voor hunne instellingen van bijzonder belang waren, hebben kunnen verwerven - maar eigenlijk is toch een veiling als deze, waar enkele groote antiquaren de prijzen tot ver boven het normale opdrijven, geen goede gelegenheid tot aankoop voor een bibliotheekdirecteur. Ook de bewering, dat het te betreuren zou zijn, dat de veiling te Parijs en niet te Amsterdam heeft plaats gehad, en de herhaaldelijk blijkende opvatting dat toewijzing van die zeldzame oude boeken aan een Nederlander eenigszins een nationaal belang zou wezen, schijnen sterk aan bedenking onderhevig te zijn. Hier zijn niet dan geldelijke belangen van enkele groote antiquaren in het spel; de zoo opgedreven zeldzaamheden zijn ten slotte alleen verkrijgbaar voor een rijken bibliomaan, en die vindt men eer over den Oceaan dan hier. De winst voor ons land zal dus wel zeer weinig duurzaam zijn.

B.

India paper. - The Publishers' Weekly van 25 April p. 1390 ontleent aan de Scientific American, dat het monopolie der aanmaak van dit papier zich niet heeft kunnen handhaven en zich met de fabricatie thans bezig houden twee fabrieken in Engeland, een in Italië en een in de Vereenigde Staten. Onder de voordeelen van deze dunne drukstof noemt het weekblad onder meer, dat plooien en vouwen gemakkelijk gelijk gemaakt kunnen worden met een heet strijkijzer, wat eigenaars der jongste editie der Encyclopaedia brittannica maar eens moeten onderzoeken, voeg ik er bij.

J.W.E.

Bij de firma Loescher & Co. te Rome, verscheen het 2de deel van het ‘Annuario Bibliografico di Archeologia e Storia dell arte per l'Italia, compilato da F. Gatti e F. Pellati.’ Dit bibliografische jaaroverzicht van alle boeken en tijdschriftenartikels, welke betrekking hebben op de archaeologie en kunstgeschiedenis van Italië is voorzien van een uitvoerig zaakregister en zal dus op den duur wel een onmisbaar hulpmiddel voor alle bibliothecarissen van groote bibliotheken blijken te zijn.

In het najaar zal bij Felix Dietrich te Gautzsch verschijnen de iste jaargang van het ‘Jahrbuch der Bibliographie’ onder redactie van M. Grolig, k.k. Bibliotheks-Direktor in Wien. Behalve opstellen over theorie, praktijk en geschiedenis der bibliografie zal het bevatten een jaaroverzicht over de in 1911 verschenen bibliografische publicaties en verder uitvoerige berichten over den tegenwoordigen toestand der bibliografie in verschillende landen. De bewerking van de afdeeling Nederland is opgedragen aan Dr. C.H. Ebbinge Wubben conservator a.d. Koninklijke Bibliotheek te 's-Gravenhage.

Na verschijnen hopen wij op dit belangrijke werk terug te komen.