Het Boek. Jaargang 3

[p. 94]

Bibliographische beschrijving van Witsen's Architectura navalis. 1690.

ARCHITECTURA NAVALIS // ET// REGIMENNAUTICUM. // Ofte // aaloude en hedendaagsche // scheeps-bouw // en // bestier, // Waar in wydtloopigh wert verhandelt de wyze van Scheeps-tim- // meren, zoo als de zelve eertydts by de Grieken, en Romeinen, in // gebruik was: Scheeps-oeffeningen, Stryden, Tucht, Wetten en Gewoonten. // Beneffens // Evenmatige grootheden van de Scheepen onzes tydts, ontleedt // in alle hare deelen: Verschil van bouwen tusschen verscheide landtaart: // Indisch en Russisch Vaar-tuigh: Galey-bouw, en hedendaaghsche //Scheeps-plichten: Verrykt met een reeks verklaarde Zee- // mans Spreek-woorden en Benaamingen. // Doorgaans verciert met kopere Plaaten. // Beschreeven door nicolaes witsen. // Met Previlegie tot den Jare 1700. // (Drukkersmerk). // Tot amsterdam, // - // Ter Drukkerye van Pieter en Joan Blaeu. // MDCXC. // Folio.

Tekst.

Gegraveerde titel (als van 1671), v^o bl. Gedrukte titel, v^o bl. Aan den leezer. Get. VE dienst-genegene N. Witsen, 6 blz. Gedichten. (Samuel Tennulius; Matthaeus Sladus, M.D.; J. Antonides, van der Goes; B. Bekker; Corn. à Beughem) 7 blz., v^o Aanhaling (Latijn) uit een brief van J.G. Graevius, gedagt. prid. Non. Octob. 1671. epochae Dionysiacae, en uit F. Spanhemius, In Summa Historiae Eccles.; Gedicht van Seneca, v^o Inhoudt der Hooft-stukken. Tekst blz. 1-354 in 2 kol. van 61 regels.

Gegraveerde titel: Scheeps bovw // en bestier // Beschreven Door // Nicolaes Witsen. // Onderaan: Tweede Deel. Links leest men: Dirck Bosboom fecit., v^o Aanhalingen uit Horatius en Oppianus. Tekst blz. 357-625, in 2 kol. van 61 regels. Halverwege blz.625 begint: Bladtwyzer, deze eindigt halverwege blz. 628.

Platen.

Achter het voorwerk van deel I is ingevoegd een portret (zwarte kunst) met omschrift Nicolaus Witsen consul amstelodamensis aetatis lx, en op een lint onderaan de spreuk per fasces et aquilas; links onderaan leest men: Schenck fe: Amst: C.P. Verder heeft het werk 43 aan weerszijden bedrukte platen, en 3 aan een kant bedrukte, waarvan 2 dubbele. De platen van de eerste uitgaaf, genummerd I-CIX, waarbij nog die van

[p. 95]

de Appendix komen, zijn slechts voor een deel onveranderd opgenomen; van een aantal zijn de afbeeldingen verkleind en in nieuwe groepeering gegraveerd. Ziehier een overzicht van de plaatsing.

I-III, Appendix blz. 5		2 platen,	bij blz. 20
IV-XV.		6 pl.	bij blz. 24 en 38
Appendix blz. 9 en 10		1 pl.	bij blz. 42
XVI-XIX.		2 pl.	bij blz. 70 en 88
XX-XXXI, XXXIII-XXXIX; de voorwerpen daarop afgebeeld zijn veel verkleind en samengebracht op		2 pl.	bij blz. 94 en 96
XXXII en XLI vormen samen		1 pl.	bij blz. 97
XL en XLII vormen samen		1 pl.	bij blz. 98
XLIII en XLIV vormen samen		1 pl.	bij blz. 99
XLV		1 pl.(dubbel)	bij blz. 100
XLVI-L	} teruggebracht op {	1 pl.	bij blz. 160
LI-LIII(I)	} teruggebracht op {	1 pl.	bij blz. 168
LIII (2)-LVIII	} teruggebracht op {	1 pl.	bij blz. 178
LIX-LX		1 pl.	bij blz. 174
LXI-LXIX	teruggebracht op	1 pl.	bij blz. 190
LXX en LXXI	komen niet voor.	-
LXXII	(aan één kant bedrukt)	1 pl.	bij blz. 193
LXXIII-XC	verkleind samengebracht op	9 pl.	bij blz. 208-243
XCI	vormt met 3 nieuwe afbeeld.	1 pl.	bij blz. 269
XCII	vormt met 1 nieuwe afbeeld.	1 pl.	bij blz. 300
XCIII-XCVIII		3 pl.	bij blz. 308 en 378
XCIX-CII		1 pl.	bij blz. 390
CIII en CIV		1 pl.	bij blz. 438
CV en CVI		1 pl.	bij blz. 440
CVII (het kompas)	komt niet voor	-
CVIII en CIX		1 pl.	bij blz. 572

Figuur by Appendix p. 29 in den tekst (162).

Nieuw zijn:

Bij blz.	97.	De maet van een scheergang van een Pinas, enz.
Bij blz.	141.	(dubbel) Sweetsche evenmatige scheepsbouws tafel.
Bij blz.	266.	Sinesche scheeps-stryt. Op de keerzijde afb. van een Chineesche jonk enz., met aanwijzing Pag. 267, maar behoorende bij blz. 246.
Bij blz.	269.	Onder plaat XCI afbeelding van een Canoë, aan de andere zijde Ceylonsche schepen.
Bij blz.	297-299.	Moscovische vaartuigen en Robbe-vangst der Moscoviten. 12 afbeeldingen op 3 platen.
Bij blz.	300.	een afb. Robbe-vangst. Op de keerzijde pl. XCII.