Het Boek. Jaargang 1

[p. 81]

[Nummer 3]

t'Vermaeck der ieught.
Vervolg.

blz. 28 Sangh. | Op de voys: Wt Vincken gaen. | of, S'Morschens voor daeg, ect. | Om mijn playsier | ondertekend Verkiest het Beste; en als bladvulling op

blz. 29^b de vierregelige: Nota. | Gheen Iongh-man, oft Maeght, |

blz. 30 Een Nieu | Amoreus Liedeken. | Minsaem beeldeken Amoreus, |¹⁾ zonder ondertekening.

blz. 31 Nieu Liedt. | Op de wijse: | Schoonste Nimphe van het wout. | Ick voel nu mijn hert ontsteldt, | zonder ondert.

blz. 32 Sangh. | Op de voys: Diana reyn, | Die ginck om baden haer, | Een bloemke schoon | ondertekend op blz. 33a met: Verkiest het Beste. En als bladvulling daar het vierregelige versje: Gheen Medecijn'des Minnaers pijn |

blz. 33^b Een Dochters Liedt. | Op de wyse: | Vant, Quijns Perlement. | Weet ghy Maeghden arm en rijck | zonder ond.²⁾

blz. 34^b i.m. Nieu Liedt. | Op de wyse: | Fluchtighe Nimphe, waer heen so snel. | Eer ick ghevoelde Venus cracht, | zonder ondert.

blz. 35^b Sangh. | Op de voys: Cupido Godt, | Met u vierighe stralen, etc. | Een Maghet soet | ondert. Verkiest het Beste.

blz. 36^b i.m. t' Samen-sangh, | Tusschen Dochter en Iong-man, | Op de wyse: | Vanden Engelschen | Fa la. | - Iong-man. | Ach! Nimph hoe staet ghy dus alleyn. D. hu hu. |³⁾ zonder ondert.

1) 3e regel:... ‘herteken gratieus |’

2) Is wel van Bredero. Heeft verscheidene varianten, en hier'n ekstra-koeplet twee zie ‘Liederen van Bredero’, Inleiding, blz. xx.

3) 3e en 4e regel de D. of I. ‘fa la la la la la.’

[p. 82]

blz. 37^b Nieu Liedt. | Op de wijse: | Spangio-lette reforme. | Eer Cupido met zijn banden, | ondert. Lanck-moedich, in als.

blz. 38^b i.m. Tot Cvpido. | Cvpido laet toch af, mijn herte meer te plaghen, | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 39 Trov-dicht. | Als Hemel, Aerd, en Zee, hoe wild en onghebonden, | zonder ondertekening.

blz. 43 Bruylofts Liedt. | Op de wyse: | Vande, Engelsche Fortuyn. | Weest doch verblijt | zonder ondertekening.

blz. 44 Sangh. | Op de voys: | Sy eest pour mon pucellage. | Soo Ymant my mochte vraghen, | ondert. Verkiest het Beste.

blz. 45^a i.m. Nieu Liedt. | Op de wijse: | Een over schoone lonck-vrou. | T' Sprack een soo loosen boer | zonder ondert.

blz. 46^a i.m. Een Ander. | Op de wijse: | Van, Galiarde Francisco. | Waerom valt my 'Venus party, | zonder ondert.

blz. 47^b i.m. Sangh. | Op de voys: Edel Karszou | Maechdeken suyverlijcke, etc. | Treurich altoos | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 49^a (Vierregelig) Epigramma. | De min verkeert mijn vreught in veelderhande plaghen. | Daaronder: Voys: Och! Waer vint den minnaer rust. | VVt ghestreckt int groene gras, | ondertekend S.A.¹⁾

blz. 50 Nieu Liedt. | Op de wijse: | Int hert ly ick van binnen' pijn. | Och had ick eenen blye' moet, | ondertekend Niet sonder dat.

blz. 51 i.m. Sangh. | Op de wyse: Amynte l'amoureux dont la plus riche gloire. | Weerdich verheven vrouw, die alle vreught doet vluchten | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 53 Herder-Liedt. Op de wijse: | Quand voy bel niel vanquer. | Godinne die hier in dit wout | zonder ondertekening.

blz. 54 Sonnet. | Ghy stercke vorst des mins, die door u vlammich schieten, | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 55 Liedt. Voys: 't Hert is my vol onrusten. | De liefde maeckt coragie, | zonder ondertekening.

1) = Samuel Adriaans (Coster)?

[p. 83]

blz. 56^a i.m. Liedt. Voys: Eradi Majo. | Bedruckt van herten, | zonder ondertekening.

blz. 57 Nacht-clacht. | Soo haest der sonnen Godt, met zijnen gulden wag hen, | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 58 t'Samen-sangh, | Tusschen Coridon, een Herder, | en Diana, een Nymphe, | Op de wijse: | Boerinneken, als ghy suit water halen. | - Coridon. | Ach my Diane! | zonder ondert.

blz. 59^a i.m. Nieu Liedt. | Op de wijse: | Pavana de Spaenjolae, etc. | Claer ist ghesicht en name' goet, | zonder ondert.

blz. 60^a als bladvulling het vierregelige: Voor u soet aenschijn Claer, |

blz. 60^b Boere-Clacht. | Op de voys: Si cest pour mon pucellage. | Nv wel op mijn boersche fluyten | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 62 Nieu Liedt. | Op de wyse: | Vande, Engelsche Fortuyn. | O! Ooghe ghy, | ondert. Reyn liefde Croont, en als bladvulling het vierregelige: Saeght ghy de tranen over mijn wanghen |

blz. 63 VVinter Liedt. | Op de wyse: | Van, Passomezo Cicili. | T' Oude Jaer 'gansch en gaer | zonder ondertekening.

blz. 64^b i.m. t' Samen-sangh, | Op de voys: Alemande spiers, | of, Elaes Amour etc. | - Vryer. | O Ghy over schoone ‘maeght | ondert. Verkiest het Beste. Daaronder het twee-regelige: So ghy een bloet alleen om t' goet’ hier hebt ghenomen, |

blz. 66^a i.m. Clachte eens Jonghe Dochters. | Voys: Mijn droefheyt moet ick clagen, | Cvpido heeft door-schooten | z. o.

blz. 68 Sonnet. | Claer blinckende Apoll', die door u gulden stralen | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 69 Liedt. Op de wijse: | Galiarde Francisco, | of, Schoon is sy, die my mertliseert. | Jonckvrou, die my door 't soet ghesicht | ondertekend Lanck-moedich in als.

blz. 70 Op de wyse: Nobel Fransoys' subtijt cortoys. | Schoone Godin 'die ick bemin 'boven alle fygure, | zonder ondert.

blz. 71 Sonnet. | Pigmalion die cost, van 't schoon yvoor wel maken | ondert. Verkiest het Beste.

blz. 72 Nieu Liedt. | Op de wijse: | t'VVindeken daer den bosch af drilt. | Rvsten en can ick nacht noch dach, | z. o.

[p. 84]

blz. 73 Sangh. | Op de voys: Espries qui souspirez, etc. | Nae dien natuer en tijdt, my raden te beminnen | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 75 Nieu Liedt. | Op de wyse: | Vande, Engelsche Fortuyn | Wat groote pijn, | zonder ondertekening.

blz. 76^b i.m. Een Ander. | Op de selfwe wyse. | Fortuna quaet ondertekend Reyn liefde Croont. Daaronder de tweeregelige spreuk: Vrinschap te thoonen sonder gonst, |

blz. 77^b i.m. Sangh. | Op de voys: Curante brande. | of, Ick hebber een uytvercoren. | Eylaes liefde u crachten ‘groot | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 79^a i.m. Op de wijse: Van Labure. | In mijnen grooten ‘noot | zonder ondertekening.

blz. 80 Een ander. | Op de wijse: Cupido triumphant. | Aen hoort O liefste soet | ondert. Ick hoop, en volherd. en als bladvulling op blz. 81^b een vierregelig vers: Ter eeren van u, |

blz. 82 Trov-dicht. | Int midden vande locht, heeft lupiter een Camer | ondertekend S.D.N.H.

blz. 87 Bruylofts-Liedt. | Op de wijse: | Schoon jonckvrou ick moet u claghen. | Eenen Staet weet ick op eerden | z. o.

blz. 88^a i.m. Sangh. | Op de voys: Galiard' Itali. | Of, Mijn oogskens weenen, etc. | Een bloemke sierich | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 89^b t' Samen-sangh. | Op de wijse: Schoon jonc heerken | hues en trouwe. | Schoon jonckvrou, wiens eerbaer zeden, | zonder ondert. Als bladvulling op blz. 91^b het vierregelige: Ist dat ghy mint' weest niet verblint |

blz. 92 Sonnet. | Ay droeve suchten, die staegh uyt mijn lippen vloeyen! | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 93^a Liet. Op de wijse: | Och mocht ick eens sien, Het eynde | van mijn smert. | Nymphe, die my wont met eenē schicht seer soet | zonder ondert. evenals de volgende (blz. 93^b) Responce. | Op de selve voys. | O Mijn toeverlaet, troost u: claecht niet so seer |

blz. 94 Mascurade, | Van een rijcken Boer, end' een | spijttich meijsken. | Gaet op de voys: | Van d'Enghelsche Mascurade, of, | vvy backten boeckvveijten coecken, etc. |

[p. 85]

Den Boer ontmoet' een Meysken soet' hier by der weghen, | Dies den Boer docht' t'geen ic lang socht' comt my hier tegē. | Dē Boer terstōt' goet zeeus goet rōt' vryd' t' meyskē vaerdich. | Maer t'meysken loer' weet met den boer' te spotten aerdich. | Boer. | Ick bemin een soo soeten' dier, | ondert. Verkiest het Beste.

blz. 95^b i.m. Liet. Op de wijse: | Gho fro mo vvindo, etc. | Een suyverlijck kersouw' op trouw | zonder ondertekening.

blz. 96^a i.m. Op de wijse: vande | Lammetacie vande Graeve Essex, | Jaers jeught bloeyt elck voghel sinckt, | zonder ondert.

blz. 97 Sonnet. | Ghelijck t'vermoeyde hert, na jagers snel ontvluchten, | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 98 Liedt. Op de wyse: | Wt liefden siet ‘lijd ick verdriet, | Myn gheest, mijn sin, | ondertekend C.M.V.

blz. 100^a i.m. Liedt. Op de wyse: | Vande, Engelsche Fortuyn. | Schoonlief en mach | zonder ondertekening.

blz. 101 Clach-Liedt. Op de voys: | In een prieel vol ruyckende Roosen, ect. | Gheheel vergaē zijn al mijn genuchtē, | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 103 Nieu Liedt. | Op de wyse: | Vant, quins perlemendt | O ghy Nimphen hooch vermaert | zonder ondertekening.

blz. 104^a i.m. Op de wijse: Fluchtighe Nimph'| Eerbaer maegt en schoon Godin, | ondertekend Och, mocht const blijcken.

blz. 105 Sonnet. | O traegh en snellen tijt, wijen niemant can vermyden, | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 106 Droom Lied. | Op de wijse: | Venus, du, en dijn kindt. | Lustich lach eens mijn gheest | zonder ondertekening.

blz. 107^b i.m. Liedt. Op de wyse: | Godt groet u lief, mijns sinnen Medecijn. | O Vreuchden rijc ‘Franeker schoon prieel, | z.o.

blz. 109 Sangh. | Op de voys: Fortuyn helaes bedroeft etc. | Het hoogdraghent ghemoet, van mijn eerweerde vrouw, | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 111 Nieu Liedt. | Op de wijse: | Adieu Nimphe, De se boys. | Eertijdts was ick in weyn | ondertekend C.M.V.

blz. 112 Een ander. | Op de wyse: Aenhoor 't gheclach, | O bloeyende leught. | Ach mijn vyandelijck vriendin! | Ach mijn

[p. 86]

vriend' lijck vyandin! | t'Is al om dy, | Al wat ick ly,¹⁾ | En om dijn min. | ondertekend Lanck-moedich in als.

blz. 113 Sangh. | Op de voys: Galiarde Vlaender-lant, | Of, Een is alleen' mijn reen, ect. | - Iongh-man. | Heel onghesondt' door-wondt | ondertekend Verkiest het Beste.

blz. 115 Trov-dicht. | Na dat Natura wijs, des Hemels hooghe daken, | ondertekend P.F.F.A.T.²⁾

blz. 117^a i.m. Bruylofts-Liedt. | Waer in t'samen spreken Mercurius | der Goden bode, en Flora de | Godin der bloemen. | - Mercurius. | Op de voys: Venus, du, en dijn kindt. | Hoort al ghy nymphen reyn | - Flora. | Voys: Enghelsche Fortuyn. | Wiens stemme claer | zonder ondertekening.

blz. 118^b i.m. Sangh | Tot Cupido. Op de voys: | Daer ick laest om vermeyen was, | Buyten de Stadt int groene gars (!), gras, gras, | O Cupido u swaren brant, | ondert. Verkiest het Beste.

blz. 119^b i.m. Liedt. Op de wijse: | Den tijt is hier. | Jonckvrouwe soet | ondertekend Och, mocht const blijcken.

blz. 121^b Liedt. Op de wijse: | Van d'Enghelsche Fortuyn. | On-langhs was ick van liefdens quale vry: |.... (koeplet vier:) V geel croez haar:³⁾ u voorhooft....| zonder ondert. Als bladvulling op blz. 122^a het zesregelige: Als Coridon hem heelick vindt verlaten, | Van Alexin,....

blz. 122^b Sangh. | Op de voys: Si eest pour mon pucellage | Of, Op mijn fluyt, wel op wy wille. | Wat mach toch de jeught al rasen, | ondert. Verkiest het Beste. Daaronder (als bladvulling?) een zesregelige: Morael. | Veel minnaers hier van Coridons gheslacht, | zonder ondertekening.

blz. 124 Herder-Liedt. Op de wijse: | Schoonste Nymphe van dit wout, | Gloe, die in desen dael, | zonder ondertekening.

blz. 125^b i.m. Trov-dicht. | Gelijc in s'werelts rijck twelc Godts hant heeft gesticht, | ondertekend M.T.L.

1) Deze regels soms als melodie aangehaald? Gysbert Japiks heeft de regels: 't Is om dy, dat ik lij, 't Santig tuwzen deaden (bl. 6); deze dichter had de Lusthof nog in zijn nalatenschap.

2) Is dit Petrus Feddes, F. Atque T.?

3) Vgl. ‘As ik dy sjoch mei 't geel krûs hier’ - Van Gysbert Japiks.

[p. 87]

blz. 129^b i.m. Bruylofts-Liet. | Op de wijse: Diana reyn, ect. | Najaden al, | ondertekend Hoop faelgeert.

blz. 130^b i.m. Herder-Liedt. Op de voys: | O ghy stercke Godt der minnen | Met Muses hulp, singht Damon hier een liet, | Op hoop, hy sal zijn Nymphe soo beweeghen: | Hoop heeft hy wel: maer troost en crijcht hy niet, | Dies men hem siet, tot sterven zijn gheneeghen. | Comt nu al gesangs Godinnen, | ondert. Verkiest het Beste. Daaronder het zesregelige: O Nymphe dan: ick stervend', wilt mijn leven |

blz. 132^a i.m. Nieu Liedt, Ghenaemt | t' Schip der minnē. Op de voys: | Vant belegh, van Geertruyden-Bergh. | Ick heb een Schip der minnen | Dan (op blz. 134^a i.m.:) Antwoort des vrysters. | Op de wijse: | Ick peyns om een persone, | Wend t' Schip en keert u strate, | ondertekend Hamans.

blz. 135^a (6-regelig) Epigramma. | Cupido bindt my een swaer pack op 't lijf, | Daaronder: Sangh. | Op de wyse: Venus, du, en dijn kint. | Der minnen pack ick draegh, | ondert. Verkiest het Beste.

blz. 136^a i.m. Liedt. Voys: Van Labercire. | Eylaes! mijn hert ende mijn sinnen | zonder ondertekening.

blz. 137 Liedt, | Waer in t'samen-spreken | Coridon een Herder, en Silvia | een Nymphe. Op de wijse: | De Liefde lust int herte baert, | Ay Lodder lijcke Silvia, | zonder ondertekening, maar in plaats daarvan eindigt blz. 138 met: t' eynde.

Op de volgende bladzij 139 staat een Danck-seggich lof-dicht, vande | Vriessche Ieught, aen den Avtheur | deses Boecx, Boudewijn I. Wellens. | Clinck-Dicht. | Wat lof, vvat eer, vvat danck, sullen ghenoech vvy thoonen, | ondertekend P.H. Mint, ghy wint.

De bladzijden zijn niet verder gepagineerd.

Op blz. 140 staat in drie kolommen 't Register | Vande Liedeken die in desen | boeck ghestelt zijn. De laatste zes regels van 't register en 't woord Finis zijn op de volgende bladzij (141) eerste kolom geplaatst. Daarop volgt onmiddellik, alleen door een langwerpig kantig vignet gescheiden bij wijze van katernvulling: Sangh, | tot Lof van Franeker. | Op de wijse: | Gheef my te drincken nae mijnen dorst. | Franeker in u begrijp playsant | Van de zes achtregelige koepletten, elk met een Repryse van vier regels, is het slotkoeplet (Prince) ondert. P.A., de volgende repryse Verkiest het Beste. Daarna nog een vierregelig versje

[p. 88]

Berispen quaet...Rechts daaronder SON-; en op de volgende bladzij (143): SONNET. | Voor loon zy danck u Drie in een Almachtich, | Dit sonnet, ook tot lof ‘dees Stadt’, is ondertekend Verkiest het Beste.

De laatste bladzij (144) bevat een versje van vier regels: Tot De Druckers. | Ghy druckers k'u beveel' dit werck niet nae te drucken: | ondertekend Doet, als ghy wilt, datmen u dede. Op de linkerhelft verder de Errata, ofte fauten; op de rechter: Men vintse te | coop, tot Franeker, | By Thomas Lamberts, | Salwaarda. |

Enkele van de verzen van Wellens laat ik hier volgen.¹⁾

1) Bladz. 15, bladz. 44, bladz. 73.

Sangh eens jonge dochters.

Op de wijse: Alemande Spiers, of, Elaes Amour, etc.

Ovden couden dapper // tant /
Ghy meugt u versoeck wel staken /
Het moet zijn een dapper // quant /
Die my sal conen vermaken:
Troud' ick u / ick soud' mijn jeught
Heel verslijten / sonder vreught.

Seght my toch / wat vreughdich // min
Dat ick can van u ghenieten?
Ick / die noch heel jeughdich // bin /
V sal t' leven haest verdrieten:
Hout vry af / O Oude vaer /
Wy zijn t' onghelijcken paer.

Al bent ghy seer machtich // rijck /
Ick en sal u toch niet minnen /
t' Goet is maer verachtich // slijck /
Sy zijn wel berooft van sinnen /
Die hier t' oude coude bloet
Trouwen gaen alleen om t' goet.

Doch ick zoud' u laken // niet
Om t' goet / waert ghy jonck van leden /
Maer nu wil ick staken // siet
t' Hijlck: dus stelt u vry te vreden /
Want ick toch met hert en sin /
t' Jonghe boven t' oud' bemin.

[p. 89]

 

Licht ick over-legghen // can /

 

(t' Welck niet al zou zijn gheloghen)

 

Dat elck een zou segghen // dan /

 

Die Maeyt is door 't goet bedroghen:

 

Dus wijckt van my / oude grijs /

 

Troud' ick u / ick waer niet wijs.

 

 

 

Maeghdelijck Princessen // fier /

 

Die zijt inde fleur van 't leven /

 

Onthout dese lessen // hier /

 

Wilt voor t' oud' het jong' aencleven /

 

Trouwt ghy d' oud' uyt giericheyt:

 

Ghy trouwt man / en droefheyt beyd'.

 

Verkiest het Beste.

 

 

 

Ist dat ghy trout ‘een grijsart out,

 

Om t' goet, oft goede daghen,

 

Ghy suit te laet ‘u sotte daet,

 

En onghenucht beclaghen.

Sangh.

Op de voys: Sy cest pour mon pucellage.

Soo Ymant my mochte vraghen /
Wat is Liefde? ick antwoort:
t' Is ijdt dat het hert verstoort /
En d' inwendicheyt doet claghen:
Daerom raed ick u als vrindt
Wacht u voor de Liefde blindt.

Hier op mocht den vragher spreken /
Veracht ghy de liefde dan?
Neen / ick houde veel daer van:
Maer ick haet haer sotte treken /
Daerom raed ick u als vrindt
Wacht u voor de liefde blindt.

Al die ick ter werelt kende
Met de blinde liefd belaen /
Zijnse niet te niet ghegaen?
Jae / met droefheydt en elende /
Daerom raed ick u als vrindt
Wacht u voor de liefde blindt.

[p. 90]

 

Sach-men niet tot haer bederven

 

Pyramus en Thisbe bey /

 

Met een bitterlijck gheschrey

 

Door de blinde liefde sterven:

 

Daerom raed ick u als vrindt

 

Wacht u voor de liefde blindt.

 

 

 

Iphis ginck hem selfs ontlijven

 

Door de blinde liefde snoodt /

 

Och! t' verhael waer veel te groodt

 

Van die in dees strijdt al blijven:

 

Daerom raed ick u als vrindt

 

Wacht u voor de liefde blindt.

 

 

 

Self / de Goden en Godinnen

 

(Hoe wel t' haer niet en betaemt)

 

Schijnen sonder eer of schaemt /

 

Als sy voelen t' vier der minnen:

 

Daerom raed ick u als vrindt

 

Wacht u voor de liefde blindt.

 

 

 

Maer soo ghy u vint beladen

 

Met den blinden Godt zijn schicht /

 

Siet toe dat hy u vant licht

 

Niet berooft / oft t' mocht u schaden /

 

Maer ick rade u als vrindt

 

Dat g' u wacht voor liefde blindt.

 

 

 

Verkiest ket Beste.

Sangh.

Op de voys: Espries qui souspirez, etc.

Nae dien natuer en tijdt / my raden te beminnen

Boven al datter leeft / een weert verheven vrou /
Soo ben ik dick belaen / becommert in mijn sinnen /
Wie dat ick bieden sal / mijn onghevalschste Trou.

Begeerlickheyt my raet / de rijckdom nae te jaghen /

En t' ooghe my (door lust) altijdt op schoonheyt wijst.
De dertel ydelheyt / zout proncken wel behaghen:
Maer t' redelijck verstandt / de deucht voor t' beste prijst.

[p. 91]

 

De Rijckdom (die voort t' best) veel menschen hier verkiesen

 

Besit-men met veel sorgh / en commerlicken staet /

 

Jae oock met prijckel van zijn Ziele te verliesen /

 

Zoud ick dees lieven? neen / t' is best dat ickse haet.

 

 

 

De schoonheyt (t' is wel waer) can t' ooghe licht bewegen /

 

Want t' ooghe toch altijdt / seer geern op t'schoone siet:

 

Maer als ickt wel bedenck / en overlegh te deghen /

 

Soo is de schoonheyt by de deught te achten niet.

 

 

 

Het uytterlijck ghepronck / van costelijcke cleren /

 

Dat meer uyt ydelheyt / als uyt de deuchde spruyt /

 

En can noch deucht / noch eer / noch wijsheyt niet vermeren:

 

Maer t' teghen-deel van dien / zoud-mer eer speuren uyt.

Daerom ghy Minne-Godt / die macht hebt te door-wonden

Ons herten met de liefd' / ick bidde u dat ghy
My laet verheven / noch versotten t' ghenen stonden /
Op Rijckdom / Schoonheyt / noch op d'ydel pronekery.

Maer soo ghy weet een vrou / versiert met deugtbaer seden /
En die de volghend' eer / blieft stadich altijdt by /
Comt dan vry met u schicht / door-wonden al mijn leden /
Ick sal tot haren dienst / ghewillich voeghen my.

Verkiest het Beste.
(Wordt voortgezet.)

F. Buitenrust Hettema.