De Boekenwereld. Jaargang 24

[p. 248]

Veilingen
Van Gendt Book Auctions te Diemen, 7 april 2008
Nick ter Wal

Van Gendt Book Auctions telt weer mee. De laatste jaren kwamen er vooral minimaal beschreven dozen boeken en niet-gecollationeerde drukwerken onder de hamer, maar sinds de boekenveiling op 7 april jongstleden staat het door veilinghuis De Eland in Diemen overgenomen Van Gendt weer op de kaart. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de komst van Jaap van Eesteren (voorheen in dienst bij Van Stockum, Bubb Kuyper en De Slegte), die sinds 1 januari 2008 lange dagen maakt bij Van Gendt.

Met de bibliotheek van de auteur en uitgever Wim J. Simons (1926-2005) haalde Van Eesteren een interessante collectie Nederlandse literatuur in huis. Simons was een halve eeuw de stuwende kracht achter de aanvankelijk bibliofiele uitgeverij De Beuk, die sinds 1953 vooral een podium bood aan debuterende dichters. Samen met Garmt Stuiveling, Jac. van Hattum en Johan Polak richtte Simons op 1 juni 1952 het Genootschap Jacob Israël de Haan op. Eén van de doelstellingen van de vereniging was, aldus de statuten, ‘het vormen van een boekerij van de verschillende uitgaven van De Haans werk’. Dit lukte aanvankelijk aardig, maar na een paar jaar stierf het genootschap een stille dood. Secretaris Simons behield de boeken.

Toen veilingmeester Trommelen om kwart over zeven het eerste lotje afsloeg, zat de zaal goed vol. De sfeer was gemoedelijk, sommigen hadden in het bedrijfsrestaurant genoten van de stevige biefstukken en de huisgemaakte goulash, waarvoor een Hongaarse gastkok was ingevlogen. De huiswijn was ook fijn. In sneltreinvaart kwamen we, in de afdeling kunstboeken, langs de bekende naslagwerken over moderne schilderkunst, zilver, De Ploeg en Cobra. De weinig opzienbarende lots boekwetenschap wisselden alle voor nette prijzen van eigenaar, dankzij de lage taxaties.

Jaap van Eesteren met lot 8356, het getijdenboekje dat €16.000 opbracht

Spannender werd het bij de literatuur. Drie delen in eigen beheer uitgegeven dagboek van de zakenman en verzamelaar Dick Vriesman (geschat €30-50) gingen weg voor €70. Toen W.F. Hermans deze openhartige autobiografie onder ogen kreeg, zegde hij zijn vriendschap met Vriesman op. Het Woordenboek Nederlands-Twents van K.D. Schönfeld Wichers bracht, tezamen met veertien andere boeken over dialecten, €60 op. Waarschijnlijk omdat de auteur de broer van Belcampo is, bracht men deze kavel onder bij literatuur, tussen Van Duinkerken en Thomas Mann.

Van de dichter, schrijver en significus Jacob Israël de Haan bestaan allerlei overdrukken van bijdragen aan literaire tijdschriften. Lot 8163 bevatte een aantal van deze schaarse publicaties en ging weg voor €200 (€40-80). Twee exemplaren, ingenaaid en linnen, van De Haans dissertatie uit 1916, met eigenhandige opdrachten van de promovendus aan Israël Querido en een Engels echtpaar, werden beide afgehamerd op €240. Des te opmerkelijker, daar de variant in linnen band niet eerder is vertoond. Een eerste druk van het beruchte Pijpelijntjes uit 1904 bleef wonderlijk

[p. 249]

genoeg hangen op de laagste richtprijs, €500. Simons had zijn exemplaar lelijk opgeknapt: voor- en achterzijde van het omslag werden bijeengehouden door zes flinke stroken sellotape. Bibliofiel kunnen we de schrijver van Omgang met boeken niet echt noemen.

Het bundeltje korte verhalen dat De Haan in 1904 liet drukken, is zeer zelden in de handel. Bij Van Gendt liep het lot Kanalje uit op een partijtje pingpong tussen zaal en balkon. Een Utrechtse antiquaar en een verzamelaar hielden minutenlang hun vingers stijf in de lucht. De antiquaar won en betaalde €750 (€50-100), exclusief 29% opgeld. Kavel 8128, zijnde het zo goed als volledige fonds van uitgeverij De Beuk in ruim duizend dichtbundels, deed €800 (€500-1000). De nieuwe eigenaar kan zijn wanden nu behangen met verzen van Hans Andreus, Jan Hanlo en Simon Vinkenoog.

De afdeling oude en zeldzame boeken bood Jan Engelmans curieuze Verhandeling over de Sneeuwfiguren; En hoe deze Natuurbeschouwing best aan te leggen, ter verheerlyking van Gods Magt, Wysheid, en Goedheid uit 1771. De Haarlemse arts wisselt in dit boekje wetenschappelijke waarnemingen van sneeuwkristallen af met lessen in moraal. Een ongebonden exemplaar van de tweede uitgave bracht €400 (€50-100) op. Jan en Casper Luykens geïllustreerde Spiegel van 't Menschelyk Bedryf uit 1694, later talloze malen herdrukt, ging weg voor €3200 (€2500-3500).

De klapper van de avond was lot 8357: een getijdenboek uit omstreeks 1460 (richtprijs €40.000-80.000). Het perkamenten handschrift was op een taxatiedag komen aanwaaien. Voor het wonderschone boek, dat Van Eesteren uitvoerig beschreef in de catalogus, bleek deze avond belangstelling te zijn in binnen- en buitenland. De zaal was bij €90.000 uitgespeeld. Twee telefonische bieders gaven geen duimbreed toe: veilinghouder Trommelen hamerde uiteindelijk af op €245.000, wat na veilingkosten neerkomt op €316.051. Kranten, radio en tv berichtten over deze spectaculaire opbrengst. De gelukkige koper wenst uiteraard anoniem te blijven.