De Boekenwereld. Jaargang 24

[p. 191]

Agenda

Veilingen

burgersdijk & niermans, Nieuwsteeg 1, 2311 rw Leiden, tel.: [phone]: 13 en 14 mei (www.b-n.nl)

de eland - de zon - loth gijselman, Weesperstraat 110, 1112 ap Diemen, tel: [phone], fax [phone]: 30 maart, 8 juni (www.deeland.nl)

bubb kuyper, Jansweg 39, 2011 km Haarlem, tel.: [phone]: 20-23 mei (www.bubbkuyper.com).

romantic agony, Aquaductstraat 38-40, 1060 Brussel, België, tel.: (0032) (0) 25441055: 14 en 15 maart (www.romanticagony.nl).

van stockum's veilingen, Prinsengracht 15, 2512 en Den Haag, tel.: [phone]: 4-6 juni (boek en prent) (www.vanstockums-veilingen.nl)

henri godts, Avenue Louise 230/6, 1050 Brussel, België, tel.: (0032) (0)2 6478548: 18 maart (www.godts.com)

marc van de wiele, Sint-Salvatorkerkhof 7, 8000 Brugge, België, tel: (0032) (0) 50333805, nog niet bekend (www.marcvandewiele.com)

hondius, Dorpsstrat 31b, 7218 ab Almen, tel. [phone]: 27-28 mei (www.hondiusauctions.com)

Beurzen

Maart
6-8	Maastricht Antiquarian Book & Print Fair, Maastricht (tijdens tefaf)
13-16	Leipziger Buchmesse, Leipzig (D)
24	Paasboekenmarkt, Bredevoort
April
5	bob-boekenbeurs, Hooglandse kerk, Leiden (11.00-17.00 uur)
17-20	International Antiquarian Book Fair, Grand Palais, Parijs
Mei
12	Boekenmarkt Lepelenburg, Utrecht
17	Internationale Boekenmarkt, Bredevoort
Juni
5-7	The Antiquarian Booksellers Association Bookfair, London
6	Dordtse Boekenmarkt, Dordrecht

Tentoonstellingen

Zeven eeuwen lezen in Stedelijk Museum De Lakenhal Leiden

Tot en met 1 juni presenteert Stedelijk Museum De Lakenhal de tentoonstelling Stad van boeken. Zeven eeuwen lezen in Leiden. Het maken, verhandelen en lezen van teksten in handgeschreven en gedrukte vorm wordt in beeld gebracht aan de hand van ruim tweehonderd spraakmakende boeken die het wereldbeeld veranderden.

Dit geldt voor hoogtepunten in de westerse boekcultuur als de Statenbijbel of het Discours de la méthode van René Descartes, beide in 1637 in Leiden verschenen, maar ook voor populaire kinderboeken of het tijdschrift Panorama dat nog tot in de 20^e eeuw in Leiden werd gedrukt.

Het idee voor de tentoonstelling is ingegeven door de ingrijpende maatschappelijke veranderingen die zijn ontstaan met de komst van internet. Als een dergelijk communicatiemiddel zoveel invloed op ons leven kan uitoefenen, wat was dan de betekenis van het handschrift in de middeleeuwen of de boekdrukkunst in de vroeg moderne tijd? In 35 vitrines worden de kostbare, internationaal bekende of spraakmakende Leidse boeken

[p. 192]

Rode perkamenten boekband met een stempel voorstellende het zegel van de Universiteit Leiden en de woorden Acad[emiae] Lvgd[dunensis] (ub Leiden: 692 b 25)

[p. 193]

en documenten getoond, aangevuld met schilderijen, gravures, tekeningen en een houten drukpers uit de 18^e eeuw. De expositie begint met de introductie van het schrift in Leiden, rond 1300, en eindigt in onze tijd van e-publishing.

De ub Leiden geeft haar mooiste stukken te leen, maar dat geldt ook voor de Koninklijke Bibliotheek, de ub Amsterdam, het Regionaal Archief Leiden en verschillende buitenlandse bibliotheken en musea.

Gelijktijdig met de tentoonstelling in De Lakenhal zal de ub Leiden aandacht besteden aan de tentoonstelling ‘De verzamelaar Johannes Tiberius Bodel Nijenhuis’. In de tentoonstelling staat de kaartenverzameling die Johannes Tiberius Bodel Nijenhuis aan de ub legateerde centraal. Bij deze tentoonstelling wordt een catalogus gepubliceerd, waarin artikelen opgenomen worden over allerlei aspecten van Bodel Nijenhuis als verzamelaar. Onder andere wordt, aan de hand van enkele bewaard gebleven reisverslagen, ingegaan op reizen die hij maakte in binnen- en buitenland. Ook worden zijn verschillende verzamelingen (kaarten, portretten, boeken), zijn biografie en zijn publicaties belicht.

Adres: Stedelijk Museum De Lakenhal, Oude Singel 28-32, Leiden, tel. [phone], www.lakenhal.nl. Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur, zaterdag en zondag van 12.00 tot 17.00 uur.

In de ban van boeken

Op het einde van het ancien régime waren vele handschriften en drukken uit tal van bibliotheken op de dool. Het boekenbezit van de opgeheven kloosters en abdijen raakte in korte tijd verspreid. Het massale boekenaanbod dat zo op de markt kwam, bood de negentiende-eeuwse bibliofielen de kans om prachtige privéverzamelingen op te bouwen. Na hun dood kwamen de collecties - al dan niet rechtstreeks - terecht in de nieuwe instellingen van het jonge België, vooral in de pas opgerichte nationale bibliotheek.

Met de tentoonstelling In de ban van boeken: grote verzamelaars uit de 19de eeuw in de Koninklijke Bibliotheek van België wil de kb haar pioniersperio-

Jean d'Arras, Die wonderlike vreemde ende schone historie van Melusijnen ende van haren geslachte. Antwerpen, 1491. (Inc. B 1.369 - 113 v)

Jan van Boendale, Die Brabantsche yeesten. Zuidelijke Nederlanden, 1444. (Hs. 19.607 - 267 v)

[p. 194]

Heraut Beyeren, Hollantsche cronike. Holland, 1409. (Hs. 17.914 - 20v-21r)

de belichten. Van 1 februari tot 24 augustus 2008 zullen twintig verzamelaars en hun collecties aan het publiek worden voorgesteld: de encyclopedische bibliotheek van Charles Van Hulthem en de gespecialiseerde natuurkundige verzameling van Johann Müller, boeken als verzamelobject bij Thomas Phillipps (‘I wish to have one copy of every book in the world’) en boeken als studiemateriaal bij filoloog Jan Frans Willems, middeleeuwse handschriften uit het bezit van Richard Heber en incunabelen verzameld door François Xavier Borluut de Noortdonck. Hoewel zeer divers in achtergrond, interesses en opvattingen, waren deze verzamelaars allen in de ban van boeken en hebben zij onmiskenbaar hun stempel gedrukt op het patrimonium van de kb.

Adres: Koninklijke Bibliotheek van België, Kunstberg (Nassaukapel), Brussel, tel. [phone], www.kbr.be. Openingstijden: maandag t/m zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur.

Russische sprookjes

Na de succesvolle tentoonstellingen in het Groninger Museum van Ilja Repin. Het geheim van Rusland in 2001, Het Russische Landschap in 2003 en In dienst van Diaghilev in 2004 is er een belangrijk onderwerp dat nog onderbelicht is gebleven in het overdonderende en veelzijdige aanbod van Russische kunst uit de negentiende eeuw: Russische sprookjes, volksverhalen en legenden.

Prenten zullen een belangrijk deel uitmaken

[p. 195]

Viktor Vasnetsov, Snegoerotsjka, het sneeuwmeisje, 1899. Olieverf op doek. 115 × 79,8 cm. Tretjakovmuseum, Moskou

Viktor Vasnetsov, Ivan de Tsarenzoon rijdt op de grijze wolf, 1889. Olieverf op doek. 252 × 187,5 cm. Tretjakovmuseum, Moskou

Viktor Vasnetsov, Het vliegende tapijt, 1880. Olieverf op doek. 165,7 × 298,7 cm. Tretjakovmuseum, Moskou

van de tentoonstelling aangezien sprookjes, legenden en volksverhalen voor het eerst in de beeldende kunst hun intrede deden in de vorm van illustraties. Ivan Bilibin zal hierin de grootste rol spelen. Hij produceerde unieke en eigenzinnige illustraties die nu tot een hoogtepunt kunnen worden gerekend in de geschiedenis van de Russische kunst. Ze overschrijden de grens van louter illustratie. In het werk van Bilibin komt ook de overeenkomst met het werk van Vasnetsov duidelijk naar voren. Een tweede belangrijke illustrator is Elena Polenova. Zij onderzocht de bronnen van de volksvertellingen om die wereld beter te kunnen begrijpen en reisde door de Kostroma Provincie om de verbale folklore op te tekenen. Tot 6 april 2008.

[p. 196]

Adres: Groninger Museum, Museumeiland 1, Groningen, tel.: [phone], www.groningermuseum.nl. Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur, donderdag tot 22.00 uur.

Peters meesters. Peter van Straaten en zijn inspiratiebronnen

Tot 4 mei is in Museum Meermanno een tentoonstelling te zien rondom het werk van Peter van Straaten. Het bijzondere van deze tentoonstelling is dat zijn werk wordt getoond naast werk van kunstenaars (tekenaars, illustratoren en cartoonisten) die hem geïnspireerd hebben.

Peter van Straaten ontving in 2006 de Gouden Ganzenveer. In het kader van deze onderscheiding heeft Museum Meermanno hem gevraagd naar zijn inspiratiebronnen. Daaraan is nu een tentoonstelling gewijd, die aldus ook een sterk persoonlijk karakter heeft. Natuurlijk zal er ook werk van de meester zelf te zien zijn.

Peters meesters zijn bepaald niet onder één noemer te vangen. Zo is er bijvoorbeeld zowel werk te zien van Charles Dana Gibson (1867-1944), de Amerikaanse tekenaar die bekend werd door zijn ‘Gibson Girls’, als van Jo Spier (1900-1978),



onder andere bekend om zijn politieke prenten, en Rembrandt, vanwege zijn oog voor mensen en situaties. Tijdgenoten van Van Straaten vinden we ook, bijvoorbeeld in Peter Vos (1935) en Quentin Blake (1932).

De tentoonstelling toont boeken, tijdschriften en prenten met werk van deze kunstenaars, voorzien van commentaar van Peter van Straaten. Naast eerdergenoemden zijn dit James Montgomery Flagg, Harold Foster (o.a. Prins Valiant), Winsor McCay (Little Nemo); Nederlandse kunstenaars als Piet van der Hem, Eppo Doeve, Albert Hahn, Leendert Jordaan, Sjoerd Kuperus, Otto Dicke, J.H. Isings en Gerard van Straaten; voorts Fougasse, Ronald Searle, Arthur Rackham, Edmond Dulac en Gustave Doré.

Adres: Museum Meermanno, Prinsessegracht 30, Den Haag, tel. [phone], www.meermanno.nl. Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag van 11.00 tot 17.00 uur, zaterdag en zondag van 12.00 tot 17.00 uur.