De Boekenwereld. Jaargang 20

[p. 275]

Agenda

Veilingen

Burgersdijk & Niermans, Nieuwsteeg 1, 2311 rw Leiden, tel.: [phone] 81: 16 en 17 november

Van Gendt Book Auctions bv, Brandewijnsteeg 2, 1011 gn Amsterdam, tel.: [phone] 89: 14 en 15 september; kijkdagen 10-13 september.

Bubb Kuyper, Jansweg 39, 2011 km Haarlem, tel.: [phone]: 23-26 november; kijkdagen 18-21 november

Romantic Agony, Aquaductstraat 38-40, B-1060 Brussel, België, tel.: (0032) (0)2 544 10 55:19 en 20 november

Van Stockum's veilingen, Prinsengracht 15, 2512 en Den Haag, tel.: [phone], 11 en 12 november; kijkdagen 5, 6 en 7 november

Henri Godts, Avenue Louise 230/6, B-1050 Brussel, België, tel.: (0032) (0)2 647 85 48:23 oktober

Beurzen

Augustus
1	Deventer Boekenmarkt, Deventer
28	Internationale Boekenmarkt, Bredevoort

Oktober
9-10	Boekenbeurs bob, Pieterskerk Leiden
November
5-6	London Chelsea Book Fair (aba), Londen
6-7	Boekenbeurs bob, Expohal van de Beatrixhal, Jaarbeurs Utrecht
20-21	Boekkunstbeurs, Pieterskerk Leiden

Tentoonstellingen

Kunstzaal Kleykamp en Louis Couperus

Tot en met 31 oktober is in het Louis Couperus Museum in Den Haag een tentoonstelling te zien over de Kunstzaal Kleykamp, de Haagse kunsthandel waar Louis Couperus enkele geruchtmakende lezingen hield. Voor de eerste keer is onderzoek gedaan naar de wordingsgeschiedenis van Kunstzaal Kleykamp. Deze kunsthandel heeft een belangrijke rol gespeeld in Den Haag, bijvoorbeeld bij de introductie van en waardering voor Aziatische kunst in Nederland. Daarnaast gaf de kunsthandel ruim aandacht aan het werk van eigentijdse kunstenaars. Er vonden veilingen plaats en er waren optredens van sprekers, dansers en musici. Kunstzaal Kleykamp was jarenlang het middelpunt van

[p. 276]

Kunstzaal Kleykamp en een uitnodiging (zie pagina 267) voor een lezing van Louis Couperus in het pand aan de Oranjestraat (foto's: Louis Couperus Museum)

cultureel Den Haag. In 1941 werd het gebouw waar Kunstzaal Kleykamp gevestigd was, gevorderd door de Duitse bezetter. Drie jaar later, in 1944, werd het gebouw door de geallieerden gebombardeerd. De kunstzaal raakte na de oorlog in de vergetelheid. De tentoonstelling wordt begeleid door een boekje over Couperus en de Kunstzaal Kleykamp.

Adres: Louis Couperus Museum, Javastraat 17, Den Haag, tel.: [phone]. Openingstijden: donderdag t/m zondag 12.00-17.00 uur.

Stripkunst en fotografie

Het Spaarnestad Fotoarchief (sfa) presenteert tot en met 22 augustus een tentoonstelling over stripkunst en fotografie, meer in het bijzonder over het werk van fotograaf Didier Lefèvre en striptekenaar Emmanuel Guibert. Lefèvre reisde in 1986 mee met een karavaan door Afghanistan, dat op dat moment in oorlog verkeerde. De foto's die hij maakte inspireerden Guibert om de verhalen tussen de foto's in te vullen met zijn tekeningen. Zo ontstond het boek De Fotograaf - in het hart van Afghanistan, dat werd vormgegeven door graficus Frédéric Lemercier. De tentoonstelling heeft vooral aandacht voor de wisselwerking tussen de tekeningen en het fotomateriaal. Schetsen, reproducties van de platen en vergrotingen van tekeningen en foto's laten zien dat de twee media elkaar perfect aanvullen. Ook de wijze waarop graficus Lemercier tekeningen en foto's naast elkaar een plaats heeft gegeven komt aan bod.

Adres: Spaarnestad Fotoarchief, Groot Heiligland 47, Haarlem, tel.: [phone]. Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag van 12.00-17.00 uur; zondag van 13.00-17.00 uur.

Elie Smalhout

In Vakbondsmuseum De Burcht is tot 29 augustus een tentoonstelling te zien onder de titel ‘Elie Smalhout 1889-1939. Kunstenaar met passie en overtuiging’. Elie Smalhout werd in 1889 geboren in Amsterdam in een eenvoudig joods, vrijzinnig diamantbewerkersmilieu. Hij werd, evenals zijn ouders, diamantbewerker, hoewel hij eigenlijk wilde tekenen. Toen hij in 1920

[p. 277]

Werk van Elie Smalhout (foto's: Vakbondsmuseum De Burcht)

werkloos werd, kon hij zijn artistieke ambities verder ontwikkelen. Smalhout vond de inspiratie voor zijn vrije werk in zijn directe omgeving: het gezin, de oude jodenbuurt, Amsterdammers, zijn leerlingen op de A.B. Davidsschool in Amsterdam. Voor zijn geëngageerde werk vormde het socialisme zijn voornaamste inspiratiebron. Zijn eerste tekenlessen kreeg hij van Albert Hahn. In het vroege werk is onmiskenbaar diens invloed te herkennen. Gaandeweg ontwikkelde Smalhout een eigen stijl. Humor, ontroering, betrokkenheid en trefzekerheid voeren daarin de boventoon en veel van zijn werk maakte hij met ambachtelijke precisie. Smalhout ontwikkelde zich tot een veelzijdig kunstenaar, wat een oeuvre oplevert dat opvalt door grote verscheidenheid: Amsterdamse stadsgezichten, portretten, reisimpressies, dierstudies, spotprenten, etsen, beeldverslagen van bijeenkomsten, ontwerpen voor glas-in-loodramen en affiches voor uiteenlopende gelegenheden. De tentoonstelling kwam tot stand in nauwe samenwerking met het Joods Historisch Museum, waar de artistieke nalatenschap van Elie Smalhout wordt beheerd.

Adres: De Burcht, Henri Polaklaan 9, Amsterdam, tel.: [phone]. Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag van 11.00-17.00 uur, zondag van 13.00-17.00 uur.

Zwolse drukken

In het Stedelijk Museum Zwolle zal van 11 september tot 14 november 2004 onder de titel ‘Zwolse drukken voor een markt zonder grenzen 1477-1523’ een tentoonstelling te zien zijn over de productie van de eerste in Zwolle gedrukte boeken, die in zeer korte tijd hun weg door heel Europa vonden.

Prof. dr. J.M.M. Hermans van de Universiteit Groningen heeft jarenlang onderzoek gedaan

[p. 278]

naar inhoud, verspreiding en gebruik van deze gedrukte werken. Met dit onderzoek als basis heeft het museum in samenspraak met Hermans een expositie samengesteld. De tentoonstelling is zowel aantrekkelijk voor de kenner door de presentatie van wetenschappelijk nieuws, als voor een breder publiek door informatie over het opmerkelijke karakter van Zwolle als drukkersstad aan het eind van de Middeleeuwen. Niet alleen zijn er veel van de in Zwolle gedrukte boeken te zien, ook materialen die bij het drukken gebruikt werden, komen aan bod.

Stedelijk Museum Zwolle, Melkmarkt 41, Zwolle, tel.: [phone], www.museumzwolle.nl. Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag van 10.00-17.00 uur, zondag van 13.00-17.00 uur.

Dick Higgins, Piano Album (foto: coda, Apeldoorn)

Kunstenaarsboeken

Tot en met 12 september presenteert het Apeldoorns Museum (onderdeel van Cultuur onder Dak Apeldoorn) onder de titel ‘Een boek is een boek is een boek’ een overzichtstentoonstelling van kunstenaarsboeken. Een kunstenaarsboek is een boek, gemaakt door een kunstenaar, waarbij het boek het kunstwerk zelf is. De expositie toont twee sporen: de ‘bevrijding’ van de typografie en de ‘bevrijding’ van de vorm van het boek en de toepassing van ongewone materialen. In de tentoonstelling zijn onder andere boeken van Karel Appel, Salvador Dali, Andy Warhol, Kurt Schwitters, Marcel Duchamp en Henri Matisse te zien. Ook wordt de integrale collectie kunstenaarsboeken van Gelderse kunstenaars getoond die het Centrum Beeldende Kunst Gelderland heeft verzameld. Daarnaast worden er boeken getoond van studenten van de Kunstacademie in Arnhem.

Adres: coda/Apeldoorns Museum, Vosselmansstraat 299, Apeldoorn, tel.: [phone]. Openingstijden: maandag en donderdag van

[p. 279]

10.00-20.30 uur; dinsdag, woensdag en vrijdag van 10.00-17.30 uur; zaterdag van 10.00-17.00 uur; zondag van 13.00-17.00 uur.

Boeken als gids door het labyrint van het leven

Boeken kunnen verschillende functies hebben. Ze kunnen verstrooien, kennis verspreiden en ontroeren. Soms echter maakt een boek zoveel indruk dat het een leidraad wordt, een boek waarvan met zegt ‘dat het altijd op het nachtkastje ligt’, een boek waarin men regelmatig weer leest, een boek waarop men terugvalt in moeilijke tijden, kortom: een boek als gids in het leven.

De ub Groningen houdt, in samenwerking met de Vereniging Vrienden van de Bibliotheek van de ru Groningen, van 28 april tot en met 27 augustus een expositie die gewijd is aan ‘Boeken als gids door het labyrint van het leven’.

Door de eeuwen heen zijn vele boeken aan te wijzen die voor grote groepen mensen een gidsfunctie hebben vervuld. Voormalig onderbibliothecaris van de rug, drs. Jelle Kingma, inventariseerde de gidsboeken die er in diverse culturen en verschillende tijden zijn geweest. De belangrijkste hiervan zullen te zien zijn op de expositie.

Daarnaast vroeg de ub een aantal mensen uit Groningen en omgeving of zij een boek kenden dat als een gids in hun leven fungeerde. En zo ja, waaróm juist dit boek zo'n rol speelt. De inzendingen van veertig mensen zijn eveneens te zien. Deze inzenders vormen een zeer gemêleerd gezelschap, van middelbaar scholier tot hoogleraar en van barkeeper tot de burgemeester van Groningen.

Bij deze tentoonstelling is een catalogus verschenen waarin een essay van Jelle Kingma over gidsboeken in de loop der eeuwen en alle bijdragen van de veertig inzenders zijn gebundeld. Deze publicatie Boeken als gids door het labyrint van het leven is uitgegeven door Barkhuis Publishing en is verkrijgbaar bij de uitgever ([e-mail]) en bij de receptie van de ub Groningen (€7,50).

Adres: ub Groningen, Broerstraat 4, Groningen, tel.: [phone]. Openingstijden: maandag t/m donderdag: 08.30-22.00 uur, vrijdag 08.30-17.30 uur. Zaterdag en zondag: 10.00-17.00 uur.