Pieter Pauwel Rubens
De Noord-Franse stad Lille is Culturele Hoofdstad van Europa en viert dat onder andere met een grote overzichtstentoonstelling van het werk van Pieter Pauwel Rubens (1577-1640). Antwerpen, de woonplaats van Rubens, sluit zich hierbij aan met een hele reeks exposities. In het kielzog van de studie over Rubens' bibliotheek door Prosper Arents (recensie binnenkort in De Boekenwereld) wijdt het Museum Plantin-Moretus een tentoonstelling aan het boekenbezit van de kunstenaar, die nog tot 13 juni is te zien. Het Rubenshuis besteedt tot diezelfde datum aandacht aan de omvangrijke kunstcollectie die Rubens bijeen bracht. Omdat Antwerpen veel schilderijen heeft uitgeleend aan Lille, kreeg de Scheldestad op zijn beurt Franse schilders uit de negentiende eeuw te leen voor een confrontatie met de Vlaamse barokschilders. In mei start Antwerpen een tentoonstelling over de ontwikkeling van de landschapschilderkunst, een variant van een tentoonstelling die eerder in Essen en Wenen te zien is geweest.
Van meer belang voor de lezers van De Boekenwereld is een drietal exposities dat vanaf 12 juni in Antwerpen te zien is rond Rubens als meester van prent en boek. Het Koninklijk Museum belicht met Rubens Copyright de kunstenaar als leider van een atelier van graveurs die op zijn aanwijzingen werkten aan een grafische vertaling van zijn schilderijen en tekeningen. Rubens hield nauwgezet toezicht op de productie van prenten naar zijn inventies en bemoeide zich persoonlijk met de uitvoering ervan. Hij onderscheidde zich daarmee van de meeste kunstenaars die hooguit een tekening leverden aan een graveur en zich verder niet inlieten met de productie. Rubens moet terdege het belang beseft hebben van de grafiek als middel om zijn roem te vestigen en te verspreiden. Hij kon daarbij op een groot aantal uiterst bekwame prentmakers rekenen die opgeleid waren in een rijke Vlaamse traditie. De tentoonstelling laat niet alleen het eindresultaat, de prenten, zien maar ook de voorbereidende tekeningen en door Rubens gecorrigeerde proefdrukken.
Rubens-grafiek werd niet alleen onder het oog van de meester geproduceerd maar ook na diens dood, zoals te zien is op de tentoonstelling Rubens in zwart en wit in het Rockoxhuis. Een gestage stroom van prenten naar vooral zijn schilderijen bleef de markt overspoelen, tot in de negentiende eeuw toe. Deze productie beperkte zich niet tot Antwerpen maar was een Europees fenomeen, dat samenhangt met de verspreiding van Rubens' schilderijen over de diverse grote musea en particuliere collecties. Met rond de 3000 prenten is Rubens een van de meest gereproduceerde kunstenaars. Ondanks de catalogi van Hymans (1879), Rosenberg (1888) en Van den Wyngaert (1940) bestaat er geen volledig overzicht van deze productie.
De productie aan boekillustraties door Rubens werd in 1978 gecatalogiseerd door Judson en Van de Velde in twee kloeke delen van het Corpus Rubenianum Ludwig Burchard en is onderwerp van een expositie op de plaats waar veel van de boeken waarvoor die illustraties bedoeld waren, gedrukt werden, het Museum Plantin-Moretus. Centraal in de tentoonstelling staat de samenwerking tussen Rubens en Balthasar Moretus, de nieuwe eigenaar van de Plantijn uitgeverij.
Adressen: Rubens Copyright, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Leopold de Waelplaats, Antwerpen, tel.: (0032) 3 238 78 09. Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag 10.00-12.00 uur, zondag 10.00-18.00 uur. Rubens in zwart en wit, Rockoxhuis, Keizerstraat 10-12, tel.: (0032) 3 201 92 50. Openingstijden: dinsdag t/m zondag 10.00-17.00 uur. Rubens en de boekillustratie, Museum Plantin-Moretus, Vrijdagmarkt 22, tel.: (0032) 3 221 14 50. Openingstijden dinsdag t/m zondag 10.00-17.00 uur. Voor meer informatie: www.rubens2004.be.
Auteursrechtelijk beschermd
