De Boekenwereld. Jaargang 20

[p. 171]

Agenda

Veilingen

Van Gendt Book Auctions bv, Brandewijnsteeg 2, 1011 gn Amsterdam, tel.: [phone] 89: 9 en 10 maart, kijkdagen 5 t/m 8 maart.

Henri Godts, Avenue Louise 230/6, B-1050 Brussel, België, tel.: (0032) (0)2 647 85 48: 27 maart en 5 juni.

Van Stockum's veilingen, Prinsengracht 15, 2512 en Den Haag, tel.: [phone] en 8 april 2004, kijkdagen 2 t/m 4 april 2004.

A. Mak bv, Visstraat 25, 3311 KX Dordrecht, tel. [phone]: 20 april.

Burgersdijk & Niermans, Nieuwsteeg 1, 2311 rw Leiden, tel.: [phone] 81: 18 en 19 mei, kijkdagen 14 t/m 17 mei.

Bubb Kuyper, Jansweg 39, 2011 km Haarlem, tel.: [phone]: 25 t/m 28 mei, kijkdagen 20 t/m 23 mei.

Romantic Agony, Aquaductstraat 38-40, B-1060 Brussel, België, tel.: (0032) (o)2 544 10 55: 12 en 13 maart, 11 en 12 juni.

Beurzen

Maart
4-6	25th European Antiquarian Book & Print Fair, Passenger Terminal Amsterdam, Piet Heinkade 27, Amsterdam
13	Boeken in Der Aa-Kerk, Akerkhof 2 Groningen
April
3-4	Boekenbeurs bob, Pieterskerk, Leiden
Mei
13-16	16th International Antiquarian Book Fair, Maison de la Mutualité 24, rue Saint-Victor, Parijs
Juni
3-6	London Olympia Book Fair, Londen
Oktober
9-10	Boekenbeurs bob, Pieterskerk Leiden
November
5-6	London Chelsea Book Fair (aba), Londen
6-7	Boekenbeurs bob, Expohal van de Beatrixhal, Jaarbeurs Utrecht

Tentoonstellingen

Onder handen werk - typografische vormgeving in Nederland 1470-1670

Vanaf 19 februari is in de ub Amsterdam een tentoonstelling te zien waar de mooiste en bijzonderste boeken worden getoond die gedurende twee eeuwen werden geproduceerd in de Republiek der Zeven Vereenigde Provinciën. Alle getoonde boeken zijn afkomstig uit het rijke en pluriforme bezit van de Amsterdamse bibliotheek. Het betreft in hoofdzaak geïllustreerde werken: embleemboeken, liedboeken, medische handboeken, reisverhalen, bijbels, wetenschappelijke boeken en nog veel meer. De samensteller, Paul Dijstelberge, heeft zich bij zijn keuze voornamelijk gebaseerd op een esthetisch oordeel in combinatie met een jarenlange ervaring als bibliograaf, daarbij gesecondeerd door eminente kenners van het oude boek zoals Bram Schuytvlot en Kees Gnirrep, respectievelijk adjunct-conservator en oud-conservator van de ub.

In mei wordt nog een klein symposium gehouden waar vormgevers en drukkers hun licht laten schijnen over de typografische traditie.

[p. 172]

Afbeelding uit de catalogus behorende bij Onder handen werk

Nadere berichten hierover kunt u vinden op www.uva.uba.nl.

De catalogus bij de expositie heeft als bijzonderheid dat hij wordt uitgebracht op cd-rom, hoewel hij is vormgegeven als boek en in principe als boek zou kunnen worden afgedrukt. Door te kiezen voor een digitale vorm, was het mogelijk een boek te maken dat niet alleen een groot aantal fullcolourafbeeldingen bevat, maar ook nog eens een omvang heeft van bijna 900 pagina's. De afbeeldingen en teksten zijn vervaardigd in pdf-formaat en kunnen met Explorer en Acrobat worden bekeken.

In de catalogus wordt de Nederlandse boekproductie getoond in de internationale context waarvoor op de expositie zelf de ruimte ontbreekt. De catalogus is ter plaatse raadpleegbaar op twee computers. De cd-rom kost bij de expositieruimte slechts €10; lezers van De Boekenwereld krijgen ter plaatse €5 korting.

Adres: Tentoonstellingszaal Universiteitsbibliotheek Amsterdam, Singel 425, Amsterdam, tel. [phone]. Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 13.00 uur tot 17.00 uur. Tijdens de expositie worden op verzoek rondleidingen georganiseerd door de samensteller.

Boekbanden van Edgard Claes

Edgard Claes is volgens de Bibliotheca Wittockiana een van de meest in de belangstelling staande boekbinders van de laatste decennia. Voor een deel is dit de danken aan zijn ongebruikelijke materiaalkeuze (polycarbonaat). Vanwege zijn talent om technische aan decoratieve innovatie te koppelen, wijdt de Bibliotheca Wittockiana van 3 april tot 22 mei een tentoonstelling aan deze binder. In de tentoonstelling Naar een nieuw constructivisme. De boekbanden van Edward Claes krijgt de bezoeker boekbanden uit de laatste twee decennia te zien.

Adres: Bibliotheca Wittockiana, Bemelstraat 23, Brussel, tel [phone]. Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur.

[p. 173]

De collectie nieuwe kunst in de UB Leiden

Van 4 maart tot en met 4 april zal in de ub Leiden de tentoonstelling ‘De alledaagse dingen die onze stemming bepalen’. De collectie Nieuwe Kunst in de Universiteitsbibliotheek Leiden te zien zijn.

Sinds enkele decennia is de ub Leiden in het bezit van een Collectie Nieuwe Kunst, die ook wel bekend staat als de Collectie ‘B’. De aanduiding ‘B’, staat voor Ernst Braches, de oud-conservator Westerse Gedrukte Werken van de ub, die de naam gaf aan zijn eigen collectie boekbanden uit de periode van de Nieuwe Kunst. Braches promoveerde op 10 april 1973 aan de UvA cum laude tot doctor in de letteren op het proefschrift Het boek als Nieuwe Kunst, 1892-1903. Een studie in Art Nouveau. De term ‘Nieuwe Kunst’ werd in Nederland in 1960 als begrip geïntroduceerd door de kunsthistoricus Louis Gans als een typisch Nederlandse variant van de internationale kunststroming Art Nouveau of Jugendstil.

We hebben met de collectie Nieuwe Kunst in de ub Leiden te maken met één van de belangrijkste collecties boeken, tijdschriften, documenten en efemeer drukwerk betreffende het boek in de periode van de Nieuwe Kunst in Nederland. De collectie bestaat uit enkele honderden Nieuwe Kunst-boeken uit de periode 1897-1903 (ook wel de kerncollectie genoemd), een grote collectie boeken die niet tot de beschreven periode behoren maar die als werkmateriaal zijn gebruikt, een kleine handbibliotheek en een uitgebreide documentatie bestaande uit verschillende ordners met honderden foto's, (literatuur)verwijzingen en aantekeningen betreffende objecten en kunstenaars.

Op de tentoonstelling worden boekbanden, tijdschriften en efemeer drukwerk getoond van onder anderen Dijsselhof, Nieuwenhuis, Lion Cachet, Toorop en Derkinderen. Naast bekende Nieuwe Kunst-boeken zoals Kunst en Maatschappij van Walter Crane, de Gedichten van Perk en de Gijsbreght van Aemstel, zijn er vele zeldzame stukken uit de collectie te zien, zoals een exemplaar van de Meerbodekalender van Lion Cachet, een luxe exemplaar van Gedachten en verbeeldingen van Jan Hofker met de band door Nieuwenhuis, verschillende andere luxe edities en nog zelden getoond efemeer drukwerk.

De tentoonstelling staat bovendien in het teken van het verschijnen van de in februari bij Uitgeverij De Buitenkant geplande herziene en uitgebreide editie van Het boek als Nieuwe Kunst, 1892-1903. Een studie in Art Nouveau.

Van de tentoonstelling verschijnt een gelijknamige, rijk geïllustreerde catalogus in de reeks Kleine publicaties van de Leidse Universiteitsbibliotheek (prijs €10). De catalogus is te koop bij de receptie van de ub of te bestellen via e-mail: [e-mail].

Adres: Leidse Universiteitsbibliotheek, Witte Singel 27, Leiden, tel.: [phone]. Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 8.30-22.00 uur, zaterdag van 9.30-17.00 uur, zondag van 13.00-17.00 uur.

‘Sensu’. Historische en hedendaagse bedrukte waaiers

Museum Beeckestijn en de Vereniging voor Originele Grafiek (vog) houden tot en met 4 april een tentoonstelling van hedendaagse en historische bedrukte waaiers uit Japan en Nederland op de bovenverdieping van Museum Beeckestijn. De tentoonstelling geeft een beeld van het ontwerpen, de vervaardiging en het gebruik van waaiers in heden en verleden. Ook wordt er aandacht besteed aan de historische Europese en traditionele Japanse productieprocessen.

De historische waaiers komen hoofdzakelijk uit de collectie van Museum Beeckestijn. De papieren bladen van de moderne waaiers zijn bedrukt door grafici van de vog en de Japanse Printsaurusgroep. Japanse ambachtslieden in Kyoto hebben van de bedrukte vellen waaiers gemaakt.

Museum Beeckestijn bezit een interessante historische collectie - hoofdzakelijk Europese - waaiers. Delen van de waaiercollectie Felix Tal worden permanent in het waaierkabinet van het museum getoond.

Adres: Museum Beeckestijn, Rijksweg 136, Velsen Zuid, tel. [phone], www.beeckestijn.nl. Openingstijden: Woensdag t/m zondag 12.00-17.00 uur.

[p. 174]

Jan Hofker, Gedachten en verbeeldingen. Met inleiding door L. van Deyssel. Amsterdam, S.L. van Looy, 1906. Band door Th.W. Nieuwenhuis (foto: ub Leiden)

‘Ha van haags’. Boekvormgeving in Den Haag na 1945

Tot en met 20 juni 2004 toont Museum Meermanno een kleurrijke selectie uit zestig jaar Haagse boekvormgeving. Jan Middendorp, auteur van het boek ‘Ha, daar gaat er een van mij!’ Kroniek van het grafisch ontwerpen in Den Haag 1945-2000 dat in 2002 verscheen, is samensteller van de tentoonstelling.

Omdat de productie in deze periode zo veelsoortig en omvangrijk is, wordt ingezoomd op drie aspecten van het naoorlogse boek. De tentoonstelling heeft dan ook de structuur van een drieluik.

1	‘Schilders en tekenaars’ belicht het geïllustreerde, handbeletterde boekomslag van kunstenaars als Hermanus Berserik, W.J. Rozendaal, Bertram Weihs en Ootje Oxenaar.
2	‘Boeken met een baan’ gaat in op het boek als functioneel ontwerp - van bedrijfscatalogus tot spoorboekje, van jaarverslag tot troonrede - met ontwerpers als Paul Schuitema en Frits Stapel, en bureaus als Tel Design en de Sdu.
3	Onder de subtitel ‘Den Haag Vandaag’ liggen tientallen geslaagde boeken van het laatste decennium ter inzage, vormgegeven met de nieuwe digitale middelen. Er zal werk te zien zijn van Rudo Hartman, Arthur Meyer, Klaus Baumgärtner, Faydherbe/De Vringer, Karen Polder, Caroline de Lint, Ontwerpwerk, Vorm Vijf, Studio Tint en Studio Dumbar.

Ontwerp: Jenny Dalenoord

Naast boeken zijn ook affiches en ander grafisch werk te zien. Bij de tentoonstelling verschijnt een kleine publicatie met kleurenafbeeldingen van de getoonde boeken en een inleiding van de hand van Jan Middendorp. De vormgeving is in handen van Huug Schipper van Studio Tint, die ook de vormgeving verzorgde van ‘Ha, daarlaat er een van mij!’ dat behoorde tot de Best Verzorgde Boeken van 2002.

Adres: Museum Meermanno, Prinsessegracht 30, Den Haag, tel. [phone]. Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag van 11.00-17.00 uur, zaterdag en zondag van 12.00-17.00 uur.

Raoul Hynckes in Dordrecht

In museum Simon van Gijn in Dordrecht is tot en met 4 april een bijzondere tentoonstelling te

[p. 175]

zien. Getoond wordt de collectie Smit-de Haan - schilderijen, tekeningen en houtsneden van Raoul Hynckes - die bijeengebracht is door de zwager en de schoonzuster van de kunstenaar.

Cornelis Smit was een telg uit een bekende Kinderdijkse scheepsbouwersfamilie. Met hem, zijn vrouw Willy en hun drie kinderen onderhield Hynckes in de jaren twintig nauwe contacten. Hij tekende niet alleen hun portretten, maar maakte ook speelgoed en grappige tekeningen voor zijn neefjes en nichtje. De relatie met de familie Smitde Haan eindigde toen Hynckes en zijn vrouw Jacqueline in 1931 uit elkaar gingen. De collectie Smit-de Haan bleef bijeen. Zij brengt thans onbekende aspecten van Hynckes voor het voetlicht.

Bij de tentoonstelling is een prachtig, door Wigger Bierma vormgegeven boek verschenen waarin de collectie Smit-de Haan uitvoerig behandeld en geïllustreerd wordt. Deze publicatie (isbn 90 806631 3 1), die werd samengesteld door Willem Warnaars en Dörte Nicolaisen, is in eigen beheer uitgegeven, kost €27,50 en is verkrijgbaar in het museum en via de boekhandel.

Adres: Simon van Gijn - museum aan huis, Nieuwe Haven 29-3, Dordrecht, tel. [phone]. Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 11.00-17.00 uur.

Reyer Stolk in Meppel

In het Drukkerijmuseum in Meppel is een kleine tentoonstelling ingericht met werk van Reyer Stolk. Het werk is afkomstig uit de nalatenschap van Trudy von Pohlreich van der Beek (1910-1984), leerlinge en vriendin van Reyer Stolk. De collectie bevat een aantal grote en kleine houtblokken, die aan beide kanten zijn gesneden, en enkele kleine objecten. Trudy van der Beek kocht het werk in 1975 op een veiling bij ‘De Zon’ in Amsterdam.

Adres: Drukkerijmuseum Meppel, Kleine Oever 11, Meppel, tel. [phone]. Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag van 13.00-17.00 uur. Groepen op afspraak.