De Boekenwereld. Jaargang 19

[p. 119]

Berichten

Tienduizend dollar voor Finse typografische atlas

Tijdens het 36e congres van de International League of Antiquarian Booksellers (ilab) werd de vierjaarlijkse bibliografische prijs van $10.000, de hoogste onderscheiding op dit gebied, uitgereikt aan Anna Perälä voor haar standaardwerk Suomen typografinen atlas - Finsk typografisk atlas - Typografischer Atlas Finnlands 1642-1827 (twee delen). De tekst is in het Fins en het Zweeds, artikelen die de ontwikkeling van de boekdrukkerij behandelen en de meest recente resultaten van onderzoek gebaseerd op de beschreven typen en ornamenten zijn ook in het Duits.

De atlas bevat gedetailleerde informatie over onder andere de toepassing van verschillende ornamenten en lettertypen, zowel in Finland als in Zweden. Het is tevens een inventaris van typen en ander typografisch materiaal die werden gebruikt door Finse drukkers vanaf de beginperiode van het boekdrukken in Finland (17e eeuw) tot en met 1827. Meer dan duizend vignetten, drukkersmerken, decoratieve hoofdletters en ornamenten worden beschreven in 1300 pagina's op groot octavo formaat. De typografische atlas is een uitgave van de universiteitsbibliotheek van Helsinki. De winkelprijs bedraagt €252, excl. 8% btw.

Anton Gerits

Scholco-bekroning 2002

Twee bekroningen, één voor Tessa van der Waals en één voor Fokko Tamminga, dat is de definitieve uitkomst van de jurering voor de Scholcobekroning 2002, die op 26 september 2002 in het Museum Meermanno in Den Haag werd bekendgemaakt.

Tessa van der Waals kreeg de bekroning, een prachtig gebonden oorkonde en een ‘toepasselijk geschenk’, voor haar ontwerp van Céline van Balen, een uitgave van Zoetendaal Collections en gebonden door Boekbinderij Van Waarden, en volgens de jury een zeer opvallend en sfeervol

Daniël Koning (Studio Tineke Wieringa, links) en Arie Lenoir bij de uitreiking van de oorkonden van de Scholco-bekroning 2002. (Foto ©nfp Photography)

fotoboek, door de keuze van het open linnen en de al even sprekende foto. ‘Het summum van eenvoud, perfect uitgevoerd’ en ‘een voorbeeldig product’ aldus het juryrapport.

Fokko Tamminga, meer bekend als drukker dan als ontwerper, ontving de prijs voor zijn ontwerp van Martha Scheeren, een overslagdoos met kaarten met kunstwerken. De doos werd gemaakt door Gijs Wortel. In het juryrapport wordt over een ‘prachtige presentatie’ gesproken, ‘fris en vrolijk, in overeenstemming met de inhoud’.

Het was de derde keer dat de Scholco-bekroning werd georganiseerd. De organisatie was in handen van de Grafische Cultuurstichting met steun van Van Heek Scholco International en Boek- en Offsetdrukkerij C. Haasbeek.

Het juryrapport, vanzelfsprekend in de vorm van een in linnen gebonden boekje, is gratis verkrijgbaar bij zowel de Cultuurstichting (tel. [phone]; e-mail [e-mail]) als bij Van Heek Scholco (tel. [phone]).

[p. 120]

Wedstrijd koninklijke bibliotheek

Aan de collectie gelegenheidsgedichten van de Koninklijke Bibliotheek (kb) zijn onlangs zeventien uitgaven toegevoegd. Het gaat om gedichten die gedrukt zijn ter gelegenheid van huwelijken en begrafenissen in de 17e en 18e eeuw. Deze kb-collectie bevat nu in totaal meer dan 3600 uitgaven.

Veel gelegenheidsgedichten bevatten liederen die zijn geschreven bij bestaande melodieën, zodat er tijdens de feestelijkheden ook gezongen kon worden. Zo is een van de aanwinsten een gedicht door J. van Oosterdyk, dat wordt afgewisseld met liederen op de wijs van onder andere ‘Strooit de grond met palm en bloemen’ en met het populaire ‘O kersnacht schoonder dan de dagen’. De uitgave wordt voorafgegaan door een voor de gelegenheid gegraveerde titelpagina, een luxe in dit soort uitgaven. De gravure vertoont de wapens en initialen van het bruidspaar en is gesigneerd door Jan Goeree (1670-1731), een van de meest vooraanstaande grafische kunstenaars en boekillustratoren van zijn tijd, en zelf ook dichter.

De meest raadselachtige aanwinst heeft een speelse titel, namelijk: Bancket-rolletje, opgedischt op den tweeden dagh van de bruyloft van sr. Abram Cramer en juffr. Cristina Oldendorp. Ook dit is een plano-uitgave. Het gedicht is ondertekend door N.B. en vergelijkt de huwelijksnacht met een stormachtige boottocht. De uitgave is verder in nevelen gehuld. Auteur, drukker en plaats van uitgave zijn onbekend. Sterker nog, dit is het enige gelegenheidsgedicht in het landelijke bestand van Nederlandse gelegenheidsgedichten tot 1800 waarvan de datum volstrekt niet kan worden vastgesteld. Waarschijnlijk tweede helft 17e eeuw. Verder komen we niet. Wie de kb kan zeggen op welke datum dit huwelijk werd voltrokken, krijgt een eervolle vermelding op de website en een foto van het Bancket-rolletje!

Bancket-rolletje, opgedischt op den tweeden dagh van de bruyloft van sr. Abram Cramer en juffr. Cristina Oldendorp, kb Gel Ged Pl 172. (Foto kb)

[p. 121]

Website voor drukwerk in de marge

De nieuwe website van de Stichting Drukwerk in de Marge is nu bereikbaar op http://www.drukwerkindemarge.nl. De site is er voor drukkers, boekliefhebbers, kunstenaars, schrijvers, lezers, boekhistorici en andere belangstellenden. U vindt op de site van alles over drukken, typografie en het maken van mooie boeken en ander drukwerk.

www.drukwerkindemarge.nl biedt nieuws, een uitgebreide agenda, aankondigingen van door margedrukkers gemaakte uitgaven, informatie over techniek en veiligheid, tips & trucs en nog veel meer. U krijgt een overzicht van welke drukkers met bepaalde letters en persen werken, en u vindt afbeeldingen van hun werk. Van een wisselend drietal margedrukkers - op dit moment Doortje de Vries, Dick Wessels en Eric van der Wal - kunt u een meer gedetailleerd portret lezen. Tot slot vindt u ruim 150 verwijzingen naar websites die voor margedrukkers en andere belangstellenden in boeken, typografie en grafische technieken interessant zijn, zoals letterontwerpers, musea, leveranciers, bibliotheken en drukkers.

Margedrukkers of private presses houden de meer dan vijf eeuwen oude traditie van boekdrukken in stand en ze gebruiken daarbij nu ook digitale middelen. Vaak gebruiken margedrukkers onbekende teksten van literaire grootheden of bieden aanstormend talent een eerste kans om in druk te verschijnen.

Drukwerk in de Marge is de stichting die mensen verenigt die in de breedste zin bezig zijn met drukken en op kleine schaal uitgeven, of daar belangstelling voor hebben. Opgericht in 1975 telt de stichting nu ruim 480 contribuanten, waarvan zo'n 140 mensen verspreid over het land die actief met drukken, veelal in hoogdruk, bezig zijn. Voor nadere informatie over de Stichting Drukwerk in de Marge kunt u contact opnemen met Jan Keijser (tel. [phone]) of met Kees Thomassen ([e-mail]). Voor nadere informatie over de site kunt u contact opnemen met Jan Molendijk ([e-mail], tel. [phone]).

British library toont schatten on line

De Engelse nationale bibliotheek, de British Library, geeft op haar site de mogelijkheid door een aantal topstukken uit de collectie te bladeren met een nieuwe techniek die toepasselijk turning the pages heet. Deze techniek maakt het mogelijk bladzijden ‘om te slaan’ en details te vergroten. Bij de topstukken wordt geschreven en gesproken commentaar geleverd.

Een afbeelding uit de Sherbourne Missal, te zien op de website van de British Library. (Foto British Library)

Een van de meest aansprekende topstukken is het Sherborne Missal, het grootste en rijkst geïllumineerde middeleeuwse missaal dat de Reformatie zou overleven. Het missaal beslaat 694 perkamenten pagina's en was met 15 miljoen pond de duurste aankoop van de British Library ooit. Naast dit christelijke meesterwerk is er ook aandacht voor een 14e-eeuwse Koran, die wordt beschouwd als een hoogtepunt in de islamitische kalligrafie en illuminatie. De tekst van het gehele manuscript is in goud uitgevoerd. Ook de Lindisfane Gospels, een notitieboek van Leonardo da Vinci en Blackwell's Herbal, dat prachtige illustraties van medicinale planten bevat, zijn beschikbaar via www.bl.uk.

[p. 122]

Kijk- & taxatiedag van oude boeken en prenten

Het Zeeuws archief houdt op 14 december een speciale kijk- en taxatiedag van oude boeken en prenten. ‘Oud’ betekent minimaal 100 jaar of ouder. Deskundige restauratoren bestuderen de aangeboden werken, geven er informatie over en schatten de waarde ervan. Vanaf 10 uur 's morgens kunnen geïnteresseerden zich inschrijven bij de ingang van het Archiefcafé, dat is gevestigd in het monumentale Van der Perrehuis aan het Hofplein in Middelburg. Archivarissen van het Zeeuws Archief ontvangen de bezoekers, schrijven hen in en verwijzen ze vervolgens door naar één van de deskundige restauratoren/taxateurs. Die proberen vast te stellen van wie het meegebrachte object oorspronkelijk was, waar het vandaan komt, hoe oud het is, hoe de bezitter er het best mee om kan gaan en natuurlijk hoeveel het waard is. Het team bestaat uit Theo Laurentius en zijn zoon Frans Laurentius (prentenhandelaar), Jaap van de Bovenkamp (prentenhandelaar), Fred Duijvenvoorde (antiquaar), Jeroen de Kuijper (taxateur en veilinghouder), Ronald Rijkse (conservator oud bezit Zeeuwse Bibliotheek), Marijn de Valk (boekenrestaurator) en twee restauratoren van het Zeeuws Archief. Van 10 tot 16 uur is iedereen van harte welkom in het Archiefcafé van het Zeeuws Archief. Meer informatie is te vinden op www.zeeuwsarchief.nl.