De Boekenwereld. Jaargang 19

[p. 103]

Verschenen boeken

Annie M.G. Schmidt www.annie-mg.nl

Uiteraard heeft de grande dame van het Nederlandse kinderboek haar eigen website. De site is een initiatief van Annies zoon Flip van Duijn en functioneert als de officiële site van zowel Annie M.G. Schmidt als Fiep Westendorp. Het is ongetwijfeld een van de sites met de meest uitgebreide verantwoording en op die wijze een model voor copyrightgevoelige sites. Van ieder onderdeel zijn de redacteuren, auteurs, fotografen, ontwerpers en illustratoren vastgelegd. Een deel van de site is ook in het Engels beschikbaar.

Basis van de site is de Killendoornse Courant, met afzonderlijke kindereditie, een wekelijks vernieuwd onderdeel met (voorlees)verhaaltjes, versjes, nieuwtjes (inclusief commerciële), een liedje en enkele interactieve onderdelen speciaal voor kinderen, zoals een kleurplaat (!) en puzzels. Bij de karaoke raakte eerst de video en vervolgens mijn hele pc overigens even van streek. De overdaad aan beeld en geluid vraagt duidelijk om een goed voorziene multimedia-pc. Uiteraard biedt de site een overzicht van Annies werk, in de eerste plaats van haar boeken, inclusief een uitgebreide bibliografie, maar ook haar werk voor het theater en de radio- en tv-omroepen is gecatalogiseerd. Helaas zonder clips met fragmenten. Annies leven wordt in maar liefst 55 korte hoofdstukjes verteld. Veel hoofdstukken worden begeleid door een pagina met foto's. Ook Fiep Westendorp is aanwezig met een uitgebreid overzicht van werk en leven. Het aardige van de site is dat zowel kinderen als volwassenen aan hun trekken komen. Blijkbaar hoeven beide doelgroepen elkaar niet in de weg te staan. Kinderen zullen al snel doorhebben welke onderdelen voor hen van belang zijn, terwijl volwassenen met een meer serieuze belangstelling voor Annie M.G. Schmidt en haar werk genoeg van hun gading zullen vinden. Een forum biedt uitkomst voor vragen en oproepen die blijkens de antwoorden goed in de gaten worden gehouden door de redactie. De link naar een landelijke boekhandel waar alle boeken besteld kunnen worden, is steeds aanwezig maar niet al te opzichtig. (JS)

Nicholson Baker, Double Fold. Libraries and the Assault on Paper, New York, Random House, 2001. 370 p., ISBN 0375726217, €19,95

In het laatste nummer van de vorige jaargang van De Boekenwereld staat een informatief artikel over het Metamorfoze-programma dat wordt gecoördineerd door de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Uit dit artikel komt naar voren dat men in

[p. 104]

volle vaart bezig is het bezit aan boeken, tijdschriften, brieven en kranten uit de periode 1880-1950 van de ondergang te redden. Hierbij worden microverfilming, digitaliseringstechnieken en ontzuringsmethoden aangewend om het verval een halt toe te roepen. In Double Fold schetst Baker aan de hand van de omgang met verzamelingen 19e-eeuwse dagbladen en kranten in Amerikaanse bibliotheken een beeld van de ontwikkeling die aan de schone taak van Metamorfoze is voorafgegaan. Ongeveer tien jaar geleden werden door bibliotheken in Amerika en Engeland massaal hele runs van dagbladen van de hand gedaan of vernietigd. Men was in de veronderstelling dat na verfilming door de afstoot van de kranten ongestraft ruimte op de planken kon worden gewonnen. Nadat de verfilming al ten dele vernietiging van de banden had opgeleverd (ruggen werden met een zaagmachine verwijderd om zo sneller te kunnen verfilmen, destroying to preserve noemt Baker dit verschijnsel), bleken de microfilms ook niet altijd bestand te zijn tegen de tand des tijds. Met als gevolg dat van enkele Amerikaanse dagbladen momenteel alleen moeilijk leesbare of zelfs in het geheel geen leesbare teksten meer bestaan. Baker geeft hiervan enkele lichtelijk gechargeerde, maar vermakelijke voorbeelden. Verder staat Double Fold vol met allerlei leuke anekdotes terwijl de strekking van het verhaal allerminst grappig te noemen is. Gelukkig zijn wij in Nederland niet in dezelfde valkuil gestapt. Alle boeken, kranten, tijdschriften en handschriften die in het kader van het Metamorfoze-programma op microfilm worden gezet, blijven bewaard: ze worden onder optimale bewaaromstandigheden zuurvrij opgeslagen, zodat ze in de toekomst eventueel nog ontzuurd en/of gedigitaliseerd kunnen worden. (KvO)

Bibliotheek van het genootschap diversa sed una. aanwinsten t/m 2000. [s.n.] [s.l.] [s.a.], 7 p., te bestellen bij het gemeentearchief Dordrecht, waar ook voor f15,- (guldens!) nog verkrijgbaar is de aloude Catalogus van de bibliotheek van het genootschap Diversa Sed Una, met aanwinsten t/m 1991. Dordrecht, ICG Publications, [s.a.], 238 p., ISBN 90 67655 10 4

Het genootschap Diversa Sed Una werd in 1816 opgericht. Aanvankelijk was het een bruisend sociaal Dordts gezelschap gebeuren, halverwege de 19e eeuw besloot het dsu-bestuur haar energie vooral nog aan de bibliotheek van het genootschap te besteden. Vandaag de dag bestaat die bibliotheek nog steeds. Zij is nu ondergebracht in het gemeentearchief van Dordrecht. Ook het genootschap smeult nog na, met 24 mannelijke leden die in de wintermaanden lezingen voor elkaar houden. Het gaat er sober aan toe, zo meldt de inleiding bij de catalogus. Men drinkt er thee, en alleen na afloop van de lezing één glaasje bier. Verder houden de leden jaarlijks hun traditionele ‘baarspartij’, die bestaat uit een cultureel uitje, een wandeling en een maaltijd. Hoogtepunt van de afgelopen decennia van dit genootschap is het enthousiaste stuk dat Boudewijn Büch aan Diversa Sed Una wijdde in zijn bibliothekenboek. De boekerij, die ruim 2000 boeken telt, heeft inderdaad een hoog Boudewijn Büch-gehalte. Via de catalogus zijn de parels gemakkelijk terug te vinden. Wat vindt men zoal? Afgaand op het register van auteurs, tekenaars en componisten, hadden Bilderdijk, Jacob van Lennep en M. Siegenbeek de meeste belangstelling van het genootschap. Pure letterkunde dus. Maar de gedetailleerde inhoudsopgave laat zien dat geschiedenis en land- en volkenkunde ook behoorlijk vertegenwoordigd zijn. Curiositeiten zijn onder meer de acht 18e-eeuwse pantomimeboekjes en de folkloreboeken, zoals een vergelijkende studie over ‘drinkplechtigheden’ bij de Scandinaviërs, de Duitsers en de Nederlanders door D. Buddingh. Voor de boekdrukkunst hadden de leden ook belangstelling, maar veel verder dan de Gutenberg-L.J. Coster-kwestie ging die niet. De zeven pagina's tellende aanwinstenlijst biedt om eerlijk te zijn een ratjetoe. Er zitten enkele recente uitgaven bij van leden en voorts een groot aantal Engelstalige werken over taalkunde van de Dordtse uitgeverij icg/Foris Publications. Desalniettemin was het vorige jaar een topjaar: maar liefst 34 boeken uit de collectie werden geraadpleegd en dat was welhaast een naoorlogs record. (LK)

[p. 105]

Marieke van Delft e.a. (red.), Het Kinderboek. Zwolle, Waanders, 2002. 399 p., ISBN 90 40086 88 5, €14,50

In aansluiting op de tentoonstelling Wonderland, waarover in het vorige nummer werd bericht, zijn inmiddels ook twee boeken verschenen bij uitgeverij Waanders in Zwolle. Naast Wonderland. De wereld van het kinderboek is er ook een kleiner boekje verschenen met daarin een selectie van 369 kinderboeken. Er is voor gekozen boeken te tonen die er aantrekkelijk uit zien, die de nodige spanning en afwisseling garanderen en die bij velen herkenning teweeg kunnen brengen. Daarom zijn ook geen klassiekers of populaire helden overgeslagen. Speciaal voor dit boek is een landelijke enquête gehouden waarbij gevraagd werd naar een top-3 van kinderboeken. Hierop kwamen enkele honderden reacties binnen, waarvan de top-10 in Het Kinderboek is gepubliceerd. De top-3 luidt: 1. Kameleon-reeks, H. de Roos, 2. Kruistocht in Spijkerbroek, Thea Beekman, 3. Arendsoog-reeks, J. en P. Nowee. In Het Kinderboek komen deze boeken natuurlijk terug, evenals een ruime selectie van andere soorten kinderboeken. Ook heeft het boekje een uitgebreid register. (EK)

Berry Dongelmans, Lezen in romans. Leiden, Stichting Neerlandistiek Leiden, 2002. (Bert van Selm-lezing, no. 11), 36 p., geïll., te verkrijgen door overmaking van €10,25 op postrekening 3881447 van de Stichting Neerlandistiek Leiden, Postbus 9515, 2300 RA Leiden, o.v.v. ‘Elfde Bert van Selm-lezing’. Een exemplaar wordt u dan zo spoedig mogelijk toegestuurd.

Op dinsdag 3 september 2002 is de elfde Bert van Selm-lezing verschenen. Onder de titel Lezen in romans gaat de neerlandicus-boekhistoricus Berry Dongelmans in op de roman als potentiële bron voor historisch lezersonderzoek. Naar de roman als bruikbare bron om de contemporaine leescultuur te achterhalen, is tot nu toe nauwelijks serieus onderzoek gedaan. Volgens Dongelmans ten onrechte. Ook al zijn romans door hun aard - het zijn ten slotte fictieve werelden - als ‘verdachte’ teksten te beschouwen, toch bieden ze volop mogelijkheden om ook bij het historisch lezersonderzoek als bron te worden ingezet.

Aan de hand van diverse fragmenten uit de moderne Nederlandse literatuur waarin het fenomeen ‘lezen’ aan bod komt (o.a. Ronald Giphart, Ik ook van jou (1992], Joost Zwagerman, Vals licht (1991), Renate Dorrestein, Ontaarde moeders (1992)) concludeert hij dat de boeken die in deze romans geconsumeerd worden feitelijk overeenkomen met de leescultuur zoals wij die uit eigen waarneming (de jaren negentig van de vorige eeuw) kennen. In dat opzicht kun je zeggen dat contemporaine romans tot op zekere hoogte de leescultuur van de tijd weerspiegelen die de romans beschrijven. Wie eenmaal dit standpunt inneemt, kan vervolgens ook romans uit andere periodes als bron toelaten, hetgeen Dongelmans demonstreert aan de hand van enkele fragmenten uit De vriendschap (1995) van Connie Palmen (midden jaren zestig), Opwaaiende zomerjurken [1979) van Oek de Jong (jaren vijftig en zestig) en Nooit meer slapen (1966) van W.F. Hermans (jaren vijftig). Ook in oudere romans als Noortje Velt (1907) van Jacqueline van der Waals en De boeken der kleine zielen (1901-1903) van Louis Couperus sluiten diverse passages waarin over lezen wordt

[p. 106]

gesproken, naadloos aan bij eigentijdse ideeën over het lezen van bijvoorbeeld meisjes en vrouwen die we al uit andere bronnen kennen. Kortom, de contemporaine roman geeft handen en voeten, geeft een gezicht aan abstracte genres, droge percentages en onzichtbare sociale groepen, waarmee het historisch lezersonderzoek al te eenzijdig is belast.

W.P. Gerritsen & Esther Jonkman, De eenhoorn en de geleerden. Het debat over het bestaan van de eenhoorn van de zestiende tot de negentiende eeuw. [Kleine publicaties van de Leidse Universiteitsbibliotheek, nr. 48]. Leiden, Universiteitsbibliotheek, 2002. 86 p., geïll., ISSN 09219293, €10

Dat fabeldieren nog steeds tot de verbeelding spreken, blijkt uit de enorme aandacht die de tentoonstelling over de eenhoorn in de ub Leiden in de pers heeft gekregen. Grote bezoekersaantallen, waaronder veel buitenlandse gasten, komen zich vergapen aan zeldzame boeken en prenten over de eenhoorn. Op de tentoonstelling is zelfs een ‘echte’ hoorn van een eenhoorn te zien. In de catalogus die bij deze tentoonstelling verscheen, worden de verschillende denkbeelden over de eenhoorn uiteengezet die gedurende de periode van de 16e tot de 19e eeuw werden aangehangen. Van stellige overtuiging van het bestaan, via gerede twijfel tot wetenschappelijke ontkenning, is de eenhoorn verworden van een verondersteld onderdeel van de fauna tot een mythisch symbool. De catalogus laat zich lezen als een receptiegeschiedenis van het wetenschappelijk onderzoek door de eeuwen heen. Bij een mythisch onderwerp als de eenhoorn kan een klein wonder niet ontbreken: in de literatuurlijst is een boek te vinden van een auteur genaamd Einhorn.

Zie voor de nog leverbare deeltjes in de serie ‘Kleine publicaties van de Leidse Universiteitsbibliotheek’ de website http://ub.leidenuniv.nl/pub/klpubl.html. (KvO)

Gieling, S.M., P.G. Hoftijzer & J.J. Witkam, Special Collections. A Guide to the Collections of Leiden University Library and Neighbouring Institutions [Publications of The Scaliger Institute I]. Leiden, The Scaliger Institute, 2002. 100 p., geïll., €10

In het jaar 2000, waarin de viering van het 425-jarig bestaan van de Leidse universiteit werd gevierd, werd het Scaliger Instituut opgericht. Dit instituut vervult een bemiddelende rol tussen de bijzondere collecties van de universiteit en de gebruikers ervan. Door het stimuleren van onderzoek en het aantrekken van (buitenlandse) onderzoekers wil het instituut het wetenschappelijk gebruik van de bijzondere collecties onder de aandacht brengen. Om toch vooral ook de buitenlandse aandacht voor de collecties te vergroten, is het boekje in het Engels opgesteld. In Special Collections wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste bijzondere collecties die deel uitmaken van de bibliotheek van de universiteit. Daarnaast worden enkele andere belangrijke verzamelingen behandeld, zoals die van het Instituut Kern, de collectie van R.H. van Gulik en de

[p. 107]

Bibliotheca Thysiana. In het overzicht van de collecties van de ub worden natuurlijk de Westerse en Oosterse gedrukte werken en manuscripten behandeld. Er is aparte ruimte gemaakt voor de Bibliothèque Wallonne, de collectie Bodel Nijenhuis en het Prentenkabinet (dat medio oktober is opgenomen in het gebouw van de ub). Een lijst met algemene informatie over de collecties (met contactpersonen en hun e-mail, heel handig) en een korte bibliografie sluiten het boekje af. Het is echter jammer dat enkele bijdragen de indruk wekken bewerkingen te zijn van eerder gepubliceerde teksten. Het geheel maakt hierdoor een nogal onevenwichtige indruk. Voor buitenlandse bezoekers en onderzoekers zal dit boekje zeker veel nut hebben. (KvO)

J.P. Gumbert, Tao Teh King van Lao Tse in het Hollandsch overgebracht. Nederlandse vertalingen van de Laozi uit de verzameling van J.P. Gumbert, Lopik, [Kleine publicaties van de Leidse Universiteitsbibliotheek, nr. 47]. Leiden, Universiteitsbibliotheek, 2002. 63 p., geïll., ISSN 09219223, €10

Tot en met 16 juli 2002 was in de universiteitsbibliotheek van Leiden een kleine tentoonstelling te zien van 41 verschillende Nederlandse uitgaven van de Tao Teh King. De boeken waren nu eens niet afkomstig uit de verzameling van de universiteitsbibliotheek maar uit een particuliere collectie. Bij deze tentoonstelling verscheen een catalogus van de hand van de verzamelaar. Aan het einde van dit boekje zijn als toegift nog enkele vertalingen toegevoegd. Bekende schrijvers zoals Henri Borel (1869-1933), Klabund - pseudoniem voor Alfred Henschke (1890-1928) - en Nico van Suchtelen (1878-1949) hielden zich in de eerste helft van de vorige eeuw bezig met het vertalen van de Chinese teksten van Laotse (of Lau-tze, Lao Tzu, Lao Tsz, enzovoort, want van deze naam blijken ontelbare transcripties voor te komen). De beschreven boeken zijn niet bijzonder zeldzaam of waardevol en blinken niet allemaal uit door spectaculaire schoonheid. Toch geeft de catalogus een heel aardig beeld hoe een liefhebber van boeken leuke verzamelingen kan aanleggen. Er zijn nog mogelijkheden te over. (KvO)

Maarten 't Hart, Het meisje met de zwarte nagels, Leiden, Boekhandel De Kler bv, 2002. 22 p., ISBN 90 70084 34 1, €7,50

Dit boekje, dat als relatiegeschenk is verschenen voor de Openbare Bibliotheek van Leiden, gedenkt het 40-jarig jubileum van 't Hart als lezer en lener van deze bibliotheek. Het is aardig om de jeugdherinneringen van 't Hart aan de bibliotheken en leeszalen van zijn geboortedorp Maassluis te lezen. Al gauw bleek de boekenvoorraad in dit dorp te klein voor de onverzadigbare lezer die 't Hart is. In Leiden was in de Rooms-katholieke Openbare Bibliotheek en de Openbare Bibliotheek Reuvens voor hem meer te beleven. En daarbij gaat het 't Hart niet alleen om de boeken, maar nog meer om de bibliothecaressen. Zoals de titel van dit boekje al aangeeft, zijn het vooral de gelakte nagels van de dames die 't Hart kunnen bekoren. (In zijn nieuwste roman De Zonnewijzer krijgt hij ook geen genoeg van felgekleurde kunstnagels). Maar ja, 't Hart geeft dan ook toe dat hij de laatste jaren geen boeken meer

[p. 108]

leent van de bibliotheek om te lezen, maar om de uitleencijfers van de bibliotheek op te drijven.

Het boekje is te verkrijgen bij Boekhandel De Kler, Breestraat 161 te Leiden. (KvO)

P.G. Hoftijzer & J. Schaeps, Cum figuris. Geïllustreerde boeken en prenten uit de Bibliotheca Thysiana. Leiden 2002. 60 p., geïll., €5

De Bibliotheca Thysiana is in vele opzichten een bijzondere bibliotheek. De verzameling boeken geeft niet alleen een goed beeld van een 17e-eeuwse geleerdenbibliotheek, maar ook het feit dat de boeken nog steeds zijn te vinden in het speciaal voor de collectie ontworpen bibliotheekgebouw aan het Rapenburg in Leiden is bijzonder. Uit de rijke verzameling van Johannes Thysius is door het Prentenkabinet van Leiden een keuze gemaakt uit de geïllustreerde boeken en prenten. De behandelde onderwerpen zijn verschillend van aard: van architectuur en techniek tot theologie en geschiedenis. De catalogus is verschenen bij de gelijknamige tentoonstelling in het Prentenkabinet, de laatste die georganiseerd werd op de locatie aan het Rapenburg. In het najaar zal de verhuizing van het prentenkabinet naar het complex van de ub een feit zijn. (KvO)

Jaarboek van het Nederlands genootschap van bibliofielen, amsterdam, De Buitenkant, 2002, 200 p., geïll., ISBN 90 76452 04 0, €30

Waar doen ze het toch van, die 146 leden van het Nederlands Genootschap van Bibliofielen? Ook nu weer komt die gedachte even op, want het jaarboek van 2001 ziet er opnieuw mooi en goedgevuld uit. Het binnenwerk en de inhoud winnen het dit keer wel heel gemakkelijk van de buitenkant, want terwijl het gifgroene omslag niet iedereen zal bekoren, zijn binnenin maar liefst vier kleurenillustraties te bewonderen. Charmant als altijd is het jaarverslag van Isa de la Fontaine Verwey (sponsor van het jaarboek) die over de verschillende uitstapjes en nieuwe plannen schrijft. Zo zal volgend jaar het tiende jaarboek verschijnen in een bijzondere uitvoering, en wordt ons ook een jubileumtentoonstelling in het vooruitzicht gesteld. Dit jaarboek biedt artikelen over eind 19e-eeuwse boekkunst (van Lieske Tibbe en van Sjaak Hubregtse), de koran (Gerard Jaspers), de boekenverzamelingen van Thysius en van het Scheepvaartmuseum (Frans Janssen en Diederick Wildeman) en het verzamelen van boeken op het terrein van de exacte wetenschappen (Klaas Hoogendoorn). (LK)

Mark Lehmstedt, Bücher für das ‘dritte Geschlecht’. Der Max Spohr Verlag in Leipzig. Verlagsgeschichte und Bibliographie (1881-1941). 300 p., Wiesbaden, Max Spohr Verlag, 2002, ISBN 34 47045 38 8, €38

In de reeks ‘Schriften und Zeugnisse zur Buchgeschichte’ verscheen deel 14 over de uitgeverij van Max Spohr, die, zelf homoseksueel, zijn nek uitstak en boeken publiceerde op het gebied van de homoseksualiteit in een tijd waarin het onderwerp nog taboe was. In zijn fonds vindt men zowel proza en poëzie als cultuurhistorische, medische en andersoortige uitgaven. Het boek bevat naast een biografie van de uitgever een zeer uitgebreide bibliografie over de geschiedenis van de uitgeverij in documenten en een aantal casestudies. Vanwege de nazi-terreur is veel bronnenmateriaal verloren gegaan, maar desondanks heeft de auteur een zeer informatief en boeiend stuk uitgeversgeschiedenis weten samen te stellen. (JvW)

Willem Otterspeer, Groepsportret met Dame II: De vestiging van de macht. De Leidse universiteit 1673-1775. Amsterdam, Uitgeverij Bert Bakker, 2002, 456 p., ISBN 90 35123 99 9, €27,50

Ook in het tweede deel van Groepsportret met Dame is er door Otterspeer, hoogleraar universiteitsgeschiedenis te Leiden, weer de nodige aandacht besteed aan de verzamelingen en laboratoria die verbonden zijn aan de Leidse universiteit. De beschreven periode betekende voor de bibliotheek een periode van groei in vele opzichten. Zo werd in 1674 een nieuwe catalogus van het boekenbezit samengesteld waarin een verdubbeling

[p. 109]

van het aantal boeken ten opzichtte van dertig jaar daarvoor kan worden opgemaakt. De bibliotheek ontving legaten van onder anderen Christiaan Huygens (met daarin brieven van Descartes en Leibniz) en kocht ook enkele bibliotheken aan, waaronder die van Nicolaas Heinsius. In 1716 verscheen de nieuwe Catalogus Librorum bij Pieter van der Aa. De vernieuwing van de catalogus was te danken aan de arbeid van bibliothecaris W. Senguerd; de uitbreiding van het aantal titels aan de legaten van Scaliger, Warner, Perizonius en Vossius. Door de inzet van Burman, Van Royen en Gronovius nam de bibliotheek alleen maar in omvang en belang toe en kan met recht worden gesproken van vestiging van de macht van de Leidse universiteit binnen de wetenschappelijke wereld van de Barok en de Verlichting.

De informatie die Otterspeer ons geeft over de bibliotheek en de andere verzamelingen leunt overwegend op Magna Commoditas. En dit boek bleek in de loop van de tijd een niet altijd even betrouwbare bron. Het is te hopen dat Otterspeer in de twee delen die nog van Groepsportret met Dame zullen volgen de tijd heeft zijn bronnen kritisch tegen het licht te houden. (KvO)

Marijtje Sluis en Kasper van Ommen, ‘Si ce n'est pour nous, alors pour nos successeurs’. Honderdvijftig jaar Bibliothèque Wallonne. Catalogus bij een tentoonstelling in de Leidse Universiteitsbibliotheek, 26 september-3 november 2002. [Kleine publicaties van de Leidse Universiteitsbibliotheek, nr. 49]. Leiden, Universiteitsbibliotheek, 2002. 135 p., geïll., ISSN 09219293, €10

Aansluitend bij de tentoonstelling over de Bibliothèque Wallonne in de Leidse universiteitsbibliotheek verscheen kortgeleden het 49e boekje in de serie ‘Kleine Publicaties’ van deze instelling. Honderdvijftig jaar geleden werd de Bibliothèque Wallonne opgericht. In de loop der jaren groeide de collectie uit tot een rijke verzameling archivalia, gedrukte werken en kunstvoorwerpen die alle betrekking hebben op de geschiedenis van het Franstalig protestantisme in Nederland. De Commissie voor de geschiedenis



en de bibliotheek van de Waalse kerken had de titel van het boekje als zinspreuk. De bijdrage van Marijtje Sluis gaat onder andere in op de ontstaansgeschiedenis van de bibliotheek en de verschillende groepen Franse protestanten die er voeding aan bleven geven. Kasper van Ommen gaat vooral in op de 19e-eeuwse geschiedenis van de Bibliothèque Wallonne. Een lijst met leden van de ‘Commission pour la Bibliothèque Wallonne’ van 1853-1894 en een uitgebreide selectie van illustraties rond de bibliotheek complementeren - mét uiteraard de catalogus van de tentoonstelling - dit verzorgde maar niet al te best gedrukte boekje. (EK)

Tien stellingen over grafische cultuur. door en voor Hugues C. Boekraad. [Amstelveen], [Grafische Cultuurstichting], [2002], ongepag., geen ISBN. Te verkrijgen via www.grafischecultuur.nl

In 2002 werd de Grafische Cultuurprijs, een initatief van de Beroepsorganisatie Nederlands Ontwerpers (bno), het Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen (kvgo), Proost en

[p. 110]

Brand Papier en de Grafische Cultuurstichting, voor de tiende keer uitgereikt. Dit jaar was Hugues Boekraad de gelukkige winnaar. In het in Tien stellingen opgenomen juryrapport wordt Boekraad geroemd om zijn bijdrage als onderzoeker, criticus, auteur en docent aan de theorievorming en verspreiding van kennis op het gebied van de grafische cultuur. De betekenis van de tien stellingen over grafische cultuur die de jury uit het werk van Boekraad heeft gekozen, wordt duidelijk na lezing van stelling X waarvan de laatste zin luidt: ‘Bovenstaande stellingen zijn samenvattingen van ongeschreven essays’. Stof tot nadenken te over. (IV)