De Boekenwereld. Jaargang 18

[p. 160]

Veilingen

Burgersdijk & niermans, 20-21 november 2001

De 314de boeken- en prentenveiling van Burgersdijk & Niermans omvatte 1448 kavelnummers, waarvan 1378 kavels aan boeken en 70 nummers aan prenten en aanverwante zaken. Ongeveer een vijfde deel van de veiling werd ingenomen door de afdeling kunst, waaronder het tweede gedeelte van de bibliotheek van de kunsthistoricus prof. Th.H. Lunsingh Scheurleer. In 1994 had het Leidse veilinghuis al het eerste deel van deze collectie onder de hamer gebracht, de 300ste boekenveiling die samenviel met de viering van het honderdjarig bestaan.

In de afdeling oude en zeldzame drukken waren er dit keer geen opzienbarende uitschieters. Bij het beroemde Boertigh, Amoreus, en Aendachtigh Groot Liedboeck van G.A. Bredero bleef het vreemd genoeg stil in de veilingzaal na de eerste inzet van f 2400, -. Ondanks zijn moderne band en wat inhoudelijke defecten, ging het hier toch om een compleet exemplaar. Iets meer dan een jaar geleden werd bij hetzelfde veilinghuis nog f 16.000, - voor dit liedboek uit 1622 neergeteld, al betrof het toen wel een beter exemplaar in een eigentijdse band. Maar toch, het kan verkeren. Opmerkelijk was ook het bedrag van f 6500, - voor vier zeldzame zeventiende-eeuwse emblematabundels van de Nederlandse dichter J.H. Krul (1601-1664), schitterend uniform gebonden in contemporaine kalfsleren banden met gouden bestempeling. Helaas werd één deel ontsierd door een beschadiging aan twee tekstbladen, maar voor het overige was het een meer dan begerenswaardige set. Het geheel werd aangeschaft door een lichtelijk verbaasde antiquaar annex prentenhandelaar, die duidelijk op een veel hoger bedrag had gerekend (richtprijs f 7000, -). Voor de eerste uitgave van Alle de gedichten van J. de Vos uit 1662-1671 betaalde een particulier f 850, - (richtprijs f 300, -). Deze twee delen, bijeengebonden in een fraaie perkamenten band, had blijkens het ex-libris ooit deel uitgemaakt van de fameuze boekenverzameling van J.W. Six van Vromade.

In een goedgevulde rubriek Nederlandse geschiedenis en topografie was het eerste nummer gelijk een voltreffer. De Geschiedenis van den jongst-geëindigden oorlog (1793-1802), tot op het sluiten van den vrede te Amiëns van C. van der Aa, uitgegeven in 1802-1808 in tien delen en fraai gebonden in halfleren banden, ging voor f 3000, - naar een telefonische bieder (richtprijs f 1000, -). Een mooi exemplaar van de tweede druk van de Historie der vermaerde Zee- en Koop-Stadt Enkhuisen van G. Brandt uit 1747 verdween voor f 1500, - naar een handelaar (richtprijs f 600, -). De Nederlandtsche Jaerboeken en Historien van Hugo de Groot uit 1681, boordevol kaarten en gravures en gebonden in een solide perkamenten band, werd voor f 3000, - aan een commissiegever toegeslagen (richtprijs f 2000, -). Niet zo vaak op de veiling te vinden is een compleet exemplaar van de Atlas van alle de Zee-Havens der Bataafsche Republiek, in 1802 door J. Allart uitgegeven. Deze verzameling van 28 gezichten op diverse Nederlandse havens, gegraveerd door M. Sallieth naar ontwerp van D. de Jong, kwam voor f 13.000, - in het bezit van een telefonische bieder (richtprijs f 7000, -). Zeer bijzonder was ook een uitgave van A picturesque tour through Holland, Brabant, and part of France; made in the autumn of 1789 van S. Ireland. Deze tweede druk uit 1796, met talrijke prenten in aquatint, was gedrukt op groot papier in kwartoformaat. Bijna altijd verschijnt dit werk op de markt in het gewone octavoformaat. Een vastberaden antiquaar verwierf het voor f 2000, - (richtprijs f 1200, -). Van de vermaarde Duitse reiziger en geneesheer Engelbrecht Kaempfer kwam diens Geschichte und Beschreibung von Japan onder de hamer. Dit zeldzame werk, dat ruim zestig jaar na zijn overlijden door C.W. Dohm in 1777-1779 werd uitgegeven, kwam voor f 8500, - in handen van een antiquaar (richtprijs f 7000, -).

De afdeling exacte wetenschappen ging van start met twee exemplaren van het zeldzame boek Natuurkundige uitspanningen, behelzende eenige waarneemingen, over sommige zee-planten en zee-insecten, benevens derzelver zaadhuisjes en eijernesten van de Nederlandse geneesheer Job Baster (1711-1775). In dit werk, uitgegeven in 1759-1765, wordt voor het

[p. 161]

Titelpagina van G.A. Bredero, Boertigh, Amoreus, en Aendachtigh Groot Liedboeck, 1622 (kavel 1201)

Titelpagina van W.IJ. Bontekoe, Journael, ofte Gedenkwaerdige Beschryvinge van de Oost-Indische Reyse, 1736 (kavel 1371)

Anoniem, De zeilwagen van Simon Stevin, gravure, afkomstig uit Blaeu's Toonneel der Steeden (kavel 1432)

Louis Soonius, Twee schaakspelende mannen, 1915, zwart krijttekening (kavel 1437)
(Alle foto's afkomstig van Burgersdijk & Niermans)

eerst een beschrijving gegeven van allerlei lagere diersoorten uit de Zeeuwse wateren. Het eerste en tevens mooiste exemplaar ging voor f 3000, - naar een telefonische bieder. Dezelfde koper kocht ook het gehavende tweede exemplaar voor f 1700, - (richtprijs beide f 1400, -). Een incompleet exemplaar van de eerste uitgave van het Cruydeboeck van R. Dodonaeus uit 1552-1554 bracht zowaar nog f 6500, - op (richtprijs f 5000,-).

Hetzelfde bedrag werd ook neergeteld voor een eveneens incompleet exemplaar van de eerste Franse vertaling van dit werk, in 1557 in Antwerpen verschenen (richtprijs f 6000, -).

In de afdeling varia bevond zich een zeldzaam werk over architectuur afkomstig uit de bibliotheek van de al eerder genoemde kunsthistoricus Th.H. Lunsingh Scheurleer. Voor het Essai sur l'architecture théatrale ou de l'ordonnance la plus avantageuse à une salle de spectacles, relativement aux principes de l'optique & de l'acoustique van de Franse architect Pierre Patte (1723-1814) betaalde een Engelsman f 2600, - (richtprijs f 800, -). Bij deze verhandeling uit 1782 was een manuscript meegebonden met een Italiaanse vertaling van dit werk, gedateerd 1833 en vermoedelijk ongepubliceerd. Een prachtig in rood marokijn gebonden exemplaar van het bekende kostuumboek Afbeeldingen van de kleedingen, zeden en gewoonten in de noordelijke provincien van het Koningrijk der Nederlanden met den aanvang der negentiende eeuw, in 1823 uitgegeven door E. Maaskamp, kwam voor f 3000, - terecht bij een commissiegever (richtprijs f 1400, -). Voor de eerste editie uit 1811 van hetzelfde werk, gebonden in een moderne groen marokijnen band, betaalde een andere commissiegever f 1600, - (richtprijs f 1200, -). Een particuliere verzamelaar wist de derde uitgave uit 1620 van het Recht ghebruyck ende misbruyck van tydlicke have van D.V. Coornhert voor f 2600, - te bemachtigen (richtprijs f 1500, -). Deze emblematabundel, gedeeltelijk gedrukt in civilité, is een bewerking van De rerum usu et abusu van de Friese geschiedschrijver B.G. Furmerius (1542-1616). Aan het beroemde werk Beschryving der nieuwlyks uitgevonden en

[p. 162]

geoctrojeerde Slang-Brand-Spuiten, en haare wyze van Brand-Blussen, Tegenwoordig binnen Amsterdam in gebruik zijnde van de hand van vader en zoon Van der Heyden, ontbrak helaas één gravure. Ook de moderne linnen band verhoogde de aantrekkelijkheid niet. Deze tweede druk uit 1735 kwam niet verder dan de eerste inzet van f 3600, - (richtprijs f 4500, -). Voor het vermoedelijk tweede bekende exemplaar van de uitgave uit 1736 van het Journael, ofte Gedenkwaerdige Beschryvinge van de Oost-Indische Reyse van Willem IJsbrandz Bontekoe telde een antiquaar f 1650, - neer (richtprijs f 1000, -).

In de afdeling prenten zaten twee exemplaren van de fraaie plattegrond van Leiden, samen met een panorama en stadsgezichten gegraveerd door C. Hagen en in 1675 uitgegeven. Bijzonder aan beide kaarten was dat zij nog in hun oorspronkelijke staat verkeerden, namelijk gedrukt op drie afzonderlijke bladen. Beide sets vielen voor f 3600, - ten prooi aan een prentenhandelaar, zodat voor hun lot het ergste gevreesd mag worden (richtprijs f 2300, -). Eveneens naar de handel ging een ingelijste prent van de zogenoemde zeilwagen van Simon Stevin. Deze oorspronkelijk in Blaeu's Toonneel der Steeden voorkomende gravure, met daarop afgebeeld prins Maurits en Hugo de Groot als passagiers van dit voertuig, leverde f 4000, - op (richtprijs f 1500, -). Tegen het einde van de zitting kwam nog een aantal tekeningen van de Nederlandse kunstenaar Lodewijk Soonius (1883-1956) in de aanbieding. Slechts voor één tekening bestond serieuze belangstelling. Voor de sfeervolle krijttekening uit 1915 met daarop twee schaakspelende mannen bleek een particuliere verzamelaar f 1200, - over te hebben (richtprijs f 600, -).

Jacob van Eesteren