Rembrandt in alle staten Etsen uit het British Museum en het Rijksmuseum
In de tweede helft van het jubileumjaar van het Rijksmuseum staat Rembrandt als etser centraal in het project ‘Rembrandt in alle staten’. Samen met het British Museum in Londen wordt in twee opeenvolgende tentoonstellingen aandacht besteed aan de vele staten van de etsen van Rembrandt. Het eerste deel, met de vroege etsen tot circa 1642, laat Rembrandts ontwikkeling zien als etser. Deze werken zijn in het Prentenkabinet van het Rijksmuseum te zien vanaf 22 juli 2000. Het latere, rijpere werk wordt vanaf 14 oktober 2000 tot en met 7 januari 2001 eveneens in het Prentenkabinet tentoongesteld. Door de sterke collecties van de twee musea is het mogelijk om de mooiste etsen van Rembrandt te laten zien: lacunes in de Britse verzameling worden opgevuld door Amsterdam en vice versa. Bijzonder is dat op de tentoonstelling ook tekeningen en olieverfschetsen van Rembrandt te zien zijn die direct in verband staan met de tentoonstelde etsen.
Rembrandt was de eerste kunstenaar die de mogelijkheden van de etstechniek ten volle wist uit te buiten. Bij deze techniek
Rembrandt, Portret van zijn vrouw Saskia, ca. 1637. Ets, 127 × 103 mm. Rijksprentenkabinet, Rijksmuseum Amsterdam
wordt de in een waslaag op een koperen plaat getekende lijnen in een zuurbad geëtst, vervolgens geïnkt en afgedrukt. Door de duur van het etsen af te wisselen en op verschillende manieren te inkten kunnen uiteenlopende resultaten worden bereikt. Rembrandt gebruikte ook de ‘droge naald’, waarbij direct op de plaat wordt getekend en lijnen in de vroegste afdrukken een zachte, warme toon krijgen. De kunstenaar drukte af en toe op licht getint Japans papier, dat een bijzonder effect aan de voorstellingen geeft. Het experimenteren met de techniek en de materialen vormt een belangrijk aspect van het oeuvre, waarin verder een scherpe karakterisering en gevoel voor licht en donker de hoofdrol spelen.
De collecties etsen van Rembrandt in de prentenkabinetten van Amsterdam en Londen behoren tot de belangrijkste ter wereld. Tweehonderd van de beste en interessantste drukken uit beide verzamelingen geven een volledig beeld van Rembrandts werkwijze. Dit wordt gedemonstreerd door verschillende afdrukken van dezelfde voorstelling in verschillende stadia van het werkproces.
Enkele etsplaten worden getoond en verder ook tekeningen, waaronder bruiklenen uit binnen- en buitenlandse collecties, die als voorstudies voor de prenten werden gemaakt. Vaak experimentele, vroege drukken gingen vooraf aan de voltooide prenten, die in een oplage verschenen. Op de tentoonstelling is een aantal van dergelijke spectaculaire reeksen van dezelfde voorstelling te zien. Zo kan de bezoeker een indruk krijgen van de ontstaansgeschiedenis. Er is ook aandacht voor recent onderzoek naar het papier waarop Rembrandt drukte en voor de watermerken. Hierdoor is veel kennis verkregen over de praktijk van Rembrandts atelier.
Bij de tentoonstelling is het boek Rembrandt as a printmaker (prijs f 95, -) verschenen en het boekje Rembrandts etsen (prijs f 30, -).
Adres: Stadhouderskade 42, Amsterdam: ingang West, tel. 020.6747047. Openingstijden: dagelijks van 10.00-17.00 uur. Op 1 januari gesloten.
Auteursrechtelijk beschermd
