|
| |
| |
| |
Voorlopige bibliografie
In deze bibliografie is een poging gedaan de literatuur over de steendruk in Nederland chronologisch geordend bijeen te brengen. Niet opgenomen zijn gelithografeerde letterproeven en publicaties voor het berekenen van ‘steendrukwerk’.
Bij het ‘lithografisch werk gerangschikt op naam van de kunstenaar’ moest soms enige selectie plaatsvinden. Zo zijn oeuvre-catalogi van kunstenaars die slechts één litho gemaakt hebben, zoals Floris Verster (Tuin), niet opgenomen. Het werk van kunstenaars die actief waren vanaf ca. 1940 is buiten beschouwing gebleven.
Aan de samenstelling van deze bibliografie hebben de volgende personen meegewerkt: J.F. Heijbroek, F. Keers, Marja Keyser, G.J. Koot, F.W. Kuyper, F.R.E. Kuyvenhoven, Nop Maas, Helen C.M. Marres-Schretlen, Rob Meijer, R.J.A. te Rijdt, A. Stijnman en Jos van Waterschoot.
De redactie van De Boekenwereld stelt aanvullingen op deze voorlopige bibliografie zeer op prijs.
| Gebruikte afkortingen |
| ARA |
Algemeen Rijksarchief, 's-Gravenhage. |
| BKVB |
Bibliotheek van de Koninklijke Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels, Amsterdam. |
| BRM |
Bibliotheek, Rijksmuseum, Amsterdam. |
| HGM |
Haags Gemeentemuseum. |
1807
N.N. ‘Over de Polyantegraphie, of de kunst om met Steen te kunnen afdrukken’, in de rubriek ‘Wetenschappen, Letteren en Kunsten’, Koninklijke Courant 1 augustus 1807.
1810
Handelingen der Hollandsche Huishoudelijke Maatschappij over de jaren 1810-821.
1817
‘Iets over den steendruk, of lithographie’, Vaderlandsche Letteroefeningen of Tijdschrift van Kunsten en Wetenschappen, Tweede stuk voor 1817 (Mengelwerk), p. 162-165 (met afbeelding).
1818
L.J.D.B. (sténographe, artiste-écrivain, et dessinateur), Coup d'oeil sur la lithographie, avec des observations particulières sur la connaissance de cet art, et une description des procédés chimiques qui tiennent à son application, Bruxelles 1818.
[BKVB: 286].
Duval de Mercourt, Essai sur la Lithographie, orné de dessins et modèeles d'écritures [La Haye 1818].
Charles Senefelder, Cours complet de Lithographie, rédigé en français par Marechal, Bruxelles 1818. [Aangekondigd maar niet verschenen].
1819
Weissenbruch, Note sur l'utilité de la Lithographie et sur l'économie dans son usage, rapport uit 1819.
[A.R.A. Staatssecretarie: 2.02.01, 1021. Manuscript].
G. Vosmaer en C. Margadant, Bedenkingen [...] op de Nota, geteekend door den Heer Weissenbruch, over de nuttigheid der Steendrukkerij, rapport van 23 september 1819.
[A.R.A. Staatssecretarie 2.02.01., 1021. Manuscript].
1820
J.H. Onderdewijngaart Canzius, De Steendruk. Voorlezing over den steendruk, gehouden in de Maatschappij Diligentia, 10 maart 1820, 43 p.
[Manuscript in de Universiteitsbibliotheek Leiden (signatuur Ltk 487)].
Rapport der Hoofdcommissie ter beoordeling der voorwerpen van nationale nijverheid. Ten toon gesteld te Gent in de maand Augustus 1820, 's-Gravenhage 1820, p. 149-150.
1822
Revue bibliographique du royaume des Pays-Bas et de l'étranger ou Indicateur général de l'imprimerie et de la librairie, 1822-1825.
[D.P.G. Humbert de Superville], [Aanteekeningen over grafische technieken], [ca. 1822/1825].
[Manuscript Prentenkabinet Leiden].
| |
| |
1823
Mollerus, Memorie over de Steendruk, rapport van 5 december 1823.
[A.R.A. Staatssecretarie: 2.02.01, 2065, K.B. van 3 oktober 1824 nr 132. Manuscript].
1824
Proeve van steendruk, lithographie en autographie tot uitbreiding der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, ['s-Gravenhage 1834]. [Bevat onder meer: Verhandeling bij gelegenheid van de inwijding van het Voorburgsch Departement der Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen Op den 10 December 1824].
[BRM (signatuur 22 D 13)].
1825
Rapport der Hoofdcommissie ter beoordeling der voorwerpen van nationale nijverheid, ten toon gesteld te Haarlem, in de maanden Julij en Augustus 1825, 's-Gravenhage 1825, p. 204-205.
Catalogus der voortbrengselen van Nederlandsche volks- en kunstvlijt. Toegelaten ter tweede algemeene tentoonstelling geopend binnen Haarlem in Julij 1825, Haarlem 1825, p. 293-294.
1828
‘IJzeren steendruk-pers’, Magazijn voor Schilder- en Toonkunst 2 (1828), tweede stuk, p. 82-87.
1832
‘Verbeteringen in de steendrukkunst’, Tijdschrift ter Bevordering van Nijverheid 1 (1832), p. 308-312.
1833
‘Over steendruk-inkt. Over steendruk-vernis’, Tijdschrift ter Bevordering van Nijverheid 2 (1833), p. 100-109.
1834
[H.J. Caan], Proeve van Steendruk, Lithographie en Autographie tot uitbreiding der Maatschappy tot Nut van 't Algemeen, [Voorburg 1834].
‘Compositie en bereidingswijze van lithographisch krijt’, Tijdschrift ter Bevordering van Nijverheid 2 (1834), p. 323-326.
1835
Q.M.R. Ver Huell, Herinneringen aan een reis naarde Oost-Indiën, Haarlem 1835. Twee delen. [Voor de lithografie, zie deel I, p. XII-XIII].
1837
‘Octrooien voor Steuerwald’, Tijdschrift ter Bevordering van Nijverheid 4 (1837), p. 295.
1840
J.M.J. Kierdorff, [Notes sur l'art de la lithographie], 1840.
[Topografische Dienst te Emmen. Manuscript].
P.J. Boonekamp, ‘Proeve van beantwoording der vraag: “Welken invloed kan de uitbreiding der steendrukkunst hebben op de beoefening van schilder- en graveerkunst, en welke middelen zijn er uit te vinden, om, bij volmaking der steendrukkunst, de graveerkunst voor verval te bewaren?”’, De Vriend des Vaderlands 14(1840), p. 49-74 en p. 123-165.
1841
[Commentaar op Boonekamp] in de rubriek ‘Mengelwerk’, De Beeldende Kunsten 2(1841), p. 92-94.
[BRM].
1842
‘Toepassing der daguerrotype op de lithographie’ [door Boscawen Ibbetsom], De Beeldende Kunsten 2(1841), p. 174.
[BRM].
1843
O., ‘Bijdragen tot de geschiedenis onzer tegenwoordige vaderlandsche nijverheid. Lithographie op zijden (ook wollen en katoenen) stoffen’, Nederlandsch Magazijn, ter Verspreiding van Algemeene en Nuttige Kundigheden (1843), p. 348-351.
1845
Catalogus van eene boekdrukkerij en steendrukkerij, alsmede van eenige boekbinders gereedschappen, [Zaltbommel, Joh. Noman & Zoon, 10 april 1845], 46 p.
[Drukker, plaats, datum, en veilingshouder (J.C. v. Kesteren) in handschrift op titelblad ‘Gereedschappen der boekdrukkerij’ en ‘Gereedschappen der steendrukkerij’].
[BKVB].
| |
| |
1849
H.J. Caan, Redevoering uitgesproken bij Gelegenheid der Feestviering van de Voorburgsche Afdeeling der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, Voorburg 1849, p. 6-14.
1850
Xav. Heuschling, Notice Biographique sur Guillaume-Benjamin Craan, Keulen, Bonn & Brussel 1850.
1851
De Navorscher. Een Middel tot Gedachtenwisseling en Letterkundig Verkeer tusschen Allen, die Iets Weten, Iets te Vragen hebben, of Iets Kunnen oplossen 1 (1851), p. 92, 170 en 204.
1855
Lettergieterij Amsterdam: 1851-1856. Lithografisch schrift, kleine paragon f4,50, N. Tetterode, lettergieterij en inrigting voor houtgravure, Rotterdam. (Rotterdam), (Tetterode), [z.j.] [ca.1855].
[Tekst zetvoorbeeld: ‘Op de snelpersen van Dutartre kan men de grootste houtgravuren, zoo als die der Illustration of der Illustrated Times, met de meest gewenschte volkomenheid drukken [...]’ Druk van M.H. Binger & Zonen].
Lettergieterij Amsterdam: 1851-1856.
Lithografisch schrift, palestine f 4., N. Tetterode, lettergieterij en inrigting voor houtgravure, Rotterdam. (Rotterdam), (Tetterode), [z.j.] [ca.1855]. [1] bl., 26,2 cm.
[Tekst zetvoorbeeld: ‘... na een grondig onderzoek gelooven wij gerust de snelpersen van Dutartre te Parijs te kunnen recommanderen...’ Druk van M.H. Binger & Zonen].
1863
J.D. Steuerwald, Een kunstpraatje, Leiden 1863.
‘[De lithographie van Senefelder]’, Laurens Coster. Tijdschrift voor Beoefenaren en Voorstanders der Boekdrukkunst 6 (1863), p. 277-278.
1864
‘Vermenigvuldiging van schilderwerken door oliedruk’, Laurens Coster. Tijdschrift Toegewijd aan de Belangen der Boekdrukkunst 7 (1864), p. 182.
1865
‘Senefelder (naar het Fransch in l'Imprimerie, vertaald door H.B.)’, Laurens Coster. Tijdschrift Toegewijd aan de Belangen der Boekdrukkunst 8 (1865), p. 13-19.
‘Druk-inkt’, Laurens Coster. Tijdschrift Toegewijd aan de Belangen der Boekdrukkunst 8 (1865), p. 145-148, 178-182, 205-210 [p. 206 vooral over lithografie]; 9 (1866), p. 122-130; 10 (1867), p. 62-65 (‘Gekleurde boekdrukkers-inkten’).
1867
‘[Machine ter voorkoming van het breken van lithographische steenen]’, Laurens Coster. Tijdschrift ter Aankweeking van Nuttige Kennis onder Nederlandsche Typografen 10 (1867), p. 176.
1877
L. Alvin, ‘Discours prononcé aux funérailles de J.-.B. Madou’, Bulletins de l'Académie Royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique, 2e série, 43(1877), p. 435-438.
1878
De methode van kleuren- en plaatdruk door het etsen van tinten op steen en de typo- autographie, in toepassing aan de Topographische Inrichting te 's-Gravenhage, 's-Gravenhage 1878.
[BKVB: F 303].
1879
F. Muller, De Nederlandsche geschiedenis in platen. Beredeneerde beschrijving van Nederlandsche historieplaten, zinneprenten en historische kaarten. Derde deel (1795 tot 1879), Amsterdam 1879, p. 309-375.
[Beschrijving van de prenten in De Nederlandsche Spectator uit de periode 1860-1878].
F. Stappaerts, ‘Notice sur Jean-Baptiste Madou’, Annuaire de l'Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique (1879), p. 255-302.
1890
La Lithographie. Ecoles française, néerlandaise, allemande, anglaise et russe. Catalogue à prix marqués, Amsterdam (F. Muller & Co.) 1890.
| |
| |
1893
Amsterdamsche boek- en steendrukkerij v/h Ellerman, Harms & Co. Ter herinnering aan de opening der nieuwe inrichting van de Amsterdamsche Boek- en Steendrukkerij v/h Ellerman, Harms & Co., aangeboden door de directeuren, [Amsterdam] [1893].
[BKVB: Tet. br. 1:462].
1897
R. van der Meulen, De boekenwereld, Leiden 1897, p. 255-270.
1899
Statuten der ‘Vereeniging van Litografen’, gevestigd te Amsterdam, (goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 17 october 1899), [Amsterdam 1899], 18 p.
[BKVB: Tet. br. 1:1622].
1902
[B.C.E. Zwart], Een eeuw, gedenkschrift van de Amsterdamsche Boek- en Steendrukkerij, voorheen Ellerman, Harms & Co., Amsterdam, 1 november 1902, Amsterdam 1902.
[BKVB: Tet. br. 1:1122].
1903
Jan Veth, ‘Holland’, in: Die Lithographie von Ihrer Erfindung bis zur Gegenwart, Wien 1903, deel IV, p. 233-256.
Henri Hymans, ‘F. Belgien’, in: Dr. Richard Graul & Dr. Friedrich Dörnhöffer, Die Lithographie von ihrer Erfindung bis zur Gegenwart mit einem Anhange: Die Photomechanische Reproduktionsverfahren, Wien 1903, p. 169-198.
1903-1907
Lithografisch Vakblad, Orgaan van de Vereeniging van Lithografen en Nederlandsche en steendrukkers, Amsterdam, 1.1903-5.1907.
[BKVB].
1905
Jan Veth, ‘Hollandsche teekenaars in druk’ en ‘Oudere steenteekenaars’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 175-177 enp. 209-215.
1906
Een woord tot steendrukkers, foto-litografen, litografen, lichtdrukkers en verdere beroepsgenooten, uitg. door het hoofdbestuur van den Nederlandsche litografischen bond, Amsterdam 1906.
[BKVB: Tet. br. 1:1535].
1908
[Dirk Smit], Na vijf en dertig jaren. Gedenkboek der Kon. Boek- en Steendrukkerij, boekbinderij en lichtdrukinrichting van Corns. Immig en Zoon, Rotterdam, Amsterdam, 1873 - 15 September - 1908, [Rotterdam etc. 1908].
[Op de omslag: 1873-1908. Corns. Immig en Zoon, Rotterdam. Gedenkboek].
[BKVB: VG 83:7].
Gust. van de Wall Perné, ‘Een en ander over lithographie’, Den Gulden Winckel 7(1908), p. 10-13.
1909
Cat. tent. Hollandsche Steendrukken, vouwblad 23, Amsterdam (Rijksprentenkabinet) maart-mei 1909.
1913
Een wandeling door de Boek- en Steendrukkerij ‘De IJsel’ te Deventer, [Deventer] [1913].
[BKVB: Tet. br. 1:220].
1915
Cat. Tentoonstelling van reclame-biljetten, 's-Gravenhage (Kunstzalen d'Audretsch) augustus 1915.
1916
N.V. v/h Kluppell & Ebeling, Arnhem, lithographische kunstinrichting, steendrukkerij, boekdrukkerij, etikettenfabriek, [5 oktober 1903-5 april, 1916], [Arnhem 1916].
[BKVB: Tet. br. 2:27].
R.W.P. de Vries jr., Hoe onze prenten gemaakt worden, Haarlem 1916, p. 50-57.
1917
Jaarboekje 1917 van den Nederlandschen Bond van Steendrukkerijen, Amsterdam 1917.
[BKVB: VD 41].
C. V[eth], ‘Een geschiedenis der lithografie’, Jaarboekje van de Vereeniging tot Bevordering der Grafische Kunst 4(1917), p. 21-23.
| |
| |
1918
Een kijkje in ons bedrijf, C. Chevalier, boek-, steen- en staaldrukkerij, Rotterdam [ca. 1918]. 24 p. (met afbeeldingen).
[BKVB: Tet. br. 1:75].
Simon Moulijn, De lithografische prentkunst, Amsterdam 1918.
1919
Vragen en antwoorden uit de steendruk-praktijk, samengest. en uitgeg. door de leerlingcommissie voor het lithografisch bedrijf in Nederland, [Amsterdam 1919], 35 p.
[BKVB: VD 781].
Vragen en antwoorden uit de steendruk-praktijk, samengest. en uitgeg. door de leerlingcommissie voor het lithografisch bedrijf in Nederland, [Amsterdam 1919], 46 p.
[BKVB: 292a].
J.W. Enschedé, De boek- en handelsdrukkerij C.A. Spin & Zoon te Amsterdam, 1819-1919, Amsterdam 1919.
1920
Amsterdamsche Grafische School. Driejarige dagcursus voor patroonszoons, typografie, lithografie, boekbinden, [Amsterdam ca. 1920].
[BKVB: Tet. br. 1:1400].
S. Moulijn, Catalogus tentoonstelling van Holl. Lithogr. Kunst, overzichtelijk vanaf het begin der lithografie in Holland tot op heden, Dordrecht (Teekengenootschap ‘Pictura’) 14 november-5 december 1920.
Steendrukkerijen, ['s-Gravenhage] 1920, 16 p. Departement van Landbouw, nijverheid en handel, Afdeeling handel. Adressen van fabrieken in Nederland. Druk: F.J. Belinfante, vh. A.D. Schinkel, 's-Gravenhage.
[BKVB: V 83:1006].
1921
Cornelis Immig jr., ‘Manuldruk’, Het Tarief 11(1921), p. 34-36.
Cornelis Immig jr., ‘De valsche rijksdaalderbons’, Het Tarief 11(1921), p. 44-45.
Cornelis Immig jr, ‘Senefelder en zijn uitvinding. Naar aanleiding van zijn 150sten geboortedag’, Het Tarief 11(1921) 5 november, p. 1-20.
J.W. Enschedé, ‘De steendrukkunst in Nederland tot omstreeks 1840’, Het Tarief 11(1921) 5 november, p. 20-22.
L. Ronner, ‘De invloed van Senefelder's uitvinding op de boekdrukkunst’, Het Tarief 11(1921) 5 november, p. 22-24.
H. Schenkkan, ‘Steendruk en fotografie’, Het Tarief 11(1921) 5 november, p. 24-26.
Cornelis Immig jr., ‘Etsen op steen’, Het Tarief 12 (1921?) 5 november, p. 4.
[Bijgebonden bij voorgaande vier artikelen].
1922
J.W. Enschedé, ‘De steendrukkunst in Nederland tot omstreeks 1840’, Het Boek 11(1922), p. 118-123.
1923
J.W. Enschedé, Het grafisch grootbedrijf der naamlooze vennootschap Koninklijke boeken lichtdrukkerij, Koninklijke steendrukkerij voorheen Corns. Immig & Zoon, Rotterdam, bij het vijftigjarig bestaan, [1873-1923], in zijn historische ontwikkeling beschreven, Rotterdam 1923, 33 p.
[BKVB: 924a].
Ausstellung von Buch- und Steindruckarbeiten aus den Königlichen Buch- und Steindruckereien A.G. vormals Corns. Immig & Zoon Rotterdam [Holland], Leipzig (Museum für Buch und Schrift) [1923].
[BKVB: Tet. br. 1:2523].
Cornelis Immig jr., ‘Offset, boek- of steendruk’, Het Tarief 13 (1923), p. 120-122 en p. 127-128.
J.W. Enschedé, ‘De eerste steendrukker in Holland’, Het Tarief 13(1923) 7 juli, p. 219.
S. Moulijn, ‘De eerste steendrukker in Holland’, Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift 33(1923), deel I, p. 303-313.
| |
| |
1924
H. Trompetter, Handleiding voor de Chromolithografie, [Amsterdam] 1924. 77 p.
[BKVB].
1926
Des steendrukkers lief en leed, in woord en beeld geschetst, met rijmpjes van Otto Zeegers en krabbels van Diósy, [Amsterdam] [1926].
[BKVB: Tet. br. 1:54].
N.G. van Huffel, Encyclopedisch handboek der graphische werkwijzen, Utrecht 1926, p. 69-71 en p. 85-89.
Jubileum nummer 1901-1926. Mededeelingen. Officieel orgaan van den Nederlandschen Bond van Steendrukkerijen/Vereeninging van Nederlandsche chemigrafische inrichtingen, 96p.
H. Liebrecht, ‘Quelques notes sur les origines de la lithographie à Bruxelles’, Le Musée du Livre 5 (1926-27), nr. 10.
[BKVB].
1927
N.G. van Huffel, Tentoonstelling van grafische kunst van alle tijden en de werkwijzen daarbij gevolgd, houtsnede, gravure, ets, zwarte kunst, kleurendruk, aquatint, lithografie, &c. t.g.v. het vierde lustrum van de School voor de Grafische Vakken, Utrecht 1927
[17 nummers steendruk/chromolithografie in de vakken XIV-XV].
[BKVB: 4399:617].
Simon Moulijn met medewerking van F.G. Waller, De eerste jaren der lithographische prentkunst in Nederland, 's-Gravenhage 1927.
F.G. Waller, Steendrukkers in Nederland 1809-1875 [1927].
[Ongepubliceerde lijst in BRM (signatuur: 87 F 2)].
1929
N.G. van Huffel, ‘De Lithografie’ in: Handleiding bij de grafische studieverzameling van de school voor de grafische vakken te Utrecht, Utrecht 1929, deel II.
H.C.O. Magel, Het wezen van den steendruk. Naar het ‘Lehrbuch der Lithographie und des Steindruckes’ van Alois Senefelder, Amsterdam 1929.
Ch.H. de Stuers, Het lithografisch werk van August Allebé. Beschrijvende catalogus met inleiding, Utrecht 1929, p. 1-26.
1930
G.J. Jong, Alois Senefelder en de uitvinding van den steendruk, de geschiedenis en verdere ontwikkeling van den steendruk, Utrecht [1930].
[BKVB: VD 112].
100 jaren Emmanuel Smeets Steen-, Boek-, Offsetdrukkerij en Cartonnagefabriek Weert, Hofleverancier, [Weert 1930].
[BKVB: VG 90:78].
G. Kn[uttel], Nederlandsche lithografieën, I (tot ca. 1880) en II (ca. 1880 - ca. 1910), 's-Gravenhage (Gemeentemuseum), resp. mei en november 1930.
1932
Jan Poortenaar, Van prenten en platen, Amsterdam 1932, p. 84-93.
1933
Vragenbundel over lithografische vaktheorie, samengesteld en uitgegeven door de opleidings-commissie voor het lithografisch bedrijf in Nederland, [z.p.] 1933.
[BKVB: 296a].
Dominique, ‘Nos Peintres-Lithographes’, La Gazette, oktober 1933.
1934
H. Liebrecht, ‘Les débuts de la lithographie en Belgique’ in: Histoire du livre et de l'imprimerie en Belgique, des origines à nos jours, Bruxelles 1934, VI, p. 33-39.
Aloys Senefelder 1834-1934, ter herinnering aan den 100sten sterfdag van den uitvinder der steendrukkunst Aloys Senefelder, Amsterdam 1934.
[Kalender van 1934 en facs. in map; nieuwjaarsgeschenk van Drukkerij Senefelder, Amsterdam].
[BKVB: VG 83:471].
| |
| |
B.M. Levisson, ‘Alois Senefelder (1771-1834)’, De Tampon 14(1934), p. 182-184.
1936
Aart van Dobbenburgh, Grafische kunst. Over houtsnijden en lithograferen, Amsterdam 1936, p. 30-74.
1939
H. Trompetter, Handleiding voor de chromolithografie en foto-lithografie, [Amsterdam] 1939, 277 p. (zie eerste druk 1924).
1940
Aart van Dobbenburgh, ‘Over de litographie’, Halcyon 1(1940) nr. 2.
1941
J.M. Prange, ‘Lithografisch teekenen’, De Tampon 22(1941), p. 201-204.
1947
Cat. tent. Als de steenen spreken, tentoonstellingsnummer van Offset. Officieel orgaan van de vakgroep steen- en offsetdruk en den Nederlandschen Bond van Steendrukkerijen, verschenen ter gelegenheid van de internationale offset tentoonstelling Amsterdam (Stedelijk Museum) 2-28 april 1947.
1948
H. Asmann en H. Moerkerk, Gedenkboek N.V. Drukkerij Senefelder, ‘Saxa loquuntur’, 1898-15 maart-1948, Amsterdam (Drukkerij Senefelder) 1948.
[BKVB: 3976c].
O.A. Guinau, ‘Reproductiemethoden van de steen- en offsetdruk’, Tété 3[1947/'48] nr. 6, p. 173-179.
[BKVB].
1949
Programma ter gelegenheid van het bezoek aan Nederland van het bestuur van de Verein Schweizerischer Lithographiebesitzer, [z.p.] 1949.
[BKVB: Tet. br. 1:661].
1950
W. Vogel, Lithografie, fotolithografie, Mijdrecht [1950].
[BKVB].
Vakgroep steen- en offsetdruk, Steendruk, offsetdruk, [Amsterdam, ca. 1950].
[BKVB].
1951
[Willemijn Kooy en P. Brattinga jr.], Steendrukkerij De Jong & Co 40 jaar, [Hilversum 1951].
[BKVB: Tet. br. 1:466].
De grafische technieken, beknopte uiteenzetting van de verschillende procédé's naar aanleiding van de op 21 april 1951 in werking getreden Spertijdbeschikking (Vestigingswet Kleinbedrijf 1937) voor het boekdrukbedrijf, lithografisch bedrijf, kantoordrukbedrijf, copieerbedrijf, lichtcopieerbedrijf, chemigrafisch bedrijf, boekbindersbedrijf, [Utrecht 1951]. 31 p.
[BKVB: Tet. br. 1:491].
1952
De oudste koninklijke steendrukkerij, N.V. Koninklijke Nederlandsche Drukkerij v.h.J. Vürtheim & Zoon, [z.p. 1952].
Overdruk uit: Offset 3 (1948), nr. 17 (1 sept.).
[BKVB: Tet. br. 2:62].
1956
K.A. Kok, Alois Senefelder en zijn uitvindingen, 1771-1834, naar Carl Wagner's ‘Alois Senefelder, sein Leben und Wirken’, [z.p.] 1956. 41 p.
[Uitgave van de Koninklijke Nederlandse Bond van Steen- en Offsetdrukkerijen en Fotolithografische Inrichtingen bij de jaarwisseling 1956-1957 uitgereikt aan zijn leden].
[BKVB: V 90:94].
J.H.M van der Marck, Romantische boekillustratie in België, Roermond 1956.
1961
C. de Groen, ‘Van metaal tot steen en weer tot metaal’, De Nieuwe Vakstudie 8 (1961-62), p. 6-9.
[BKVB].
1964
D. van Gelder, ‘Het dubbel ambacht van de graficus’, in: Béatrice Jansen, Ambacht en techniek van de kunstenaar, Bussum 1964, p. 90-96.
| |
| |
1965
[L.G. Kierdorff], Aantekeningen over reproductietechniek uit de 19e eeuw, Delft [ca. 1900] 1965.
1967
R.F.M. Sonderkamp, De ontwikkeling van de steendruk. Bibliografisch werkstuk, gebaseerd op het Amsterdams boekenbestand, Amsterdam 1967. 47 p. [Scriptie Bibliotheek- en Documentatieschool, Amsterdam]
[BKVB: 294d en BRM].
1968
Dick Dooijes en Pieter Brattinga, A history of the Dutch poster 1890-1960, Amsterdam 1968.
1970
M.-A. Arnould, ‘Les débuts de la lithographie à Mons (1816-1830)’, La Vie Wallone, 34 (1970), p. 418-458.
E. Gilbert de Cauwer, ‘Philippe Vander Maelen, Belgian geographer, 1795-1869’, Imago Mundi 24 (1970), p. 11-21.
1972
Cat. tent. Lithografie 1800-1950. Kunst en techniek, Deurne (Het Sterckshof) 1972.
1973
Cat. tent. Lithografie, 1800-1950, kunst en techniek, Brussel (Koninklijke Bibliotheek) 1973.
[BKVB: 4399:408].
J.A. van der Linden, Topographische en militaire kaart van het koninkrijk der Nederlanden, Bussum 1973.
1976
P.F.C. van den Bogaerdt, P.L. Goores e.a., Het lithografische vak. Geschiedenis en overzicht, [Amsterdam] 1976 (vierde druk).
H. Hoogenkamp en J. van Oudvorst, ‘Koperen steengravure’, extra nummer van het Kartografisch Tijdschrift 2 (1976), p. 19-22.
1978
Ad van der Blom, Tekenen dat het gedrukt staat. 500 Jaar grafiek in Nederland, Amsterdam 1978, p. 66-96.
1979
John Bastin en Bea Brommer, Nineteenth century prints and illustrated books of Indonesia [...]. A descriptive bibliography, Utrecht/Antwerpen 1979.
Fons van der Linden, De grafische technieken, De Bilt 1979, p. 163-204.
1980
Nicolaas Wijnberg, ‘Een steendrukker’, Petit nr. 2, 1980.
Nicolaas Wijnberg, ‘Het bedrog rijst de pan uit!’ en ‘Een steendrukker’, Kunst Laaft nr. 4, Amsterdam januari 1980, p. 1-5 en ongepagineerd (9 bladzijden). Deze laatste bijdrage is ontleend aan Petit 1980.
Documentatiegroep Prentbriefkaarten, Alfabetische lijst van in Nederland uitgegeven prentbriefkaarten, [Hoorn 1980], 108 p. en ongenummerde pag.
1981
J.C. Mazure, Lodewijk Plattner. Muziekuitgever en muziekhandelaar te Rotterdam (1767-1842), Utrecht (Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis) 1981.
1983
A.J. Vervoorn, Nederlandse prentkunst 1840-1940, Lochem 1983, p. 75-104.
Ad van der Blom, Dave Desjardijn en Rob Meijer, ‘Het grafische werk van de Haagsche Etsclub’, Kunst Laaft nr. 9, Amsterdam april 1983, p. 34-71.
1984
M.F. Le Coultre/M.P. Fränkel, De platen bij de Leidsche Studenten Almanak 1838-1897, Leiden/Alphen aan den Rijn 1984.
Alfons Thijs, ‘De papier- en druknijverheid’, in: Industriële revoluties in de provincie Antwerpen, Antwerpen/Weesp 1984, p. 183-192.
1985
Cees Pfeiffer, ‘Duizenden steendruketiketten bij toeval ontdekt’, Graficus 67 (1985) nr. 6, p. 6-9.
[Betreft etiketten van tabaksartikelen].
[BKVB].
| |
| |
[H.J. Haverkate (smnst.)], Stoom Steendrukkerij Jan. L.C. Kotting & Co., drukker en uitgever van vele werken van Alfred Ost, Amsterdam 1985. 77 p.
D. Desjardijn, Grafiek in Nederland, de negentiende eeuw, Amsterdam 1985, p. 50-71.
Chris Reinewald, ‘Kunst als ambacht. De steendrukker’, Tableau 8 (1985) nr. 3, p. 82-84.
1986
Nop Maas (m.m.v. Frank Engering), De Nederlandsche Spectator. Schetsen uit het letterkundig leven van de tweede helft van de negentiende eeuw, Utrecht/Antwerpen 1986. [Over Spectator-prenten].
1987
H.J. Haverkate, De geschiedenis van de Nederlandse prentbriefkaart, Oud-Zuilen 1987-'92.
Marcel Franciscono, The Modern Dutch Poster. The First Fifty Years 1890-1940, Cambridge (Mass.)/London 1987.
1988
B.P.M. Dongelmans, Van Alkmaar tot Zwijndrecht, alfabet van boekverkopers, drukkers en uitgevers in Noord-Nederland 1801-1850; aangevuld met boekbinders, steen- en plaatdrukkers, colporteurs, leesbibliotheekhouders en andere verwante beroepen, Amsterdam 1988.
Paul Kuik, De lithografische muziekdruk in Nederland in het begin van de 19de eeuw, Amsterdam 1988. Scriptie opleiding Boek- en Bibliotheekwetenschappen.
[Muziekbibliotheek HGM].
1989
G. Waldmann, De activiteiten van / The activities of Pieter Brattinga. Een tijdsbeeld / A portrait of an era, [z.p.] 1989.
[Met uitgebreide informatie over Steendrukkerij De Jong].
1990
L. van Zuijlen, ‘175 jaar kaarten en kaartenmakers’, Kartografisch Tijdschrift 16 (1990) 3, p. 23-33.
1991
Aloys Senefelder 1772-1834, uitvinder van de steendruk, Etten-Leur (Stichting Grafisch Historisch Centrum) [1991].
Cassandra Bosters, ‘Beursberichten. Affiches voor de Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs’, in: Cassandra Bosters, Ontworpen voor de Jaarbeurs. 75 jaar Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs, Utrecht 1991, p. 46-80.
E. Raassen-Kruimel, Nederlandse affiches vóór 1940, Amsterdam 1991.
Johan de Zoete, ‘De medische illustratie en de techniek, negentiende-eeuwse grafische procédé's [...]’, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 135 (1991) 39, p. 1782-1787.
1992
P.J. Reinders (red.), Bestandscatalogus Nederlands Affiche Project, Den Haag (Rijksdienst Beeldende Kunst) 1992, 31 delen.
1993
D. van Lente en O. de Wit, Geschiedenis van de grafische techniek in Nederland in de 19e eeuw, Amstelveen 1993, vooral p. 83-90 en p. 97-101.
1995
H.C.M. Marres-Schretlen, ‘De lithografie’, in: De techniek van de Nederlandse boekillustratie in de 19e eeuw, Amstelveen 1995, p. 57-66.
Pao Lien Djie / M.F. Le Coultre, Een waardig en fraai geheel. Gooise affiches, [Hilversum/Amsterdam] 1995.
Marion Bouwens, ‘De kleurenlithografie’, in: De techniek van de Nederlandse boekillustratie in de 19e eeuw, Amstelveen 1995, p. 67-76.
Johan de Zoete, ‘De anastatische procédés en de fotolithografie’ in: De techniek van de Nederlandse boekillustratie in de 19e eeuw, Amstelveen 1995, p. 77-84.
1997
Cat. tent. Haarlem in steendruk, Haarlem (Vereniging Haerlem) 25 april - 6 oktober 1997.
| |
| |
Nicolaas Wijnberg, ‘Een Amsterdamse steendrukker’, in: Nicolaas Wijnberg, Van de hoed en de rand. Onbruikbare herinneringen van een Amsterdamse schilder, Venlo/Antwerpen 1997, p. 14-24 [zie ook 1980].
Lithografisch werk gerangschikt op naam van de kunstenaar
‘August’(us) Allebé
Jan Veth, ‘Steenteekeningen van August Allebé’, Jaarboekje van de Vereeniging tot Bevordering der Grafische Kunst, 14 (1917), p. 11-19.
Ch.H. de Stuers, Het lithografisch werk van August Allebé. Beschrijvende catalogus met inleiding, Utrecht 1929, p. 27-106.
Wiepke Loos, ‘Het lithografisch oeuvre van August Allebé’, in: ‘Waarde heer Allebé’. Leven en werk van August Allebé (1838-1927), Zwolle 1988, p. 142-153.
Hilmar Johannes Backer
L.J.I. Ewals, ‘Hilmar Johannes Backer, een Dordts lithograaf’, Kwartaal & Teken van Dordrecht 8(1982) nr. 3, p. 1-19.
‘Marius’ Alexander Jacques Bauer
A.J. Vervoorn, ‘Marius Bauer (1867-1932) als lithograaf’, Antiek 13(1979), p. 416-436.
Frederika Henriëtte Broeksmit
W.F. van Eekelen, ‘Het grafisch werk van Frederika Broeksmit’, Kunst Laaft (juni 1980), nr. 5, p. 11-12.
Johann Georg van Caspel
P. van Dam, Johann Georg van Caspel. Affichekunstenaar (1870-1928), Amsterdam 1990, p. 33-71. Voor aanvullingen zie De Boekenwereld 8 (1991/'92), p. 31, noten 9-11.
Antonius Johannes Derkinderen
Jan Veth, ‘Boekversiering voor den Gijsbrecht’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 88-90.
Jan Veth, ‘Boekversieringen van Derkinderen’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 126.
Aart van Dobbenburgh
J. Schwencke (inl.), De wereld van Aart van Dobbenburgh: vierenveertig lithografieën, Zwolle 1963.
Louis Burgers, De litho's van Aart van Dobbenburgh, Haarlem 1984.
Maurits Cornelis Escher
J.L. Locher [e.a.], M.C. Escher. Leven en werk, Amsterdam 1984.
Vincent van Gogh
S. van Heugten en F. Pabst, The Graphic Work of Vincent van Gogh, Amsterdam 1995.
Ferdinand Hart Nibbrig
Jan Veth, ‘Een kleurenlithografie’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 149-151.
A.J. Vervoorn, ‘Het grafisch werk van F. Hart Nibbrig (1866-1915)’, Antiek 19 (1985), p. 343-347.
‘Jan’ Pieter Holswilder
Jan Veth, ‘Holswilder’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 24-30.
Theodoor (‘Theo’) van Hoytema
Jan Veth, ‘Hoe de vogels aan een koning kwamen’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 62-63.
Jan Veth, ‘Het leelijke jonge eendje’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 73-76. Jan Veth, ‘Nieuwe lithographiën’ [Van Hoytema en Roland Holst], in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 98-99.
Jan Veth, ‘Uilengeluk’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 105-108.
Jan Veth, ‘Twee hanen’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 171-172.
| |
| |
Simon Moulijn, ‘De lithografieën van Th. van Hoytema’, Jaarboekje van de Vereeniging tot Bevordering der Grafische Kunst 5 (1918), p. 22-35.
Simon Moulijn, ‘Th. van Hoytema's eerste lithografie’, Jaarboekje van de Vereeniging tot Bevordering der Grafische Kunst 7 (1921-1924), p. 27-29.
G. Knuttel jr., Theo van Hoytema, Den Haag 1953.
J. Vervoorn, ‘Natuur en Kunst: Twee mappen litho's van Th. van Hoytema’, Antiek 12 (1977), p. 341-356.
I.M. de Groot, De grafiek van Theo van Hoytema 1863-1917, Amsterdam (Rijksprentenkabinet, Rijksmuseum) 24 september-4 december 1977, p. 10-42.
[Met concordans op Knuttel].
David Pierre Giottino Humbert de Superville C.M. de Haas, David Pierre Giottin Humbert de Superville 1770-1849, Leiden 1941, p. 136-138.
Jef Schaeps, ‘A Handlist of D.P.G. Humbert de Superville's Paintings, Drawings, Prints, Publications and of Documents and Letters concerning him’, in: J. Bolten (ed.), Miscellanea Humbert de Superville, Leiden 1997, p. 226-227.
Dirck Hendrik (‘Dick’) Ket
A. Ottevanger, Dick Ket. Over zijn leven, ideeën en kunst, Zwolle/Arnhem 1994, p. 191-195.
Barend Cornelis Koekkoek
C.J. de Bruyn Kops, ‘De Hollandse jaren van Barend Cornelis Koekkoek’, Bulletin van het Rijksmuseum 11 (1963), p. 39-53.
A. Nollert, Barend Cornelis Koekkoek (1803-1862). Prins der Landschapschilders, Zwolle 1997, p. 81-94.
‘Edzard’ Willem Koning
Jan Veth, ‘De kleine Johannes geïllustreerd’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 169-170.
Harrie van Kruiningen (= Henri Adelbert Janssen)
Dave Desjardijn en Coos Dieters, ‘Harrie van Kruiningen's levensverhaal’, Kunst Laaft (januari 1983), nr. 8, p. 9-12.
Joris Johannes Christiaan (‘Chris’) Lebeau
M. de Bois e.a., Chris Lebeau 1878-1945, Assen/Haarlem 1987, vooral p. 216-223.
Jean-Baptiste Madou
Henri Hymans, ‘Jean-Baptiste Madou’, in: Biographie Nationale, XIII, Bruxelles 1894-1895, p. 24-40.
Nicole Walch, ‘J.-B. Madou, lithograaf’, in cat. tent. Brussel (Koninklijke Bibliotheek Albert i) 4 juni-19 augustus 1977.
Jan Mankes
Irene M. de Groot, Jan Mankes 1889-1920. Prenten en tekeningen, Amsterdam (Rijksprentenkabinet, Rijksmuseum) 14 augustus-14 november 1982, p. 16-31.
Irene M. de Groot, ‘De grafiek van Jan Mankes’, in: H.F. Bruyel-van der Palm e.a., Jan Mankes schilderijen, tekeningen en grafiek, Utrecht 1989, p. 97-116 en p. 139-140.
Simon Moulijn
Jan Veth, ‘Tentoonstelling-Moulijn’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 138-141.
S. Moulijn, Lijst van mijn lithografieën, [z.p.] [1926]. Getypte lijst in chronologische volgorde 1893-1926.
[Ongepubliceerd overzicht in de bibliotheek van het Rijksmuseum (signatuur Moulijn P)]. [BRM].
D.V. Nijland, Simon Moulijn. Lithograaf en schilder, Rotterdam/Antwerpen 1946.
D.V. Nijland, Grafisch werk van S. Moulijn (1866-1948), cat. tent. Rotterdam (Museum Boijmans-van Beuningen) 27 oktober-2 december 1951.
A.J. Vervoorn, ‘Simon Moulijn en het Park Het Loo’, Antiek 11(1976), p. 421-428.
| |
| |
E. Ariëns Kappers, M. Bunt en J.J. Heij, Simon Moulijn 1866-1948, Assen/Dordrecht/Venlo 1989, p. 119-139.
Theodorus Wilhelmus (‘Theo’) Nieuwenhuis Jan Veth, ‘Kalenders’ [Nieuwenhuis en Rueter], in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 115-116.
Jan Veth, ‘Kalender-Nieuwenhuis’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 167-168.
Jan Veth, ‘Gedichten van Jacques Perk vercierd door Nieuwenhuis’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 133-137.
Wijnand Otto Jan Nieuwenkamp
W.O.J. Nieuwenkamp, Illustrated catalogue of original etchings and lithographs, London 1920.
W.O.J. Nieuwenkamp, W.O.J.N., Utrecht/Antwerpen 1979, p. 140 e.v.
Bruce W. Carpenter, W.O.J. Nieuwenkamp. First European Artist in Bali, Abcoude 1997, p. 198.
Wijnandus Johannes Josephus (‘Wijnand’) Nuyen
J. Sillevis, N. van Dishoeck, N. Jonker, Wijnand Nuyen 1813-1913. Romantische werken, Den Haag 1977, p. 119-126.
Charles Rochussen
D. Franken Dz. en F.D.O. Obreen, L'oeuvre de Charles Rochussen. Essai d'un catalogue raisonné de ses Tableaux, Dessins, Lithographies, Eaux-fortes, Rotterdam 1894.
J. Knoef, ‘Het grafisch werk van Ch. Rochussen’, in: Van romantiek tot realisme, 's-Gravenhage 1947, p. 95-116.
Marion Bouwens, ‘litho's door Rochussen, litho's naar Rochussen’, in: Charles Rochussen 1814-1894. Een veelzijdig kunstenaar, Zwolle 1997, p. 74-78.
‘Richard’ Nicolaüs Roland Holst
Jan Veth, ‘Anangké’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 67-68.
Jan Veth, ‘Nieuwe lithographiën’ [Van Hoytema en Roland Holst], in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 98-99.
S.H. de Roos, ‘Het grafische werk van R.N. Roland Holst’, De Delver 12 (1938/'39), p. 97-101.
J. Jongert, ‘Roland Holst en de lithografische kunst’, Bouwkundig Weekblad Architectura 60 (1939) 14, p. 152-153.
P. Schatborn, Het legaat R.N. Roland Holst (1868-1938), vouwblad no. XVII, Amsterdam (Rijksprentenkabinet, Rijksmuseum) 13 april-24 juni 1979.
[Zie lijst van prenten: litho's nrs. 10 t/m 96].
M. Rijnders, R.N. Roland Holst (1868-1938), Amsterdam 1992 (Nederlandse affiches 2), p. 75-91.
Lijst van lithographieën van R.N. Roland Holst. Manuscript, 70 nrs gerangschikt per jaar.
[BRM].
Wilhelm Christian ‘Georg’ Rueter
Jan Veth, ‘Kalenders’ [Nieuwenhuis en Rueter], in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 115-116.
Wijtze Gerrit Carel (‘Wim’) Schuhmacher
J. van Geest, Wim Schuhmacher. De Meester van het Grijs, Spanbroek 1997, cat. nrs. 335, 339 en 340.
Johannes Carolus Bernardus (‘Jan’) Sluijters
Kurt Löb, De onbekende Jan Sluijters, Utrecht/Antwerpen 1968.
Jan Dam Steuerwald
[C. Vosmaer], ‘Jan Dam Steuerwald’, De Nederlandsche Spectator 10 juli 1869, p. 217-219.
| |
| |
Carel Nicolaas Storm van 's Gravensande
Ch.N. Storm van 's Gravesande, Catalogue complet de mes eaux-fortes, lithographies et monotypes. [Manuscript met 253 nrs. (eaux-fortes), 97 nrs. (lithographies) en 30 nrs. (monotypes)].
[BRM].
Willem Bastiaan Tholen
G. Knuttel jr., Het grafisch oeuvre van W.B. Tholen, 's-Gravenhage 1950, nrs. 65-86.
Jean Theodoor (‘Jan’) Toorop
[J. Verbeek], De grafiek van Jan Toorop, Amsterdam (Rijksprentenkabinet, Rijksmuseum) 1968, p. 21-37.
Jan Evert Vaarzon Morel
Jan Veth, ‘Een hollandsche kermis’, in: Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam 1905, p. 157-158.
Alexander Willem Maurits Carel (‘Alexander’) Ver Huell
P. Gouda Quint, Catalogus eener (op 3 platen na) geheel volledige verzameling van alle zoowel uitgegeven als niet in de handel gebrachte platen, alsmede van verschillende uitgegeven en onuitgegeven teekeningen, Arnhem 1900.
‘Jan’ Pieter Veth
J. Huizinga, Leven en werk van Jan Veth, Haarlem 1927, p. 209-240 [‘proeve van een catalogus van het geschilderd en graphisch werk van Jan Veth’].
A.J. Vervoorn, ‘Het grafisch werk van Jan Veth II’, Antiek 16 (1981) 4, p. 15-24.
Fusien Bijl de Vroe, De schilder Jan Veth 1864-1925, Amsterdam/Brussel 1987, p. 161-186.
Hendrik Voogd
A. Calabi, Saggio sulla litografia, Milano 1958, p. 109-111.
C.J. de Bruyn Kops, ‘Hendrik Voogd, Nederlands landschapsschilder te Rome (1768-1839)’, Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek 21 (1970), p. 319-369.
F.R.E. Kuyvenhoven, ‘De Leidse collectie tekeningen en grafiek’, in: Leids Kunsthistorisch Jaarboek (1985), deel 4, Delft 1987, p. 277-280.
Carel Vosmaer
Nop Maas, ‘C. Vosmaer fecit’, in: J.F. Heijbroek (red.), De verzameling van mr. Carel Vosmaer (1826-1888), 's-Gravenhage/Amsterdam 1989, p. 187-202.
[Met een lijst van door Vosmaer ontworpen litho's].
Franciscus Bernardus (‘Frans’) Waanders
Anoniem, ‘Frans Waanders. Vaderlandsche lithographie’, Astrea. Maandschrift voor Schoone Kunst, Wetenschap en Letteren 1 (1851), p. 186.
Pieter Weiland en Jacob Andries Weiland
J.J.F. Wap, P. Weiland en J.A. Weiland, 's-Gravenhage 1869.
Johannes (‘Jan’) Weissenbruch
J. Knoef, ‘Het grafisch werk van Jan Weissenbruch’, in: Van romantiek tot realisme, 's-Gravenhage 1947, p. 167-184.
W. Laanstra, Johannes (Jan) Weissenbruch. Schilder-graficus 1822-1880, Amsterdam 1986, p. 199-212.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd