Een gladde steen
Tijdens het verblijf van Henri Borel (1869-1933) in Indië en China onderhield Johan Thorn Prikker (1868-1932) een levendige briefwisseling gedurende de jaren 1892 en 1904 met deze schrijver. In het voorwoord van Brieven van Johan Thorn Prikker (Amsterdam 1897) is te lezen dat de brieven eigenlijk niet voor publicatie bedoeld waren en dat juist daarom de toon zo oprecht en betrouwbaar is. Ook zou Thorn Prikker ‘dingen, in de spontane opwinding van een oogenblik er uit geflapt’ hebben ‘zooals dat wel meer gebeurt in een intiem gesprek tusschen twee vrienden [...]’.
In een van de eerste brieven aan Borel, die gedateerd kan worden rond 22 oktober 1892, komt terloops de lithografie ter sprake. In opdracht van de Haagse boekhandelaar en antiquaar Jozef Blok (1832-1905) werkte Thorn Prikker aan een illustratie voor een bundeltje verzen van Borel, getiteld Van het Lief en den Lieve Heere. De verzen zouden door de componist B.J.F. Varenhorst worden getoonzet. Het bundeltje zou een cadeau zijn voor de abonnees van het weekblad De Portefeuille, dat zou worden omgezet in een nieuw tijdschrift genaamd Helios.
Het was de bedoeling de illustratie, die een Christuskop met kruisen en bloemen voorstelde, in steendruk uit te voeren. Thorn Prikker ontving daarvoor namelijk van Blok een lithosteen. Na enige voorbereidende oefeningen ondernam Thorn Prikker een poging die hij kennelijk niet geslaagd vond. In de brief verzucht hij: ‘'T is erg vreemd te lithographeeren, de steen is zoo glad dat er bijna geen krijt op vasthoudt als het niet gaat, zal ik een ets zien te maken dat ben ik wat meêr gewoon dus werk je veel handiger’.
Het beoogde geschenk is nooit verschenen. Varenhorst bleek niet in staat de verzen te toonzetten. In 1893 was het project definitief van de baan. We zullen nooit weten of de Christuskop door Thorn Prikker in steendruk is uitgevoerd, want er zijn geen exemplaren van de prent bekend. Het heeft hem er echter niet van weerhouden met de lithografie verder te experimenteren. Dat blijkt uit de schitterende litho's die Thorn Prikker in 1905 maakte voor de Haagse firma Binnenhuis ‘Die Haghe’.
Kasper van Ommen
Auteursrechtelijk beschermd