De Boekenwereld. Jaargang 14

Agenda

Veilingen

J.L. Beijers, Achter Sint Pieter 140, 3512 ht Utrecht, tel. [phone] en 24 juni 1998.

Bonhams Glerum, Chijmes 01-08, The Gallery, 30 Victoria Street, Singapore 187996, tel. [phone], fax [phone]: 1 juli 1998; kijkdagen 27 t/m 29 juni. Veiling van foto's, boeken en grafiek m.b.t. Zuid-Oost Azië.

Bubb Kuyper, Jansweg 39, 2011 km Haarlem, tel. [phone]: 26 t/m 28 mei 1998; kijkdagen 22 t/m 25 mei.

Burgersdijk & Niermans, Nieuwsteeg 1, 2311 rw Leiden, tel. [phone]: 19 t/m 21 mei 1998; kijkdagen 15 t/m 18 mei.

Van Sabben Poster Auctions, Hotel ‘Lion d'Or’, Kruisweg 34-36, Haarlem, tel. [phone].202589: mei 1998. Voor meer informatie bellen.

Van Stockum, Prinsegracht 15, 2512 ew Den Haag, tel. [phone]: 17 t/m 19 juni 1998; kijkdagen 12 t/m 14 juni.

Beurzen

Grotere beurzen en markten voor het tweedehandse en antiquarische boek. (Aanvullingen s.v.p. aan A.G. van der Steur, Kruisstraat 3, 2011 pv Haarlem).

	mei
7, 8, 9, 10	Brussel, Magdalenazaal, Internationale Beurs van het Oude Boek
10	Bergen nh, boekenmarkt in het centrum
14-17	Parijs, Maison de la Mutualité, xth International Antiquarian Book Fair
16	Bredevoort, Internationale Markt
24	Amsterdam, Markt op de Dam (De Kan)
	juni
1	Zeist, Markt op het Broederplein
4, 5, 6, 7	Londen, 39th Antiquarian Book Fair, Olympia
7?	Zwolle, Markt in het stadscentrum
21	Amsterdam, Markt aan de Amstel (De Kan)
	juli
5	Dordrecht, Markt in het stadscentrum

[p. 213]

11	Noordwijk, Boekenmarkt onder de vuurtoren
11	Bredevoort, Markt voor particulieren
19	Amsterdam, Markt op de Dam (De Kan)
	augustus
2	Deventer, Markt in het stadscentrum (grootste boekenmarkt in Europa!)
9	Bergen nh., Markt in het centrum
16	Amsterdam, Markt aan de Amstel (De Kan)
29	Bredevoort, Internationale markt
	september
5	Groningen, A Kerk
12	Kampen, Koornmarkt
13	Zeist, Markt op het Slotplein
	oktober
9, 10, 11	Wenen, Tweejaarlijkse beurs International League of Antiquarian Booksellers
10, 11	Leiden, Pieterskerk (b.o.b.)
29, 30, 31	Keulen, Antiquaren Messe in de Kunsthalle
	november
20, 21, 22	Haarlem, Beyneshal, Nederlandse Antiquaren Beurs
	december
?	Mechelen, Minderbroederskerk, Internationale Antiquaren Beurs
	gehele jaar
Amsterdam: op vrijdag boekenmarkt op het Spui; maandag t/m zaterdag boeken in de Oudemanhuis Poort.
's-Gravenhage: op donderdag boekenmarkt op het Plein (oktober t/m april) of op het Lange Voorhout (mei t/m september)
Bredevoort: derde zaterdag van de maand: kleine boekenmarkt
	andere evenementen
	november
8, 9	Utrecht, Jaarbeurs, Nationale Verzamelbeurs
	december
?	Amsterdam, Paradiso, Beurs voor kleine uitgevers

Tentoonstellingen

Maria Sibylla Merian (1647-1717). Kunstenaar en onderzoeker

Op 4 april 1997 was het 350 jaar geleden dat de beroemde schilderes en natuurvorser Maria Sibylla Merian in Frankfurt am Main werd geboren. Ter gelegenheid hiervan organiseert het Historisches Museum in haar geboortestad een tentoonstelling, die aansluitend in het Teylers Museum in Haarlem te zien zal zijn.

Maria Sibylla Merian bestudeerde als een der eersten systematisch de ontwikkeling van vlinders, die zij in tekeningen en aquarellen vastlegde om vervolgens in druk gepubliceerd te worden. Met haar onderzoek legde zij, een halve eeuw voor Linnaeus, de basis voor de entomologie, de insectenkunde. In 1699 ondernam zij een expeditie naar Suriname om vlinders en planten te onderzoeken. Na een zeer inspannend verblijf van drie jaar ontstond het boek Metamorphosis Insectorum Surinamensium: ofte Verandering der Surinaamsche Insecten (Amsterdam 1705). In dit boek over de insectenwereld van Suriname behandelde zij de rupsen en insecten in samenhang met de planten en bloemen die hen tot voedsel dienden. Dit monumentale werk werd tot ver in de achttiende eeuw herdrukt in verschillende talen en verspreidde haar roem onder wetenschappers en liefhebbers.

De expositie geeft voor het eerst een overzicht van Merians werk: circa 100 aquarellen op perkament, haar originele studieboek en haar zeldzame, met de hand ingekleurde bloem - en insectenboeken. Het

Maria Sibylla Merian, Bloeiende banaan en automerus uit:
Metamorphosis Insectorum Surinamensium: ofte Verandering der Surinaamsche Insecten, 1705 (foto Teylers Museum, Haarlem).

[p. 214]

hoogtepunt vormen 40 aquarellen die tsaar Peter de Grote van Merian verwierf en die nu na 280 jaar weer in Nederland te zien zullen zijn. Ook van haar tijdgenoten is werk voorhanden: tekeningen van Georg Hoefnagel en Jacques de Gheyn, en stillevens van Georg Flegel, Jacob Marel, Margaretha de Heer en Rachel Ruysch. Samen met natuurhistorische objecten geven zij een indringend beeld van de kunst in relatie tot de natuurhistorie omstreeks 1700.

Duur expositie: tot en met 31 mei. Adres: Spaarne 16, Haarlem. Tel. [phone]. Openingstijden: dinsdag tot en met zaterdag van 10.00-17.00 uur en zon- en feestdagen van 12.00-17.00 uur.

Uitgelezen Zaans

In het Zaans Historisch Museum is tot en met 31 maart de tentoonstelling Uitgelezen Zaans ingericht. Geëxposeerd zijn circa 60 boeken, boekjes en ander drukwerk uit de zeventiende en achttiende eeuw, gedrukt of uitgegeven in de Zaanstreek en/of geschreven door Zaankanters en/of handelend over Zaanse onderwerpen, afgewisseld met enkele zeventiende- en achttiende-eeuwse portretten en gebruiksvoorwerpen. Vrijwel al dit materiaal is afkomstig uit de oudheidkundige collectie van de papierfabrikant Jacob Jansz Honig junior (1816-1870). Hij verzamelde een schat aan materiaal: een 1000-tal boeken, een ‘atlas’ van prenten en schilderijen, penningen, en meer, alles met een Zaanse inslag.

Voor het grooste deel is het hier getoonde nog nooit geëxposeerd, voor een klein deel voor het laatst in 1874 tijdens de ‘Tentoonstelling van Zaanlandsche Oudheden en Merkwaardigheden’ in Zaandam.

Adres: Lagedijk 80, Zaandijk.

Openingstijden: dinsdag tot en met vrijdag en zondag van 13.00-17.00 uur

Grafische verleiders, affiches van ptt 1920-heden

Tot en met 10 mei is in de ‘De Bazelvleugel’ van het ptt Museum te Den Haag de tentoonstelling ‘Grafische verleiders, affiches van de ptt 1920-heden’ te bezichtigen. Circa 200 affiches geven een beeld van het bedrijf ptt en verduidelijken de verschillende ontwikkelingen in de vormgeving binnen de reclame van dit bedrijf.

Basis van de tentoonstelling vormt de affiche-collectie van het ptt museum, die uit ruim 2300 exemplaren bestaat. Niet alleen affiches van Posterijen, Telegrafie en Telefonie (ptt) worden tentoongesteld, maar ook van bedrijfsonderdelen die de ptt allang hebben verlaten, zoals de Postbank en de Postcheque- en Girodienst (pcgd).

De tentoonstelling geeft een beeld van de ontwikkeling in de vormgeving van ptt-reclame. Hierin is duidelijk een aantal periodes te onderscheiden.

De eerste periode beslaat de jaren twintig en dertig. In deze periode verstrekt de ptt vooral opdrachten aan individuele vormgevers zoals N.P. de Koo, Gerard Kiljan en Piet Zwart. De ptt profileert zich hiermee als een vooruitstrevend bedrijf. Dit is vooral te danken aan J.F. van Royen, secretaris van het hoofdbestuur van de ptt. Hij zocht de harmonie tussen het esthetische en het intelligente, de leek en de kunstenaar. In de jaren twintig en dertig is in de vormgeving een strijd zichtbaar tussen traditie en vernieuwing. De nieuwe typografie en de fotomontage worden ingevoerd.

In de jaren veertig tot en met zeventig is er geen ruimte voor experiment. Na de dood van Van Royen wordt in 1945 een Esthetisch Adviseur aangesteld. Deze moet samenwerken met de Pers- en Publiciteitsdienst voor wat betreft de reclame. Het gevolg is dat het drukwerk voornamelijk wordt ontworpen door illustratoren als Koen van Os, Herman Berserik en Max Velthuijs.

De jaren tachtig en negentig, laat de invloed van de reclamebureaus op de vormgeving zien. De meeste reclame-uitingen worden nu uitgevoerd in de vorm van complete en vaak langdurige campagnes.

Bij deze expositie is een gelijknamige publicatie verschenen bij Uitgeverij Waanders, Zwolle, onder redactie van Irene Gerrits en Ben Koevoets.

Adres: Zeestraat 82, Den Haag. Tel. [phone] of 070.3307575. Openingstijden: maandag tot en met vrijdag van 10.00-17.00 uur en weekend en feestdagen van 12.00-17.00 uur.

De vrede verbeeld

In het kader van het herdenkingsjaar 350 jaar Vrede van Munster organiseert de Atlas van Stolk een tentoonstelling rond het thema ‘vrede’. In de expositie van circa 50

[p. 215]

prenten wordt de Vrede van Munster vergeleken met andere zeventiende-eeuwse vredes, zoals de Vrede van Breda (1667), Nijmegen (1678) en Rijswijk (1697).

Het hoofdmotief van de tentoonstelling is het sluiten van de Vrede. Zowel prenten van de officiële handelingen bij het ondertekenen van de vrede als de manier waarop de bevolking het bestand vierde, zijn te zien. Ook allegorische voorstellingen van de Vrede komen aan bod. Een bekende personificatie van de Vrede is de godin met olijf- of palmtak in de hand, die zegeviert over de oorlogsgod Mars. Er is werk te zien van o.a. Romeijn de Hooghe, Claes Jansz. Visscher en Wenceslas Hollar.

De tentoonstelling maakt deel uit van een samenwerkingsverband tussen het Museum Catharijneconvent, het Centraal Museum Utrecht, het Koninklijk Paleis te Amsterdam, het Legermuseum en Stedelijk Museum het Prinsenhof te Delft. In deze

Romeijn de Hooghe, Tafereel van de Vrede; zinneprent op de Vrede van Nijmegen, 1678. Ingekleurde ets (foto en collectie Stichting Atlas van Stolk, Rotterdam).

musea vinden exposities plaats in het kader van de nationale herdenking van de Vrede van Munster,

Duur van de expositie: tot en met 28 juni.

Adres: Korte Hoc straat 31, Rotterdam. Tel. [phone]. Openingstijden: dinsdag tot en met vrijdag van 10.00-17.00 uur en weekend en feestdagen van 11.00-17.00 uur.