Veilingen
Veiling oude theologie van Koolboeken, 13 december 1997
Omdat er enkele interessante items in de catalogus stonden, reisde ik op een zaterdagmorgen naar Ederveen voor de derde veiling van de heer Kool, die dit jaar adverteert met ‘35 jaar boekverkoper’. Ook Kool heeft kennelijk het lucratieve van veilingen ontdekt, want in februari en maart 1998 staan reeds zijn vierde en vijfde veiling op het programma: respectievelijk een algemene veiling van oude boeken en opnieuw een veiling oude theologie.
De formule is goed: zaterdagochtend van 10.00 tot 12.30 uur kijkdag en 's middags van 13.00 tot 16.00 uur de veiling. Het gebeuren vindt plaats in een tot partycentrum verbouwde boerderij in De Klomp. Op de kruising met de weg Ede-Veenendaal hing een spandoek met pijlen die aangaven dat men hier linksaf moest. Als men daar dan rechtsaf ging, kwam men bij het partycentrum. Daar bleek alles goed georganiseerd: de te verkopen boeken stonden voorzien van duidelijke nummers in stellingen, Kool deelde plastic munten uit waarmee men gratis koffie kreeg, vóór en na de veiling waren er gratis broodjes, opzij in de zaal stonden een paar tafels met geprijsde theologie uit Kools antiquariaat en exemplaren van zijn eigen uitgaven zoals de Schatkamer van de Gereformeerde theologie in Nederland door J. van der Haar dat nog beperkt leverbaar is (f 165,-).
Opvallend voor mij als frequent veilingbezoeker was dat ik er niemand kende. Ook het soort mannen (er waren op deze veiling geen vrouwen) was anders: zwarte petjes, witte overhemden met stropdassen en regelmatig driedelige donkere pakken. Veel van de aanwezigen kenden elkaar, spraken met een Gelders accent en de gespreksonderwerpen varieerden van een beoordeling van de boeken tot ‘waar kerk jij?’ en of men een stukje in de Veluwse Kerkbode al dan niet gelezen had.
De catalogus was slordig, vol type- en stijlfouten (niet voor niets staat vet onderaan een der pagina's: ‘Zetfouten evt. foutieve verwijzingen voorbehouden’), wemelt van de mededelingen dat boeken zeldzaam, vrij zeldzaam, of uiterst zeldzaam zijn (gebaseerd op genoemd werk van Van der Haar) en bevatte taxatieprijzen, in de orde van f 150,-/f 175,-; f 200,- / f 225,- etc. Bij het bekijken van de boeken bleek dat zaken als opnieuw gebonden (soms in banden die van andere boeken afkomstig zijn), losliggende bladen, ernstige waterschade en schimmel, niet vermeld waren. In één geval bemerkte ik dat een boek volgens de beschrijving een titelprent had (kennelijk uit Van der Haar overgenomen), die in het boek ontbrak (nr. 84). Ontbrekende pagina's werden over het algemeen wel genoemd, echter meestal als: ‘4 pag copy’. Een enkele maal was vergeten de fotokopieën te maken en bleek het boek gewoon incompleet. Over die incompleetheid maken sommigen van Kools cliënten zich weinig zorgen, zo bleek mij althans uit de volgende conversatie die ik tijdens het kijken naast mij hoorde: Cliënt: ‘Ik kan nr.. niet vinden.’ Kool: ‘Nee, dat nummer is er niet.’ Cliënt: ‘Al verkocht zeker?’ Kool: ‘Ja, de man belde gisteren dat hij met het vliegtuig mee moest en na overleg met de inzender heb ik het hem verkocht.’ Cliënt: ‘Jammer.’ Kool: ‘Nou ja, de laatste acht pagina's ontbraken.’ Cliënt: ‘Nou, die vind je nog wel eens.’
Om tien over één hadden velen van de inmiddels circa 50 aanwezigen een biednummer, waren de twee computers bemand en ingeschakeld, was een jonge man gearriveerd die de boeken zou gaan ophouden en posteerde Kool zich achter de microfoon, om mee te delen dat hij zijn hamer thuis vergeten was, maar dat het zonder ook wel zou lukken.
Nou, dat was het geval. De inzet bleek op de laagste taxatie te liggen, soms 10% eronder. Circa 5% ging terug als niet verkocht (al werden er veel nummers toegeslagen voor het inzetbedrag op commissienummer 141). Op een redelijk aantal nummers bleek Kool commissies te hebben, maar de circa 30 keer dat een der medewerkers op de vraag ‘hoog of laag’ moest beslissen welke van twee gelijke commissiegevers de gelukkige werd, leek mij op een totaal aanbod van 350 veilingnumers onwaarschijnlijk hoog. Maar vergeleken met de praktijken van sommige grote internationale veilinghuizen zijn dit soort zaken slechts ‘Spielerei’.
Uitschieters in prijs waren er niet, maar daar waren het ook niet de boeken voor: reformatie, nadere reformatie, afscheiding,